نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، اصفهان، ایران.

2 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجفآباد.

چکیده

بلدیه به‌عنوان یک نهاد جدید، از دوره‌ی مشروطه فعالیت خود را آغاز کرد و در دوره‌ی رضا شاه به‌صورت جدی‌تر به فعالیت‌های خود درزمینه‌ی شهرسازی، نظافت شهرها و تأمین احتیاجات شهروندان پرداخت. بخشی از اقدامات بلدیه درزمینه‌ی بهداشت عمومی جامعه بود. اسناد این دوره به‌روشنی نشان‌دهنده‌ی تلاش بلدیه برای سروسامان دادن به وضعیت بهداشتی جامعه هستند. نظارت بر حمام‌ها و مغازه‌های اغذیه‌فروشی، نظارت بر پزشکان و داروخانه‌ها، تلاش برای گسترش بیمارستان‌ها، نظارت بر اصنافی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با بهداشت و سلامت مردم ارتباط داشتند، توجه به بهداشت زنان، توجه به بهداشت عمومی جامعه و فرهنگ‌سازی در این موارد و ... ازجمله اقدامات بلدیه درزمینه‌ی بهداشت جامعه بودند. پلیس صحی بلدیه، مفتشین بلدیه و پیگیری‌های قضایی این نهاد، از اقداماتی بودند که بلدیه برای اجرایی کردن دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های خود انجام می‌داد.
     در تحقیق حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی و با استفاده از اسناد و مدارک آرشیوی و کتاب‌ها و مجلات، به بررسی فعالیت‌های نهاد بلدیه درزمینه‌ی بهداشت عمومی در دوره‌ی پهلوی اول می‌پردازیم. هدف این تحقیق، بررسی فعالیت‌های نهاد نوپای بلدیه در دوره‌ی پهلوی اول درزمینه‌‌ی عملکردهای اجتماعی آن است. در این تحقیق به‌دنبال پاسخگویی به این پرسش هستیم که دراثر فعالیت نهاد بلدیه در دوره‌ی پهلوی، چه تغییراتی در وضعیت بهداشت عمومی جامعه ایجاد شد. برای پاسخ به این پرسش، ابتدا به‌طور کوتاه اوضاع بهداشتی ایران در اواخر دوره‌ی قاجار و دوره‌ی پهلوی اول را توضیح می‌دهیم و سپس وظایف بهداشتی بلدیه در چارچوب ساختار قانونی‌اش و اقداماتی را که در حوزه‌ی بهداشت عمومی انجام داد، بررسی می‌کنیم.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Baladieh and Public Health During the Pahlavi I

نویسندگان [English]

  • Soheila Torabi Farsani 1
  • Morteza Ebrahimi 2

1 Assistant Professor Literature and Human Science Faculty, Department of History, Islamic Azad University, Najafabad, Esfahan, Iran

2 PhD Candidate in History, Islamic Azad University, Najaf Abad Branch

چکیده [English]

Baladieh as a new administration, has started its operation from the constitutional era, and in Reza Shah's reign continued its undertakings more seriously in the field of urban planning, cleaning, and supply needs of the citizens. Part of the Baladieh actions was in the field of public health. documents clearly indicate the Baladieh's attempt to reorganize community's health status. Supervising baths and deli shops, doctors and pharmacies, attempt to expand hospitals, monitoring  guilds that directly or indirectly were in contact with public health, noticing women's health and public health, and culturalizion in these cases were some of Baladieh's attempts. However Baladieh made up the health police  of Baladieh, health inspectors, and their judicial actions for executing its administrative instructions and circulars.
 This study, using descriptive and analytical method, and benefiting archival documents and books and magazines has investigated the activities of Baladieh administration in public health during the Pahlavi I. Purpose of this paper is to study the activities of the new Baladieh in Pahlavi I period in the context of its social functions. This research seeks to answer the question that the activities of the Baladieh resulted in which changes in the public health? In order to answer this question, firstly Iran's sanitations in late Qajars  and Pahlavi I is described and then the Baladieh's sanitary tasks and attempts in public health is studied

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baladieh
  • Public Health
  • Reza Shah
  • The health police
منابع
- اتحادیه، منصوره و الهام ملک‌زاده. (1388). «بهداشت و اقدامات خیریه‌ی بهداشتی در دوره‌ی رضا شاه». فصلنامهی تاریخ اسلام و ایران. س 19. د جدید. ش 3 (پیاپی 79). دانشگاه الزهرا.
- اشراقی، فیروز. (1378). اصفهان از دید سیاحان خارجی. اصفهان: آتروپات.
- اعتماد‌السلطنه، محمدحسن‌بن علی. (1367). مراتالبلدان. به‌کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران.
- افاضلی، اکبر. (1373). توشهای از تاریخ گلپایگان و مردم آن. تهران: ابجد.
- پولاک، یاکوب ادوارد. (1368). سفرنامهی پولاک؛ ایران و ایرانیان. ترجمهی کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.
- دیولافوا، ژان. (1378). سفرنامهی مادام دیولافوا (ایران و کلده، شوش). ترجمه‌ی ایرج  فره‌وشی. تهران: قصه‌پرداز.
- رجایی، عبدالمهدی. (1383). تاریخ اجتماعی اصفهان در عصر ظلالسلطان از نگاه روزنامهی فرهنگ اصفهان. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
- -------------. (1387). تحولات عمران و مدیریت شهری اصفهان در دورهی پهلوی اول (1320-1304). اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان.
- ساتن، الول. [بی‌تا]. رضا شاه کبیر یا ایران نو. ترجمه‌ی عبدالعظیم صبوری. تهران: چاپ افست علمی.
- سعادت، ابراهیم. (1370). تاریخ پیشرفتهای پزشکی در 70 سال اخیر از 1300 الی 1370. تهران: مؤلف.
- سلطان‌زاده، حسین. (1365). مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران. تهران: آبی.
- فوریه، ژرار. (1363). سه سال در دربار ایران. ترجمه‌ی عباس اقبال. تهران: علمی.
- کاظمیان، غلامرضا و نوید سعیدی رضوانی. (1383). امکانسنجی واگذاری وظایف جدید به شهرداریها. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها.
- محبوبی اردکانی، حسین. (1370). تاریخ مؤسسات تمدنی جدید در ایران. تهران: دانشگاه تهران.
- نیامی، علی. (1349). مدیریت شهری، شهرداری در ایران. تهران: بازرگانی.
- محسنی، منوچهر. (1375). مبانی آموزش بهداشت. تهران: طهوری.
نشریات
- اخگر. (16/8/1307). س 1. ش 48.
- ----. (19/8/1309). س 2. ش 457.
- ----. (23/8/1307). س 1. ش 13.
- ----. (24/11/1311). س 5. ش 821.
- ----. (26/3/1311). س 4. ش 756.
- ----. (8/10/1309). س 2. ش 485.
- انجمن بلدیه. (1325). س 1. ش 4.
       - انجمن مقدس ملی اصفهان. (1335). س 1. ش 46.
 
- بلدیه. (1300). ش 3.
اسناد منتشرنشده
- سند شماره‌ی  94/1/26/135/5. تاریخ 20/11/1304. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 163/2/16/24/6. تاریخ 19/9/1305. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 207/3/17/32/6. تاریخ 20/7/1306. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 149/1/20/43/6. تاریخ 2/10/1306. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 33/1/24/135/7. تاریخ 27/3/1309. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی  5/1/25/175/10. تاریخ 6/4/1314. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 14/1/3/130/10. تاریخ 2/7/1314. مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ایران.
- سند شماره‌ی 29332046. تاریخ 16/7/1293. مرکز اسناد ملی ایران.
- سند شماره‌ی 29328933. تاریخ 17/1/1311. مرکز اسناد ملی ایران.
- سند  شماره‌ی 3509261. تاریخ 13/5/1318. مرکز اسناد ملی ایران.
اسناد منتشرشده
اسنادی از انجمنهای بلدی، تجار و اصناف (1320- 1300ه.ش). (1380). به‌کوشش رضا مختاری اصفهانی. تهیه و تنظیم معاونت خدمات مدیریت و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس ‌جمهور. تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
- سند شماره‌ی 47. اسناد ریاست جمهوری. [بی‌تا].
- سند شماره‌ی 120. اسناد ریاست جمهوری. تاریخ 23/5/1309.
- سند شماره‌ی 183. اسناد ریاست جمهوری. تاریخ 8/12/1311.
اسناد بلدیه و شهرداری اصفهان از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی. (1391). گردآوری دیبا هاشمی فشارکی. اصفهان: سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان:
- سند شماره‌ی 59. اسناد بلدیه‌ی اصفهان. تاریخ 28/9/1311.
- سند شماره‌ی 60. اسناد بلدیه‌ی اصفهان. تاریخ 21/10/1311.
- سند شماره‌ی 63. اسناد بلدیه‌ی اصفهان. 20/11/1311.
- سند شماره‌ی 71. اسناد بلدیه‌ی اصفهان. تاریخ 16/6/1315.
- سند شماره‌ی 78. اسناد بلدیه‌ی اصفهان. [بی‌تا].