نویسنده

دکترای تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر

چکیده

  بازنمایی هویت ایرانی به‌منظور ریشه‌یابی هویت امروزی ضروری است. هویت پدیده‌ای موقعیت‌مند است که در طول زمان ساخته شده، با عناصر خاص خود پایا یا دگرگون می‌شود. بازنمایی هویت را از متون گوناگون ادبی، فلسفی، تاریخی، سفرنامه‌نویسی و غیره می‌توان به‌دست آورد. در این مقاله برآنیم تا تأثیر زمان و مکان راوی و گرایش‌های سیاسی، سرزمینی، ف رهنگی و اعتقادی سفرنامه‌نویس را در ارتباط با مفهوم ایران و ایرانی تبیین کنیم. به این منظور، دو سفرنامه‌ی مهم جهان اسلام، یعنی رحله‌ی ابن‌بطوطه و سیاحت‌نامه‌ی اولیای چلبی را برگزیدیم. روحیه‌ی ماجراجویی ابن‌بطوطه سبب شد تا زاویه‌ی دید او از شریعت‌مداری به تصوف‌محوری تغییر یابد و زاویه‌ی دید سیال پیدا کند، به‌گونه‌ای که ایران و ایرانی را نتواند خوب درک کند؛ اما چلبی با مأموریت جهان‌گردانه‌ی خود، نگرش متصلبانه و متعصبانه درقبال غیرخودی‌ها اتخاذ کرد و شناخت خوبی از هویت خود و دیگری به‌دست داد.  

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Iran and Iranians in Ibn Battuta and Evliya Çelebi’s books of travel

نویسنده [English]

  • Manijeh Sadri

PhD in History; Department Of History of Azad University,Shabestar Branch

چکیده [English]

The study of representataion of Iranian identity is required for geneology of our current identity. Identity, composed of specific elements, maintains or converts as a time-based phenomena. The classical texts let us to study the process of representataion. The main aim of the article is studying the roles of temporal and local contexts and political, cultural and religious interests in representation of Iran and Iranians in the classical texts. We selected two classical masterpiece, Ibn Battuta’s Rihla and Evliya Çelebi’s Seyahatnâme, for this purpose. While Ibn Battuta’s fluid sufi viewpoint interrupted his account, Evliya Çelebi adopted a fanatic approach in front of Others

کلیدواژه‌ها [English]

  • Identity
  • Iran
  • Iranians
  • Ibn Battuta
  • Evliya Çelebi
  • Books of travel
منابع
- آقاجری، هاشم و احمد فضلی‌نژاد (1388). «بازیابی مفهوم ایران‌زمین در آثار و آرای حمدالله مستوفی قزوینی». فصلنامه‌ی علمی و پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری. دوره‌ی جدید. ش1. صص1-25.
- ابن‌بطوطه (1361). سفرنامه یا رحله‌ی ابن‌بطوطه. ترجمه‌ی محمدعلی موحد. تهران: علمی و فرهنگی.
- الهیاری، فریدون (1388). «بازتاب مفهوم ایران و اندیشه‌ی ایرانی در آثار ناصرالدین منشی کرمانی». فصلنامه‌ی علمی و پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری. دوره‌ی جدید. ش1. صص27-59.
- چلبی، اولیا (1314). اولیا چلبی سیاحتنامه سی. تحقیق احمد جودت. استانبول.
- حسن‌زاده، اسماعیل (1386). «هویت ملی در شعارهای انقلاب اسلامی». فصلنامه‌ی مطالعات ملی. س8. ش3. صص3-30.
- خفاجی، محمد عبدالمنعم (1992). الادب الاندلسی. بیروت: دارالجیل.
- کاتب چلبی (2009). کتاب جهان‌نما. آنکارا: انجمن تاریخ ترک.
- کراچکوفسکی، ایگناتی یولیانوویچ (1379). تاریخ‌نوشته‌های جغرافیایی در جهان اسلام. ترجمه‌ی ابوالقاسم پاینده. تهران: علمی و فرهنگی.
- موحد، محمدعلی (1378). ابن‌بطوطه. تهران: طرح نو.
- Çelik Şavk, Ü. (2011). Sorularla Evliya çelebi İnsanlık Tarihine Yön Veren 20 Kişiden Biri. Ankara.
- Dunn, R. (1986). Adventures of Ibn Battuta. Britain.
- Erkilic, C. (1954). Evliya Celebi. Ankara.
- Gemici, N. (2009). 17. Yüzyılda Kadınlar Evliya Çelebiʼnin Gözlemleriyle. İstanbul: Kelebek matbaacilik.
- Küpeli, Ö. (2011). Evliya Çelebinin ilk İran Seyahati Güzergahı ve Kalelere İlişkin Bilgiler. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi. İstanbul.
- Morgan, D. (2001). "Ibn Battuta and The Mongols". Journal of the Royall Asiatic Society. V. 11. Pp. 121-143.