نویسندگان
1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تربیت مدرس
2 استادیار گروه تاریخ دانشگاه خوارزمی
3 دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده
هدف این مقاله بررسی و تحلیل زمینهها و علل شورش و پناهندگی اُلامه تکلو به دولت عثمانی و تأثیری است که این پناهندگی در روابط دولت صفوی با عثمانیان داشت. یافتههای پژوهش نشان می دهد که این شورش که از سنخ کشمکش های نخبگان بر سر قدرت سیاسی بود، در سال 937 ه.ق، در ایالت آذربایجان به وقوع پیوست و با حمله ی اُلامه تکلو به دارالسلطنه ی تبریز و غارت آنجا آغاز شد. پس از آن، اُلامه چون نتوانست نیروی لازم برای جنگ با شاه طهماسب را فراهم کند، درصدد همکاری با عثمانیان برآمد و از ترس پادشاه ایران و برای دریافت کمک، به سلطان سلیمان عثمانی پناهنده شد و او را به حمله به ایران تحریک کرد. در بروز شورش و پناهندگی اُلامه تکلو، تضادهای داخلی حکومت، قدرت طلبی و انگیزههای شخصی او، شیوه ی خشن شاه طهماسب در برخورد با طایفه ی تکلو و نیز تأثیر سیاست خارجی کشور عثمانی برای به دست آوردن اهرم فشار برای به چالش کشیدن دولت مقابل را نمیتوانیم نادیده بگیریم. این پناهندگی موجب وقوع اولین دوره ی جنگ های چهارگانه ی ایران و عثمانی، تضعیف نیروی کارآمد و نخبگان سیاسی قبیله ی تکلو در ساختار قدرت صفویان، ازدست رفتن بغداد و تصرف آن به دست عثمانیان، خدشهدار شدن مقام قداست و پادشاهی و ویرانی گسترده در غرب ایران شد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Refugee in Safavid period; Relying on UlamhTakalu asylum to the Ottoman Empire
نویسندگان [English]
- Hashem Aghagari 1
- Mohammad Hasan Raznahan 2
- Hadi Bayati 3
1 Assistant Professor, Department of History, Tarbiat Modarres University
2 Assistant Professor, Department of History, Khawrazmi University
3 PhD Candidate in History of Islamic Iran, Khawrazmi University
چکیده [English]
This paper aims to study and analysis of backgrounds and reasons that caused Ulamh Takalu's riots and refugee to Ottoman government, and its impacts on the Safavid- Ottoman relations. Studies show that this revolt, which was a elite class struggles over political power, took place in Azarbaijan 937 AH and started with Ulamh Takalu's attack to Tabriz and looting the city. After the uprising since Ulamh failed to provide requiring force for fight with Shah Tahmasp, seek cooperation with Ottomans, and fearing Persian king he took refuge in Sultan Soleiman and intrigued him to attack Iran. In this case internal contradictions of government, Ulamh's power seeking and his personal motives, Shah Tahmasp's crude attitude of dealing with the Takalus, and the impact of foreign policies of Ottoman Empire in order to gain leverage for challenging the Iranian government and obtain the benefits should not be ignored.
This revolt led to the first of four wars between Iran and the Ottoman, weakening of political elites and qualified forces of the Takalus in Safavid power structure, lose of Baghdad and its possession by ottomans, weakening of sanctity and kingship and widespread destruction in western Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
- Shah Tahmasb
- Sultan Suleiman
- ulamh Sultan
- Ottomans
- Takalus
)