نویسندگان

1 استادیار تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

  تا پیش از تشکیل دولت مدرن و پیدایش حکومت متمرکز در ایران، میزان قدرت و ضعف حکام محلی و رابطه­ی آنان با حاکمیت مرکزی همواره تابعی معکوس از افزایش یا کاهش قدرت حکومت مرکزی به‌شمار می­آمد. با تأسیس دولت مقتدر صفوی و تسلط آنان بر نقاط مختلف ایران، به‌تدریج بسیاری از خاندان‌های حاکم محلی از اریکه­ی قدرت به زیر کشیده شدند؛ اما برخلاف قاعده­ی معمول، خاندان محلی اردلان نه‌تنها از صحنه­ی قدرت خارج نشدند، بلکه قدرتشان در نیمه­ی نخست دوره­ی صفوی، سیر صعودی یافت. این تحقیق به روش‌ توصیفی و تحلیلی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان‌می‌دهند که امیرنشین اردلان با توجه به قرارگرفتن در موقعیت مرزی بین ایران و عثمانی، با بهره­گیری از تنش­ها و درگیری‌های بین دوطرف در مواقع تهدید و احساس خطر، با گرایش به‌طرف مقابل و اتحاد موقت با آن، خود را درمقابل آنان حفظ می­کرد و موقعیت خویش را تداوم می­بخشید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Safavid and Ottoman Tension's Consequences on the Stance of Ardalan Principality

نویسندگان [English]

  • Ghobad Mansoor Bakht 1
  • Modares Saidi 2

1 Assistant Professor, Department of History, Shahid Beheshti University

2 PhD Candidate in History, Shahid Beheshti University

چکیده [English]

Before the emerging of central government and engender of modern state in Iran, principalities power and the type of their relationship with central government depended on the fall and rise of central government's authority. Many principalities overthrown as a result of Safavid authorized dynasty formation and its dominant on Iran exhaustively. On the contrary, not only Ardalan principality was not toppled, but also increased its power in the first decades of Safavid period. Given casual and rational methodology, the findings of this essay suggest that Ardalan principality took an advantage of its geographic position located in the boundary between Safavid and Othman. Ardalan principality rest on its own situation, and with regard to Safavid and Othman mutual tension allied with and tend to dominate side to preserve its status.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ardalan principality
  • Iran
  • Ottoman
  • Safavids
  • Kurdistan
منابع
- اردلان، شیرین. (1387). خاندان کرد اردلان در تلاقی امپراتوری­های ایران و عثمانی. ترجمه‌ی مرتضی اردلان. تهران: نشر تاریخ ایران.
- استرآبادی، سید حسن‌بن مرتضی حسینی. (1364).از شیخ صفی تا شاه صفی از تاریخ سلطانی.به کوشش دکتر احسان اشراقی. تهران: انتشارات علمی.
-  اسکندر، سعد بشیر. (2008). قیام النظام الامارتی فی کردستان و سقوط. السلیمانیه: بنکه­ی ژین.
- حه­مه­د ئه­مین،ئه­حه‌مه­د و دلشاد مه­حموود عه­بدولره­حمان. (2011).کاریگه­ری په­یماننامه­ی زه­هاو 1639 له سه­ر کوردستان. هه­ولیر: ده­زگای موکریانی.
- ئه­لحوسه­ینی، عه­لی نه­قی. (2002).میژووی 641 ساله­ی فه­رمانره­وایی ئه­رده­لانیه­کان.وه­رگیران له فارسیه­وه: ئاسوس هه­ردی. سلیمانی: سه­رده­م.
- بدلیسی، شرفخان‌بن شمس­الدین. (1860). شرفنامه. پطربورغ: دارالطباع آکادمیه ایمبراطوریه.
- ---------------------- (1343).شرفنامه. با مقدمه و تعقلیقات محمد عباسی. تهران: علمی.
- رُر بورن، کلاوس میشائل. (1383). نظام ایالات در دوره­ی صفویه. ترجمه‌ی کیکاووس جهانداری. تهران: علمی و فرهنگی.
- ترکمان، اسکندر بیگ منشی. (1350). تاریخ عالم آرای عباسی. تهران: امیرکبیر.
- بیانی، خانبابا. (1353).تاریخ نظامی ایران (در دوره­ی صفویه). تهران: ستاد بزرگ ارتشتاران.
- خضری، احمدرضا، قائدان، اصغر و ستار آیینه‌پور. (2012). «دور اماره اردلان فی الصراح الصفوی العثمانی». مجله العلوم الانسانیه الدولیه. ش 19.
- روملو، حسن. (1342). احسن‌التواریخ. تصحیح چارلس نارمن سیدن. تهران: کتابخانه­ی شمس.
- رویمر، هانس روبرت. (1385). ایران در راه عصر جدید (تاریخ ایران از 1350تا 1750). ترجمه‌ی آذر آهنچی. تهران: دانشگاه تهران.
- سنندجی، میرزا شکرالله (فخرالکتاب). (1366).تحفه­ی ناصری(در تاریخ و جغرافیای کردستان). تهران: امیرکبیر.
- سوانح‌نگار تفرشی، ابوالمفخار‌بن فضل‌الله الحسینی. ( 1388). تاریخ شاه صفی.تهران: میراث مکتوب.
- سیوری، راجر. (1387).ایران عصر صفوی. ترجمه‌ی کامبیز عزیزی. تهران: مرکز.
- قاضی، ملا محمد شریف. (1379). زبده‌التواریخ سنندجی. به کوشش محمد رئوف توکلی. سنندج: توکلی.
- قمی، قاضی احمدبن شرف­الدین الحسین. [بی­تا].  خلاصه‌التواریخ. به تصحیح دکتر احسان اشراقی. ج 1. [بی­جا]: [بی­نا].
- کجباف، علی‌اکبر، میرجعفری، حسین و فریدون نوری. (1390). «بررسی روابط سیاسی والی‌نشین اردلان با حکومت صفویه». پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان. ش 1 (پیاپی 9).
- مردوخ کردستانی، محمد. [بی‌تا]. تاریخ مردوخ (تاریخ کرد و کردستان).ج 2. چ 2. [بی­جا]: [بی­نا].
- مصنف، خسروبن محمدبن منوچهر. (2536). لب‌التواریخ. تهران: کانون خانوادگی اردلان.
- منجم، ملاجلال­الدین. (1366).تاریخ عباسی (روزنامه­ی ملاجلال). به کوشش سیف­الله وحیدنیا. تهران: وحید.
- میرزا سمیعا. (1368). تذکره­الملوک. به کوشش سید محمد دبیر‌سیاقی. با تعلیقات مینورسکی بر تذکره­الملوک و ترجمه‌ی مسعود رجب‌نیا. تهران: امیرکبیر.
- نصیری، محمد‌ابراهیم‌بن زین‌العابدین. (1373). دستور شهریاران. تصحیح محمد‌نادر نصیری مقدم. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
- نوایی، عبدالحسین و عباسقلی غفاری. (1381).تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوران صفویه. تهران: سمت.
- واله اصفهانی،  محمد‌یوسف. (1382). ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم. تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
- وحید قزوینی، محمد‌طاهر. (1383). تاریخ جهان‌آرای عباسی. تصحیح سید سعید میر‌محمد صادق. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.