نویسندگان

• حمید احمدی ¹
• ملیحه خوش بین ²

¹ عضو هیئت علمی دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

² دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

  برخی از مورخان در نگاشتن تاریخ انقلاب مشروطه، تنها به چند شهر بسنده کرده‌اند و نقش مناطق و شهرهای دیگر در این انقلاب را نادیده گرفته‌اند. یکی از مناطقی که نقش سازنده‌‌اش در انقلاب مشروطه فراموش شده است، خراسان و مرکز آن، مشهد است. برخی گمان می‌کنند به دلیل جو مذهبی حاکم بر مشهد، مردم شهر در مشروطه جایگاهی نداشتند و حتی در برابر آن ایستادگی کرده‌اند. در ا ین مقاله با تکیه بر منابع دست اول، نشان می‌دهیم که بر خلاف این برداشت رایج، مردم مشهد نقشی درخور توجه در انقلاب مشروطه داشتند و نه‌تنها نظاره‌گر منفعل انقلاب نبودند، بلکه مبارزات آن‌ها در دوران قبل از مشروطه زمینه‌ساز برخی از حرکت‌ها و مبارزاتی بود که به انقلاب مشروطه منجر شد. همچنین در این مقاله در پی آزمون این فرضیه هستیم که مبارزات مشهد پس از پیروزی انقلاب (1907- 1912) و مقاومت در برابر استبداد و حامی خارجی آن، موجب هراس روسیه، بازیگر برجسته‌ی نظام جهانی، از ادامه‌ی آشوب‌ها و کشیده شدن دامنه‌ی اعتراضات به شهرهای دیگر شد. به این ترتیب روس‌ها پس از سرکوب تهران و تبریز، به سرکوب مشروطه در مشهد و شکستن تقدس بارگاه امام رضا (ع) پرداختند تا بقایای مشروطه‌خواهان را دچار ترس و وحشت کنند و به جنبش مشروطه‌خواهی ایرانیان پایان دهند.   انقلاب مشروطه، سیاست‌های جهانی، روسیه‌ی تزاری، شورش شش‌ماهه‌ی مشهد.

کلیدواژه‌ها

• انقلاب مشروطه
• سیاست‌های جهانی
• روسیه‌ی تزاری
• شورش شش‌ماهه‌ی مشهد

عنوان مقاله [English]

Constititional Revolution in Mashhad: the grounds, process and Russia policy

نویسندگان [English]

• Hamid Ahmadi ¹
• Maliheh Khoshbin ²

¹ PhD lecturer, Department of Political law and Science, Tehran University

² MA in Tehran University

چکیده [English]

The historiography of Iranian Constitutional Revolution tends to concentrate on few main regions and cities at the expense of others with important role on the revolution.  Khorasan, particularly its capital city Mashhad, has been one of such neglected regions.  Many researchers and observers may think that because of its religious centrality, Mashhad has played a lesser role in the constitutional revolution, even to the extent that it has taken an opposite position toward it.  Studying on primary sources, this article maintains that in contrast to the current conventional view, Mashhad has played important role in that revolution and that not only  has not been a passive observer but also the struggles  in this city have paved the ground for the upcoming constitutional revolution. The main argument of the article is that the struggles of Mashhad constitutionalists made Russia   to suppress Mashhad resistance in order to subdue other regions. Mashad activists were against the domestic despotism and foreign intervention in the aftermath of the constitutional revolution (1907-1912). Violating the  holly shrine of Imam Reza by artillery bombardment in 1912, Russia , the main actor in international system, was able to put a temporary end to the Iranian Constitutional Revolution.

کلیدواژه‌ها [English]

• Constitutional revolution
• world politics
• Tsarist Russia
• Mashhad six-month riot