نویسنده

• سید رحمان حسنی

دانشجوی دکتری تاریخ و مدرس دانشگاه مازندران

چکیده

موقعیت مناسب دریای خزر محیط مساعدی را برای رشد انواع آبزیان، به ویژه ماهیان خاویاری، فراهم کرده است. این مسئله همواره جلب توجه مستأجران شیلات روس را در پی داشته است. حضور فعال روس‌ها در شیلات شمال ایران، ناشی از میزان بالای پرداخت اجاره و تجهیز به وسایل صیادی بوده است. علاوه بر این، شرکت‌های معروف حمل و نقل دریایی به روس‌ها تعلّق داشت و منبع درآمد خوبی برای صاحبان امتیاز بود؛ اما به دلیل نقش حیاتی شیلات در اقتصاد و معیشت مردم نواحی شمال ایران، درگیری‌هایی با صاحبان امتیاز پیش می‌آمد.
هدف اصلی این تحقیق، تبیین جایگاه شیلات شمال در مناسبات ایران و روسیه (تزاری و کمونیستی) از 1828 تا 1953 م است. در این تحقیق با تکیه بر اسناد آرشیوی و منابع به جا مانده از دوره زمانی تحقیق و اطلاعات آماری موجود از آن، شیلات شمال و وضعیت آن پیش از واگذاری آن به لیانازوف‌ها، چگونگی واگذاری امتیاز به آن‌ها، سرمایه‌گذاری آن‌ها در شیلات شمال و پیامدهای آن، برخورد صیادان شمال، نقش و موضع دولت روسیه در این زمینه، خاتمه امتیاز و واگذاری آن به دولت کمونیستی شوروی، ملی شدن شیلات در زمان نخست‌وزیری مصدق بررسی و تحلیل شده است.

کلیدواژه‌ها

• تاریخ ایران
• عصر قاجار
• دورة پهلوی
• روسیه (تزاری و کمونیستی)
• شیلات شمال

عنوان مقاله [English]

Research on "The position of northern fisheries in Iran-Russia relations" based on archival documents (1828-1953 AD)

نویسنده [English]

• SeyedRahman Hasani

PhD student in history and lecturer at Mazandaran University