نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ، واحد یادگار امام خمینی(ره) شهر ری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه تاریخ، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

آداب و تشریفات سیاسی از مباحث بسیار مهم در امر سفارت‌ است. پذیرش سفیر در هر دوره‌ای آداب‌ و رسوم خاصی داشت که از باورها و اعتقادات حاکم بر دربار نشأت می‌گرفت. پژوهش حاضر به روش تاریخی، مبتنی بر رویکرد توصیفی-تحلیلی و با بهره‌گیری از آثار تاریخ‌نگارانه و منشآت دورۀ تیموریان، در پی پاسخ به این پرسش است که: سفارت و آداب استقبال و بار یافتن سفیران در عصر تیموریان چگونه‌ و بر مبنای چه اصول و قواعدی بوده است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که با وجود خصلت تهاجمی حاکمیت تیمور، او از کارکردهای تبادل سفیر غافل نبوده و سفارت‌های متعددی در زمان او و جانشینانش با اهداف متنوعی صورت گرفته است. از دیگر سو، آداب و تشریفات سفارت در دورۀ تیمور، متمایل به آداب مغولی بوده و به وسیلۀ قانون یاسا حمایت می‌شد. در دورۀ شاهرخ، ابوسعید و سلطان حسین بایقرا، آداب و تشریفات سفارت به آداب ایرانی-اسلامی تمایل داشته است. شاهرخ قوانین یاسا در زمینۀ بار یافتن را از اعتبار انداخت. در تشریفات سفارت، آوردن هدیه برای خان و امرا تقریباً به ‌صورت یک اصل ثابت بود و اگر سفیران هدیه به همراه نداشتند، در انجام مأموریت خود با مشکل روبه‌رو می‌شدند. امیران تیموری نیز اغلب به فرستادگان هدایایی می‌دادند. اسب، خلعت و زر یا پول، عنصر ثابت همۀ هدایا بوده است. سلاطینی چون شاهرخ، ابوسعید و حسین بایقرا، در مناسبات خود از کتاب نیز به‌ عنوان هدیه استفاده می‌کردند تا ضمن هنردوست نشان ‌دادن خود، هنر و خلاقیت درباریان خود در زمینۀ کتاب‌آرایی را به رخ بکشند. در این دوره، سفیران از مزایایی چون مصونیت سیاسی، برخورداری از معافیت‌های مالیاتی و تسهیلات دیگری از جمله امکانات اقامتی، غذایی و چاپاری برخوردار بودند. پذیرش سفیر در این دوره مانند دوران مغول، در انحصار فرمانروا نبود. امیران تیموری از آداب و تشریفات سفارت، به ‌عنوان‌ ابزاری برای نشان‌ دادن عظمت و شکوه قدرت خود بهره می‌بردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Embassy in the Timurid period; The ceremonies of welcoming and Acceptance of ambassadors

نویسندگان [English]

  • Meysam Yarimotlagh 1
  • Mahbobeh Sharafi 2

1 Ph.D student , Department of History, Yadegar- e-imam Khomeini (RAH) Shahre Rey Branch ,Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Associate Professor , Department of History, Central Tehran branch, Islamic Azad university, Tehran, Iran

چکیده [English]

Political customs and ceremonies are one of the most important issues in the embassy area. The reception of the ambassador in each epoch had particular customs that originated from the beliefs and convictions of The rule of rulers. The present research was conducted using the historical method and is based on a descriptive-analytical approach that attempts to answer the question, "What were the embassy and the customs of receiving and meeting ambassadors in the Timurid period and on what principles and rules were they based?" using the historiographical works and buildings of the Timurid period. The results of the research show that Timur, despite his aggressive character, did not neglect the function of exchanging ambassadors and that many embassies were held in his time and under his successors with different purposes. On the other hand, the customs and ceremonies of embassy during Timur's time were based on Mongol customs and were supported by the Yasa law. During the period of Shahrukh, Abu Saeed and Sultan Hossein Baiqara, the customs and ceremonies of the embassy tended toward to Iranian-Islamic customs. Shah Rukh overruled Yasa laws in the area of greeting and acceptance. In embassy ceremonies, bringing gifts to Khans and nobles was almost an established principle, and if the ambassadors did not bring gifts, they had trouble fulfilling their mission. Timurid amirs also frequently presented gifts to the envoys. Horses, robes and gold or money were constant components of all gifts. Sultans such as Shahrukh, Abu Saeed and Sultan Husayn Bayqara used books as gifts in their relations. He not only showed himself as an art lover, but also the art and creativity of his courtiers in the field of book design. During this period, ambassadors enjoyed benefits such as political immunity, tax exemption, and other facilities, including lodging, meals, and transportation. Acceptance of the ambassador in this period was not the monopoly of the ruler like during the Mongol era. The Timurid amirs used the customs and ceremonies of the embassy as a tool to show the greatness and glory of their power.           

کلیدواژه‌ها [English]

  • Timurians
  • embassy
  • Ambassador
  • Acceptance Ceremonial and Etiquette
- آکنرتسی، گریگور (1397)، تاریخ تاتارها قوم تیرافکن (سده سیزدهم میلادی)،تهران: نائیری.
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد (1982)، انباء الغمر فی ابناء العمر، تحقیق حسن حبشی، ج7، بیروت: دار الکتب.
- ابن‌عربشاه (1373)، زندگی شگفت‌آور تیمور (ترجمۀ کتاب عجایب المقدور فی اخبار تیمور)، ترجمۀ محمدعلی نجاتی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم.
- ابن‌الفراء (1363)، رسل الملوک (سفیران)، مصحح و مؤلف: صلاح‌الدین منجد، ترجمۀ پرویز اتابکی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- ابن‌تغری‌بردی، یوسف (1962)، النجوم الزاهره فی ملوک مصر و القاهره، ج14، قاهره: طبعة وزارة الثقافة القاهره.
- ابوالحمد، عبدالحمید (1384)، مبانی سیاست، ج1، تهران: انتشارات توس، چاپ دهم.
- اسفزاری، معین‌الدین محمد زمجی (1398)، منشآت اسفزاری، تحقیق و تصحیح سید امیر جهادی حسینی، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- اشپولر، برتولد (1351)، تاریخ مغول در ایران، ترجمۀ محمود میرآفتاب، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- الشریده، ایمن ابراهیم (1384)، روابط سیاسی ایران عهد تیموریان با مصر و شامات عهد ممالیک، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
- القاشانی، ابوالقاسم عبدالله‌بن محمد، (1348)، تاریخ الجایتو، به اهتمام مهین همبلی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- الهیاری، فریدون و زهرا اعلامی زواره (تابستان 1395)، «بررسی تکاپوهای مذهبی تیموریان (771-912ق)»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء، سال 26، شمارۀ 30، صص5-34.
- الهیاری، فریدون، معصومه سمائی دستجردی و وحید عابدین پور (تابستان 1389)، «سیاست قضایی سلاطین تیموری»، فصلنامۀ علمی‌-پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء، سال بیستم، شمارۀ 6، صص1-25.
- بارتولد، واسیلی ولادیمیر (1336)، الغ‌بیگ و زمان وی، ترجمۀ حسین احمدی‌پور، تبریز: انتشارات کتاب‌فروشی چهر.
- بارتولد، واسیلی ولادیمیر (1376)، تاریخ ترک‌های آسیای میانه، ترجمۀ غفار حسینی، تهران: انتشارات توس.
- برادبریج، آن. اف. (1399)، پادشاهی و ایدئولوژی در دنیای اسلامی-مغولی، ترجمۀ جواد عباسی، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- برایون، مارسل (1372)، منم تیمور جهان‌گشا، تهران: انتشارات کتابخانه مستوفی، چاپ چهاردهم.
- بوشاسب، فیض‌الله و صادق کریمی (بهار و تابستان1396)، «بررسی روابط سیاسی ایران و چین در عهد تیموریان»، دو فصلنامة پارسه، سال هفدهم، شمارۀ 28، صص1-13.
- بیات، مسعود (زمستان 1389)، «روابط تیموریان و چین در نیمة اول قرن نهم هجری»، فصلنامة تاریخ روابط خارجی، سال دوازدهم، شمارۀ 45، صص25-50.
- بیانی، شیرین (1389)، دین و دولت در ایران عهد مغول، ج1، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، چاپ چهارم.
- تاج‌السلمانی (1393)، تاریخ‌نامه (شمس الحسن)، تحقیق،  تعلیقات و تصحیح اکبر صبوری، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
- تاریخ ایران (دوره تیموریان) (1382)، پژوهش از دانشگاه کمبریج، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: جامی، چاپ دوم.
- تتوی، ملااحمد و آصف‌خان قزوینی (1382)، تاریخ الفی، تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد، ج7، 8، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- حافظ ابرو، عبدالله‌بن لطف‌الله (1380)، زبده التواریخ، تصحیح و تعلیقات سید کمال حاج سیدجوادی، ج3، 4، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
- حافظ ابرو، عبدالله‌بن لطف‌الله (1328)، ذیل ظفرنامة شامی، با مقدمه و تصحیح بهمن کریمی، تهران: چاپخانه تابش.
- حسن‌زاده، اسماعیل و مریم تفضلی شادپور (بهار و تابستان 1392)، «کاربرد مآخذ در تشخیص نسخه‌های اصل: با تکیه ‌بر منابع تاریخی»، دوفصلنامه علمی-‌پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری دانشگاه الزهراء، س23، شمارۀ 11، صص89-124.
- خوافی (منشی)، ابوالقاسم شهاب‌الدین احمد (1357)، منشأ الانشاء، به کوشش رکن‌الدین همایون فرخ، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه ملی ایران.
- خواندمیر (1380)، حبیب ‌السیر فی اخبار افراد بشر، زیر نظر دکتر محمد دبیر سیاقی، ج3، 4، تهران: انتشارات خیام، چاپ چهارم.
- دین‌پرست، ولی (پاییز و زمستان 1389)، «تأثیر تاریخ‌نگاری ایرانی دورۀ ایلخانان و تیموریان بر تاریخ‌نگاری عثمانی»، دوفصلنامه علمی-‌پژوهشی تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری دانشگاه الزهراء، سال بیستم، شمارۀ6، صص27-48.
- روملو، حسن‌بیگ (1349)، احسن التواریخ، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- ساندرز، ج. ج. (1363)، تاریخ فتوحات مغول، ترجمۀ ابوالقاسم حالت، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم.
- سمرقندی، عبدالرزاق (1383)، مطلع السعدین و مجمع ‌البحرین، به اهتمام عبدالحسین نوایی، ج1، 2، تهران: پژوهشگاه علوم‌ انسانی و مطالعات فرهنگی.
- شامی، نظام‌الدین (1363)، ظفرنامه، ویراستۀ احمد پناهی سمنانی، تهران: انتشارات بامداد.
- شبانکاره‌ای، محمد (1363)، مجمع الانساب، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
- طهرانی، ابوبکر (1356)، تاریخ دیاربکریه، به تصحیح نجاتی اوغال و فاروق سومر، تهران: کتابخانه طهوری، چاپ دوم.
- عبدالله مروارید کرمانی، شهاب‌الدین (1398)، منشآت عبدالله مروارید، تصحیح دکتر اسراء احمدی، تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
- غفاری قزوینی، احمد (1404ق)، تاریخ نگارستان، تصحیح و مقدمه مرتضی مدرس گیلانی، تهران: کتاب‌فروشی حافظ.
- فریدون‌بک (1275ق)، منشآت السلاطین، ج1، تهران: [بی‌نا].
- فصیح خوافی (1386)، مجمل فصیحی، تصحیح سید محسن ناجی نصرآبادی، ج3، تهران: اساطیر.
- کارپن، پلان (1363)، سفرنامه پلان کارپن، ترجمۀ ولی‌الله شادان، تهران: انتشارات یساولی.
- کلاویخو، روی گونسالس د. (1344)، سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب‌نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- لعل شاطری، مصطفی (پاییز1397)، «فعالیت‌های عام‌المنفعه دربار سلطان حسین بایقرا در خراسان (875-911ق)؛ با تکیه ‌بر متون تاریخی»، فصلنامه علمی‌-پژوهشی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء، سال 28، شمارۀ 39، صص65-86.
- لمب، هارولد (1389)، چنگیزخان، ترجمۀ رشید یاسمی، تهران: دنیای کتاب، چاپ دوم.
- مارکوپولو (1396)، سفرنامه مارکوپولو، برگردان آنجلا دی جوانی رومانو و سید منصور سجادی، تهران: انتشارات بوعلی، چاپ دوم.
- محمدی، مسعود (1396)، «تاریخ روابط خارجی ایران در حکومت تیموریان»، چهارمین کنفرانس بین‌المللی علوم‌انسانی روان‌شناسی و علوم اجتماعی، صص699-721.
- مقریزی، احمد (1956-1973)، السلوک لمعرفة دول الملوک، تصحیح محمد محمد امین و سعید عاشور، ج3، قاهره: دار الکتب.
- منز، بئاتریس فوربز (1392)، قدرت، سیاست و مذهب در عصر تیموریان، ترجمۀ حسن اسدی، تهران: انتشارات مولی.
- مؤید ثابتی، علی (1346)، اسناد و نامه‌های تاریخی، تهران: کتابخانه طهوری.
- میرآخورلو، نسرین و محبوبه شرفی (بهار 1401)، «نظام ضرب سکه و مبادلات پولی در دوره تیموریان (با تکیه‌ بر قلمرو شرق ایران)»، فصلنامه علمی تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء، سال 32، شمارۀ 53، صص151-178.
- میرخواند، میرمحمد (1339)، روضة الصفا، ج6، 7، تهران: انتشارات کتاب‌فروشی مرکزی خیام.
- نوایی، عبدالحسین (1341)، اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه‌عباس، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- نوایی، عبدالحسین (1379)، رجال کتاب حبیب ‌السیر، تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ دوم.
- هال، مری (1399)، امپراتوری مغول، ترجمۀ نادر میرسعیدی، تهران: انتشارات ققنوس، چاپ دهم.
- همدانی، خواجه رشیدالدین فضل‌الله (1373)، جامع ‌التواریخ، تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی، ج2، تهران: نشر البرز.
- واله اصفهانی قزوینی، محمد یوسف (1379)، خلد برین (روضه ششم و هفتم)، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: میراث مکتوب.
- وصاف الحضره، فضل‌الله‌بن عبدالله شیرازی (1338)، تاریخ وصاف الحضره، ج4، تهران: کتابخانه ابن‌سینا.
- ویلتس، دوراکه (1353)، سفیران پاپ به دربار خانان مغول، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: شرکت سهامی انتشارات خوارزمی.
- یزدی، شرف‌الدین علی (1336)، ظفرنامه، تصحیح محمد عباسی، ج1، 2، تهران: امیرکبیر.
 
Abdullah Morvarid Kermani, Shahab-oddin (1398/2019), Monšaāt Abdullah-e Morvarid's, Resercherd and Edited by Asraossadat Ahmadi,phd, Tehran:Library, Museum and Documentation Center of the Islamic Consulative Assembly (Maǰles-e Šorā-ye Eslāmi).
Abolhamd, Abdolhamid (1384/2005), Principles of Politics, Volume 1, 10th Edition, Tehran: Ṭūs Publications. .[In Persian]
Al- Sharidah, Ayman Ebrahim (1384/2005), Political Relations of Iran  in theTimurid Era with Egypt and Mamālīk Era Shamat, Tehran:  Markaze Čāp va Entešārāt Vezārat-e Omūr-e Ḵāreǰe. [In Persian]
Allahyari, Fereydoon, Samaei Dastjerdi, Masoomeh and Abedinpoor, Vahid (1389/2010), " Judicial policy of the Timurid sultans ", History of Islam and Iran, 20(6):1-26  (In Persian with English abstract)
Allahyari, Fereydoon; Alami Zavareh, Zahra (1395/2016), Analizing Timurid,s (771- 912 BC.) religious approaches and the legitimacy of sovereignty. History Of Islam and Iran Quarterly. 26(30: 5-36 (In Persian with English abstract)
Al-Qāšānī, Abuʻlqāsem ʻAbd allāh b. Moḥammad (1348/1969), Tārīḵ-e Uljāytu, ed. Mahin Hambeli, Tehran: Bongāh Tarǰome va Našre Ketāb. [In Persian]
Asqalānī, Ibn Ḥaǰar (1982), Īnba’ ul-Ḡomr bī Abna’ ul-‘Omar, research by Hassan Habashi, Beirut: Dār al-Kotob.
Barthold (1376/1997), History of the Turks of Central Asia, translated by Ghafar Hosseini, Tehran: Ṭūs Publications. [In Persian]
Bartold, Vasily (1336/ 1957), Oloḡ beīg and his time, translate by Hossein Ahmad pur, Tabriz, Publications by Kītab Forūšī-e čehr. [In Persian]
Bayani, Shirin (1389/2010) Religion and government in Iran during the Mughal era, 4th edition, 1st volume, Tehran: . Markaze Našr-e Danešgāhī. [In Persian]
Bayat, Masoud (1389/2011), "Timurian-China relations in the first half of the 9th century AH", History of Foreign Relations, Q. 12(45): 25-50: . (In Persian with English abstract)
Brion, Marcel (1369/1990). Tamerlan presentation de tamerlan par marcel brion, 14th ed, Tehran: Ketābḵāne Mostūfī Publications , [In Persian]
Broadbridge, Anne F (1399/2020), Kingship and Ideology in the Islamic and Mongol Worlds, translated by Javad Abbasi, Tehran: Islamic History Research Institute. [In Persian]
Bushaseb, Feizullah and Sadegh Karimi (1396/2016), "Investigation of the political relations between Iran and China during the Timurid Era ", Journal of Parseh, n.28:1-13.
Clavijo (1344/1965) Clavijo 's‌ travelogue (Embassy to Tamerlane 1403-1406), translated by Masoud Rajabnia, Tehran: Bongāh Tarǰome va Našre Ketāb. [In Persian]
Dinparast, V (1389/2010), "The Effects of Iranian Historiography in Ilkhanian and Timurids Eras on Ottomans Historiography", Historical Perspective & Historiography, 20(6): 27-48. (In Persian with English abstract)
Esfazari, Moin ul-din Mohammad Zemji (1398/2019), Monšaāt esfazārī, , Resercherd and Edited by Seyed Amir Jahadi Hosseini,phd, Tehran: Library, Museum and Documentation Center of the Islamic Consulative Assembly (Maǰles-e Šorā-ye Eslāmi).
Faṣīḥ ḵāfī. (1386/2007). Moǰmal Faṣīḥī; Vol. 3. Edited by  Naji Nasrabadi. Asāṭīr, Tehrān. (In Persian)
Fereydon Bek (1275 A.H / 1858), Manšaāt ul-Salaṭīn, first volume, Tehran. [In Persian]
Ghafari i Ahmad (1404 A.H /1983), Tārīḵ-e, Negārestān, revised and introduced by Morteza Modares Gilani, Tehran: Ḥafeẓ bookstore. [In Persian]
Ḥāfīẓ Abrū (1328/1949), Ẕeyl ẓafar nāme šāmī, introduction and correction by Bahman Karimi, Tehran: Čāpḵān-e Tābeš. [In Persian]
Ḥāfīẓ Abrū (1380 /2000), Ẕobdat ul-Tawārīḵh, edited by by Seyyed Kamal Haj Seyed Javadi, Vol. 3&4. Tehran:  sāzmān Čāp va Entešārāt. [In Persian]
Hamedānī, ḵāǰe Rašīd ul-Dīn Faḍlullāh (1373/1994). ǰāmīʿ ul-Tawārīkh. corrected by Mohammad Roshan - Mustafa Mousavi, second volume. Tehran: Našr-e Alborz
Hassanzadeh, Esmail, Tafazoli Shadpour, Maryam (1392/2013), " The Usage of Sources in recognition of original Historical Documents ", Journal of Historical Perspective & Historiography. 23(11) 89-124. (In Persian with English abstract)
Hull, Mary (1399/2020), The Mongol Empire, translated by Nader Mirsaeidi, 10th edition, Tehran: Qoqnūs Publication. [In Persian]
Ibn al-Fara (1363/1984), Rasūl ul-Molūk (Ambassadors), corrected and authored by Salah ul-Din Monjad, translated by Parviz Atabaki, Tehran: Sāzmāne Entešārāt va Āmozeše Enḡelābe Eslamī. .[In Persian]
Ibn ‘Arabšāh (1373/1994), ʻAǰā̕īb ul-Maqdūr fī Aḵbār Teīmūr, translate by Mohamad Ali Nejati, fifth edition, Tehran: Entešārāt-e ʻElmī va Farhangī. [In Persian]
Ibn Taḡrī Bardī, Yūsūf (1962), Al-Noǰūm ul-Zāhīra fī Molūk Mīṣr wa al-Qāhīra, Vol. 14. Cairo published by the Ministry of Culture Cairo.
Ḵāndmīr, Ḡīyāṯ ul-ddīn (1380 /2001), Ḥabīb ul-sīyar fī Aḵbār Afrād-e Bašar, edited by MoHammad Dabir Siyaqi, Vols. 3, 4, Tehran: ḵayām. [In Persian]
Karpen, Plan (1363/1984) safarnameyeh Plan Karpen's, translated by Valiullah Shadan, Tehran: Yesavali Publishing House. [In Persian]
ḵāfī (monšī), Abū ul-Qāsem šahāb ul-Dīn (1357/1978): Manšaʾ ul-Inšāʾ, first volume, edited by Rokn ul-Din Homayun Farrukh, Tehran, Dānišgāh Mellī-ye Iran. [In Persian]
Lal Shateri, Mostafa (1397/2018), "Public Utility Activities of Court of Sultan Husayn Bayqara in Khorasan (1470-1505) (Relying on Historical Texts)", History of Islam and Iran, 28(39): 65-86. (In Persian with English abstract)
Lamb, Harold (1389/2010) Genghis Khan and the Mongol horde, translated by Rashid Yasmi, second edition, Tehran: World of Books. [In Persian]
Manz, Beatrice Forbes (1392/2013), Power, Politics and Religion in Timurid Iran , translated by Hassan Asadi, Tehran: Mūvalī Publications. [In Persian]
Maqrīzī, Aḥmad b. ʻAlī (1956-1973), Al-Solūk Lī Ma‘rīfa Dowal ul-Molūk, revised by Mohammad Mohammad Amin and Saeed Ashour, Volume 3, Cairo.
Marco Polo. (1396/2017). The Travels of Marco Polo, translated by Angela Di Giovanni Romano and Seyyed Mansour Sajjadi, second edition, Tehran: BūʻAlī Publications. [In Persian]
Mirahkorloo, Nasrin, Sharfi, Mahbobeh (1401/2022), " Coinage System and Money Exchanges in Timurid Dynasty (With an emphasis on the eastern territory of Iran)", Journal of History of Islam and Iran, 32(53): 151-179. (In Persian with English abstract)
Mīrḵānd, M.Kh. (1339/1960). Tārīḵ-e Rūḍat ul-Ṣafā. Vol.6&7. Khayām, Tehran. (In Persian)
Mohammadi, Masoud (1395/2016), "History of Iran's foreign relations during Taymūrīd rule", 4th International Conference on Humanities psychologhy and socialscience, pp. 721-699, Barcelona, Spain.
Muayyid sabiti, Ali (1346 /1967), Historical Documents and Letters from eariy Islamic period towards the end of shah ismail safavis reign, Tehran: Ketābḵāne Ṭahūrī. [In Persian]
Navaei, Abdul Hossein (1379/2000), Rīǰāl Kītāb Ḥabīb ul-sīyar, 2nd edition, Tehran: Anǰoman-e Āṯār va Mafaḵer-e farhangī  [In Persian]
Navaei, Abulhossein (1341 /1962), Šāh ‘Abbas, Maǰmū’a Asnād va Mokātebāt-e Tārīḵī .Tehran: Bongāh Tarǰome va Našre Ketāb. [In Persian]
Rūmlū, Ḥassan beig (1349/1970), Aḥsan ul-Tawārīḵ, by the efforts of Abulhossein Navaei, Tehran: Bongāh Tar Tarǰome jome va Našre Ketāb. [In Persian]  
Šabānkāre’ī, Moḥammad (1363/1984), Maǰmaʻ ul-Ansāb, ed. Mir Hashem Mohadeth, Tehran: Amīr Kabīr.[In Persian]
Samarqandī,ʻA. (1383 /2004). Maṭlaʻ ul-Saʻdeīn wa Maǰmaʻ ul-Baḥreīyn. 4 Volumes. ʻA. Nawaī. (Editor). Tehran. Pazhūhishgāh-e ʻUlūm-e Ensānī va Moṭāleʻāt Farhangī. (In Persian)
Saunders, J.J. (1363/1984), History of the Mongol Conquests, translated by Abolqasem Halat, second edition, Tehran: Amīr Kabīr. [In Persian]
Schuller, Berthold (1351/1972), History of the Mongols in Iran, translated by Mahmud Miraftab, Tehran: Bongāh Tarǰome va Našre Ketāb. [In Persian]
Shāmī, N. (1363 /1984).. Ẓafar Nāmeh (Tārīkhi Futūḥāt-e Amīr Tiymūri Gūrkānī). Edited by  Panahi Simnani. Tehrān: Bāmdād. )In Persian)
Taj al-Salmani (1393/2014), Tārīḵ nameh (Shams al-Hassan), correction, research and notes by Akbar Sabouri, Tehran: Maǰmo’eh Entešārāt Dr. Mahmud Afshar. [In Persian]
Tatawī, Qāḍī Aḥmad wa Āṣif Khāni Qazwīnī (1382/2003). Tārīkhi Alfī. Bih Edited by  Ghulam Reza Tabatabaei Majd. Vol 7&8. Tihran: Entešārāt-e ʻElmī va Farhangī. [In Persian]
Tehrani, Abu Bakr (1356/1977), Ketāb-e Dīārbakīa, edited by Nejat Logal, Faruq Sumer, Tehran: Ketābḵāne Ṭahūrī. [In Persian]
the Cambridge history of iran(the Timurid Periods) (1382/2003), translate by Yaqub Azhand, Tehran: J̌āmı̄ . [In Persian]
Valeh Esfahani Qazvini, Mohammad Yusef (1379 /2000), ḵold-e Barīn (Rawżahā-ye Šišom va Haftom), edited by Mir Hashem Mohdith, Tehran: Mīrāṯ-e Maktūb. [In Persian]
Vaṣṣāf al Ḥażrat. Fazlullah bin Abdullah Šīrāzī(1338/1959), Tārīḵ-e Vaṣṣāf, Tehran: Ketābḵāne Ibn-e Sīna. [In Persian]
Wilts, Durakeh (1353/1974 ), Papal Envoys To The Great Khans, translated by Masoud Rajabnia, Tehran: ḵwarazmī Publishing Company. [In Persian]
Yazdī, š.ʻA. (1336/1957). Ẓafarnāmeh; Edited by Mohammad Abbasi. Tehran:  Amīr Kabīr Vol. 1, 2.  (In Persian)