نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• داریوش رحمانیان ¹
• سارا یارمهدوی ²

¹ استادیار گروه دانشگاه تهران

² دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ دانشگاه تهران

چکیده

فکر احداث راه‌آهن در ایران از اوایل دوره ناصری به این سو مطرح بود و به تدریج رشد و گسترش یافت.هم‌ مهندسان، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران خارجی به شکل‌های گوناگون در سده 19 این فکر را مطرح کردند و طرح‌هایی در این زمینه ارائه دادند و هم دولت‌های روس و انگلیس و بعدها آلمان در آن دوره هر یک به طریقی به مسئله راه‌آهن ایران توجه یافتند و با طرح‌های آن درگیر شدند.از دیگر سو، پاره‌ای از مصلحان و نوگرایان و ترقی‌خواهان ایرانی بر اهمیت راه‌آهن دست گذاشتند و برخی حتی راه نجات ایران را در آن دیدند و فکر احداث راه‌آهن را به مسأله‌ای مهم در اندیشه و عمل و برنامه‌های اصلاحی ایرانیان روزگار قاجار تبدیل کردند.با این حال، طرح‌های راه‌آهن در ایران یکی پس از دیگری نافرجام ماند و جز چند خط‌ راه‌آهن پراکنده و محلی، که آن هم بیشتر در رابطه با اهداف و منافع قدرت‌های بیگانه احداث شد، ایران نصیب چندانی از این اختراع و موهبت عصر جدید نداشت و احداث راه‌آهن سرتاسری ایران تا دوره رضاشاه به تعویق افتاد.مقاله حاضر می‌کوشد، ضمن ارائه گزارشی کوتاه از مسائل یاد شده، علل و عوامل تأخیر و تعویق ذکر شده را دریابد و به پرسش از چرایی و چگونگی آن پاسخ گوید.ضعف سیاسی، اداری و اقتصادی ایران از یک‌سو و رقابت‌ها و مخالفت‌های مانع‌آفرین دولت‌های خارجی(روس و انگلیس) از سوی دیگر،عمده علل و عوامل تأخیر احداث راه‌آهن در ایران بودند.

کلیدواژه‌ها

• راه‌آهن
• ترقی
• اصلاحات
• سیاست‌بیگانه

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

Iran Railway Issue in Qajar Era

نویسندگان [English]

• Dariush Rahmanian ¹
• Sara Yarmahdavi ²

¹ Assistant Professor, Department of Tehran University

² M.A student of history at the University of Tehran

چکیده [English]

The idea of railway construction in Iran was discussed for the first time from the beginning of Nasir al-Din Shah Era and it developed gradually. Foreign companies and investors proposed their plans in 19^th century. Russian and British governments and later, German government proposed their plans, too. Some of Iranian reformists insisted on the importance of railway and even considered it as a way for Iran’s survival. They tried to discuss it as an important topic in Iranian thoughts and practices during Qajar Era. Although there were some local railways constructed by foreign powers for their interests, all general plans for Iran railway constructions were failed or delayed until Reza Shah Period. This article tries to have a glance at the abovementioned issues and find main reasons of delaying in Iran railway construction. On the one hand, political, administrative and economical weakness and on the other hand competition and opposition of foreign governments (Britain and Russia) were other main causes of procrastination and delay in railway construction in Iran.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Railway
• Development
• Reform
• Foreign Policy