نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• مجید حکیمی خرم

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد گروه تاریخ دانشگاه تهران

چکیده

پژوهش حاضر بر پایه این پرسش‌ها شکل گرفته است:1-موضع قشقایی‌ها در برابر نهضت ملی ایران چه بود و تا پایان چه مسیری را پیمودند؟2- طرح معروف به «طرح امنیتی- قشقایی»، گفته شده در اسناد CIA چگونه بود و قشقایی‌ها در برابر آن چه موضعی داشتند؟
با شروع زمامداری مصدق، رهبران ایل قشقایی، به چند دلیل، آگاهانه به نهضت ملی پیوستند.آنها با پشت سر داشتن قدرت تأثیرگذار ایلی و به عنوان شخصیت‌های سیاسی با داشتن دو و سپس سه کرسی مجالس شورای ملی و سنا، وزنه مؤثری در سیاست آن روز ایران بودند.همین تأثیر برجسته و آمیختگی حوزه قدرت ایلی آنها با حوزه منافع انگلیس و نفت جنوب باعث می‌شد تا مخالفان داخلی و به خصوص خارجی نهضت اهمیت خاصی برای آنها قایل باشند؛ از همین‌رو، از ابتدای دولت مصدق، کودتاگران تلاش کردند آنها را از نهضت جدا کرده؛ یا ایل قشقایی را به ناآرامی و شورش بکشانند تا دست‌کم دولت را در آن منطقه حساس گرفتار نمایند، اما در این راه توفیقی نداشتند.بر همین اساس طرح آمریکایی- انگلیسی کودتا جایگاه ویژه‌ای برای قشقایی‌ها قایل شد.این مقاله در برگیرنده کارکرد قشقایی‌ها در مورد کلیت نهضت ملی و حوادث پیش آمده در طول نهضت و کودتای 28 مرداد تا لحظه سقوط دولت در آن روز است.

کلیدواژه‌ها

• قشقایی‌ها
• نهضت ملی
• کودتا
• طرح امینی
• قشقایی
• سازمان سیا

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

The Qashqai and National Movement of Iran (From the Beginning to End of the Mossaddegh Government)

نویسنده [English]

• Majid Hakimikhoram

Graduated from the Department of History, University of Tehran

چکیده [English]

This paper is based on the following questions: 1) what were the Qashqai reaction about the oil nationalization movement and how it ends? 2) what are the details of “Amini-Qashqai Plan” in CIA documents and how did the Qashqai react?
With the beginning of Mossaddegh government, Qashqai leaders joined the National Movement consciously. Having the power of tribal supports and as the political characters with two and then three memberships in the National Council Parliament and Senate, they were effective in the politic of those days. Their highlight impacts and the interaction between their tribal power along with Britain’s interests and the sought oil issue were important to the internal and external oppositions. Thus from the beginning of Mossadegh government, opposers try to put the Qashqai away from the movement or provoke them against it. But their plans were unsuccessful.  Therefore United State and Britain Coup plan had special attention to the Qashqai. This paper is focusing on the function of the Qashqai in the Oil Nationalization Movement until the fall of Mossadegh government on August 19^th, 1953 (the 28 Mordad coup).
 

کلیدواژه‌ها [English]

• the Qashqai
• National Movement
• Coup
• Amini-Qashqai Plan
• the Central Intelligence Agency (CIA)