تاریخ اسلام و ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

کارکنان اجرایی نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نویسندگان

آوانگاری منابع

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1402

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1401

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1400

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1399

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1398

جنبش کارگری همدان در دوران نهضت ملی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

2 استادیار گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

چکیده

در دوران نهضت ملی شدن صنعت نفت، احزاب و گروه‌های سیاسی فعالیت زیادی در همدان داشتند. حزب «توده» یکی از احزابی بود که در قالب انجمن ­ها و شورای متحدۀ کارگران و زحمت‌کشان فعالیت می­ کرد. این حزب ضمن مخالفت با نهضت ملی و دولت مصدق، در بیشتر مواقع با «جمعیت طرفداران نهضت ملی همدان» درگیر بود. اتحادیۀ کارگری و شورای متحدۀ کارگران و زحمت‌کشان این حزب و دیگر تشکیلات حزب، مانند «خانه صلح» با فعالیت خود در اعتصابات کارگری، در بین کارگران کارخانه ­های همدان نقش مؤثری داشتند. هدف این نوشتار تحلیل فعالیت­ های حزب توده و شورای مذکور در میان کارگران همدان بوده است.
 مقاله حاضر با استناد به داده­های استخراجی از اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه­ ای به نگارش درآمده است. یافته­ های پژوهش نشان از فعالیت حزب توده و شورای متحدۀ کارگران و زحمت‌کشان شعبۀ همدان در مخالفت با نهضت ملی، با جذب کارگران و برگزاری اعتصابات کارگری در کارخانه­ های همدان دارد. بدین ترتیب، برای اولین بار جنبش کارگری به شکل سازماندهی‌شده خواسته­ های صنفی و سیاسی- اقتصادی جدیدی را مطرح کرد و مشکلات سیاسی و امنیتی برای مسئولان همدان به وجود آورد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Hamedan labor movement during the national movement

نویسندگان [English]

  • Abolfath Momen 1
  • Kaivan Shafei 2
  • Anvar Khalandi 2
  • Sayeid Mohammad Sheikhahmadi 2

1 PhD student in post-Islamic Iranian history, Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran

2 Assistant Professor, Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran

چکیده [English]

During the nationalization of the oil industry, political parties and groups were very active in Hamedan. The Tudeh Party was one of the parties operating in the form of associations and a united council of workers and toilers. Opposing the National Movement and Mossadegh's government, the party was often involved with the "Hamadan National Movement Supporters Association." The trade union and the united council of workers and toilers of this party and other party organizations, such as the "House of Peace", played an effective role among the workers of Hamedan factories through their activities in the workers' strikes. The purpose of this article was to analyze the activities of the Tudeh Party and the council among the workers of Hamedan.
The present article is based on data extracted from archival documents and library resources. The findings of the study show the activity of the Tudeh Party and the United Council of Workers and toilers of the Hamadan branch in opposition to the national movement, by recruiting workers and holding labor strikes in factories in Hamadan. Thus, for the first time, the labor movement in an organized way raised new trade unions and political-economic demands and created political and security problems for the officials of Hamedan

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Movement
  • Tudeh Party
  • Trade Union
  • United Council of Workers and Workers
  • Hamedan
مراجع
منابع و مآخذ
الف. کتب و مقالات
- آبراهامیان، یرواند (1384)، ‌ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ محسن مدیرشانه‌چی، حسن شمس‌آوری و کاظم فیروزمند، تهران: اهورا.
- احمدی، محمدطاهر (1379)، اسنادی از اتحادیه‌های کارگری (1332-1321ش)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی.
- پارسا، نکیسا (1388)، «چرم همدان از فرهنگ تا صنعت»، فصلنامه فرهنگ مردم، سال هفتم، شمارۀ 26، صص86-101.
- پروین قدسی‌زاده، بهروز طیرانی و محمدحسین خسروپناه (1393 )، حزب در ایران، تهران: کتاب مرجع.
 - تفرشی، مجید و محمودطاهر احمدی (1371)، گزارش‌های محرمانه شهربانی (1324-1326ش)، ج1، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
- جکسن، ویلیامز (1352)، سفرنامه جکسن (ایران در گذشته و حال)، ترجمۀ منوچهر امیری و فریدون بدره­ای، تهران: خورازمی.
- خامه‌ای، انور (1372)، خاطرات سیاسی، تهران: نشر گفتار.
- زند، عباس (1392)، قالی‌بافی ملی ایران، همدان: کوثر.
- طیرانی، بهروز (1376)، اسناد احزاب سیاسی (1320-1330)، ج2، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
- کیانوری، نورالدین (1359)، حزب توده ایران و دکتر مصدق، تهران: شرکت سهامی خاص انتشارات توده.
- فلور، ویلم (1371)، اتحادیه کارگزی و قانون کار در ایران، ترجمۀ ابوالقاسم سری، تهران: توس.
- مشفق همدانی، ربیع (1991)، خاطرات نیم قرن روزنامه‌نگاری: لس‎‌آنجلس، [بی‌نا].
- مؤسسۀ مطالعات و پژوهش­های سیاسی (1370)، سیاست و سازمان حزب توده؛ از آغاز تا فروپاشی، ج1، تهران: مؤسسۀ مطالعات و پژوهش­های سیاسی.
- مؤمن، ابوالفتح (1386)، انقلاب اسلامی در همدان، ج1، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- ......................... (1390)، دریچه­ای به تاریخ معاصر ایران (مجموعه مقالات)، تهران: سوره مهر.
ب. اسناد و نشریات
- سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 1808/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 5721/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 15/325/2/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 23/415/2/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 20/325/2/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 4/584/7/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ 14/325/290.
- .............................................................................، سند شمارۀ  6/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 1/160/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 8/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 8/142/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 5/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 12/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 7/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 4/142/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 5/142/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 2/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 14/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 3786/230.
- .............................................................................، سند شمارۀ 6/155/13/293.
- .............................................................................، سند شمارۀ 15/325/2/290.
- سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) [همدان]، سند شمارۀ 559/245/91.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 484/280/91.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 1221/280/91.   
- مرکز آرشیو اسناد انقلاب اسلامی (مراسان)، پرونده حزب توده همدان، 36012.
- .................................................................................................................................، 1/27.  
- روزنامه فریاد همدان (1331)، شمارۀ 21، ص4.
      
ج. منابع لاتین
- Alavi, Bozorg (1955), Kampfendes Iran, Berlin: Dietz Verlag.
- Hindus, Maurice (1948), in sear of a future, newYurk.
- Jamalzedeh, Mohammad Ali (February 1951), “social and Economic structure of iran”, intem ation, labour Review, vol.43.
- Kazemzadeh, Firuz (1951), The Struggle for Transcaucasia (1917-1921), With an introduction by Michael Karpovich.  Pp. xv, 356, map. newYork: Philosophical Library.
- Ramazani, Rouhollah Karegar (1975), Irans Foreign Policy, 1941-1973; astudy of Foreign Policy in modernizing nations, Charlottesville.
 
List of sources with English handwriting
Books
Abrahamian, Y. (1384). Iran between the two revolutions, Translated by Moḥsen Modīršānečī, Šamsāvarī and Kāẓem Fīroūzmand, Tehrān: Ahūrā.
Faryād Hamedān newspaper, National Library of Iran, repository No. 1, Recovery number; 04-36962-82
Hindus. Maurice.(1948), In Search of a future: Persia, Egypt, Iraq, and palestine: new york.
Jacksson, W .(1973). Persia past and present: a book of travel and research, Translated by Manoūčehr Amīrī and Fereydoūn Badrāʼī, Tehrān: Ḵārazmī.
Ḵāmeʼī, Anvar. (1372). Political Memoirs, Tehrān: Naš-re Goftār.
Kīyānūrī, N. (1359). Tudeh Party of Iran and Dr. Mossadegh, Tehrān: čāvošān Nozāeī Kabīr.
Moʼmen, A. (1386). Islamic Revolution in Hamedan, Vol. 1, Tehrān: Islamic Revolution Documentation Center.
Moʼmen, A. (1390). A Window on the Contemporary History of Iran (Collection of Articles), Tehrān: Surah Mehr.
Mošfeq Hamedānī, R .(1991). Memoirs of Half a Century of Journalism: Los Angeles.
Newspaper
Pārsā, Nakīsā (1388), "Hamedan leather from culture to industry", Journal of People's Culture, Hamedān, vol. 7, p. 26.
Politics and organization of the Tudeh Party from the beginning to the collapse .(1991). C1, Tehrān: Institute of Political Studies and Research.
Qodsīzādeh, P. Behroūz Ṭīrānī and Ḵosrūpanāh. (2014). Party in Iran, Tehrān: Ketāb-e Marǰaʻ.
Ramażānī,R. K. (1975).Irans Foreign Policy,1941-1973 : a study  of Foreign Policy in modernizing nations,Charlottesville.
Šahrbāī, (1324-1326Š), Tehrān: Sāzmān Asnāe Mellī-ye Iran.
Tafrešī, Maǰīd, Maḥmūd Ṭāher Aḥmadī (1371),Confidential police reports (1947-1945), Tehran: National Archives of Iran.
Ṭīrānī, B .(1997). Documents of Political Parties (1951-1941), Volume 2, Tehrān: National Documents Organization of Iran.
Willem, F .(1992). Labor Union and Labor Law in Iran, Translated by Abūlqāsem Sarī, Tehrān: Toūs.
Zandī, A .(2013). National Carpet Weaving of Iran, Hamedan: Kowṯar.
 
Documents
Sāzmān-e Asnād va Ketābḵān-e Mellī (Sākmā), document number:
290/325/14 ; 290/7/584/4 ; 290/2/325/20 ; 290//2/415/23 ; 290/5721 ; 290/1808; 293/13/155/5 ; 293/13/142/8 ; 293/13/155/8 ; 293/13/160/1 ; 293/13/155/6 ; 293/13/155/2 ; 293/13/142/5 ; 293/13/142/4 ; 293/13/155/7 ; 293/13/155/12 ; 293/13/155/14 ; 293/13/142/6.
Sāzmān-e Asnād va Ketābḵān-e Mellī Modīrīyat-e Ḡarb-e Kešvar Hamadan (Sākmā Hamd), document number: 91/280/1221 ; 91/280/484 ; 91/245/559.
Markaz-e Asnād-e Enqlāb-e Eslāmī (Marāsān), Archive, Tudeh Party file of Hamadan, code; 36012.
تاریخ اسلام و ایران
دوره 31، شماره 52 - شماره پیاپی 142
زمستان 1400
بهمن 1400
صفحه 173-192
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار