تاریخ اسلام و ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

کارکنان اجرایی نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نویسندگان

آوانگاری منابع

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1402

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1401

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1400

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1399

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1398

موانع و برنامه‌های حکومت پهلوی اول برای اجرای نظام اجباری در ایالت فارس (1305-1308ش)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

 ایالت فارس در اوایل اجرای قانون نظام اجباری، با برخی نواقص و عدم هماهنگی میان بخش‌های کشوری و لشکری مواجه بود؛ مانند فقدان مشخصات مشمولان و عدم وحدت رویه میان دستگاه‌های اجرایی. از سوی دیگر، رضاشاه به منظور تمرکزگرایی و تشکیل ارتش نوین، بر اجرای این قانون تأکید داشت. بنابراین فرایند اجرای نظام اجباری با ابعادی از تناقض مواجه بود. این مقاله با رویکرد توصیفی- تحلیلی و بر پایۀ منابع اسنادی-کتابخانه‌ای تدوین یافته است. سؤال اصلی مقاله این است که رضاشاه برای اجرای نظام اجباری در ایالت با چه چالش‌هایی مواجه بود؟ چه راهکارهایی برای رفع آن ها اندیشیده شد و نتیجۀ آن راهکارها چه بود؟ نتایج بررسی نشان می‌دهد که با وجود ناهماهنگی میان دوایر مختلف ایالت و نواقص تشکیلاتی در اجرای نظام اجباری، نشانی از ناامیدی در ارکان حکومتی دیده نشد. رضاشاه برای پایان بخشیدن به لجام‌گسیختگی سیاسی، جلوگیری از تکثّر قدرت، مقابله با مرکزگریزی متنفذان و برخورد با شرارت و ناامنی، از تمام ظرفیت‌های نظامی و اداری بهره گرفت؛ که قانون نظام اجباری یکی از آن ظرفیت‌ها بود. سماجت و پیگیری مسئولان به کاهش تدریجی نواقص و موانع در فارس منجر شد. در امتداد این حرکت، تشکیلاتی چون سجل احوال ایالتی هم نضج پیدا کرد. فقط از حیث اجتماعی برخی مردم به دلیل عدم پذیرش نظام اجباری، برای دوایر حکومتی اسباب دغدغه بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The plans and obstacles of the first Pahlavi government to implement compulsory military service in Fars state(1926-1929)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali Ranjbar 1
  • Bahman Shahryari 2

1 Associate Professor, Department of History, Shiraz University, Shiraz, Iran

2 PhD student in post-Islamic Iranian history, Shiraz University, Shiraz, Iran

چکیده [English]

At the beginning of the implementation of compulsory military service, Fars state faced some drawbacks and a lack of coordination among civil and martial units. Such as the lack of details of the participants and the lack of unity of procedure between executive organs. On the other hand,in order to centralize and perform the modern army, Reza Shah emphasized the implementation of this law. Therefore, compulsory military service faced some conflicts.
This study is compiled based on a descriptive-analytic model and documentary- library resources. The main question of this article is about the challenges that Reza shah government had to encounter in order to execute a mandatory system ،and also about the solution to solve them, and finally the result of those approaches.
The results show that despite the lack of coordination among the different parts of the state and formational drawbacks in performing compulsive military service, no relinquishment or disappointment was seen in governmental sectors. To stop this profligacy and prevent pluralism, and confront the center of influence of the influential, dealing with evil and insecurity. Reza Shah used all martial and administrative capacities. Compulsive military service was one of those capacities. The pertinacity of the authorities resulted in a gradual decrease in flaws and obstacles in Fars. As well as this, organizations such as state birth certificates also came into existence. Only socially speaking, some people created a challenge for the government offices as they did not accept the compulsive military service.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compulsory military service
  • Reza Shah
  • Fars state
  • Modern army
  • Birth certificate
مراجع
منابع و مآخذ
الف. کتب و مقالات
- آبراهامیان، یرواند (1391)، ایران بین دو انقلاب، ترجمۀ کاظم فیروزمند، حسن شمس‌آوری و محسن مدیرشانه‌چی، تهران: مرکز، چاپ شانزدهم.
- بلوشر، ویپرت فون (1363)، سفرنامه بلوشر، ترجمۀ کیکاوس جهانداری: تهران: خوارزمی.
- بیات، کاوه (1365)، شورش عشایری فارس، تهران: نقره.
- ذکاء، یحیی (1350)، تاریخ ارتش شاهنشاهی ایران از کوروش تا پهلوی، تهران: وزارت فرهنگ و هنر.
- زرگر، علی‌اصغر (1372)، تاریخ روابط سیاسی ایران و انگلیس در زمان رضاشاه، ترجمۀ کاوه بیات، تهران: معین.
- صفایی، ابراهیم (2535)، بنیادهای ملی در شهریاری رضاشاه کبیر، تهران: فرهنگ و هنر.
- غنی، سیروس (1377)، برآمدن رضاخان و برافتادن قاجار و نقش انگلیسیها، ترجمۀ حسن کامشاد، تهران: نیلوفر.
- قائم‌مقامی، جهانگیر (1326)، تاریخ تحولات سیاسی نظام ایران، تهران: علمی.
- کاتم، ریچارد (1371)، ناسیونالیسم در ایران، ترجمۀ احمد تدین، تهران: کویر.
- همایون کاتوزیان، محمدعلی (1391)، اقتصاد سیاسی ایران، ترجمۀ محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، تهران: مرکز، چاپ هجدهم.
- کرونین، استفانی (1377)، رضاشاه و ارتش نوین، ترجمۀ غلامرضا علی‌بابایی، تهران: خجسته.
- مستوفی، عبدالله (1371)، تاریخ زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری دوره قاجاریه، ج3، تهران: زوار، چاپ سوم.
- مجهول المؤلف (1313)، دستور احصاء، تهران: مؤسسۀ احصائیه و سجل احوال مملکتی.
- هدایت، مهدیقلی‌خان (مخبرالسلطنه) (1385)، خاطرات و خطرات، تهران: زوار، چاپ ششم.
- یکرنگیان، میرحسین (1384)، سیری در تاریخ ارتش ایران، تهران: خجسته، چاپ دوم.
 
ب. اسناد  
- سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما)، سند شمارۀ 4-046055-293.
- ...............................................................................، سند شمارۀ 5-046055-293.
- ................................................................................، سند شمارۀ 8-046055-293.
- ..................................................................................، سند شمارۀ 9-046055-293.
- ..................................................................................، سند شمارۀ 94-046055-293.
- ..................................................................................، سند شمارۀ 93-046055-293.
- ......................................................................................، سند شمارۀ 97-046055-293.
- .......................................................................................، سند شمارۀ 70-046055-293.
- ........................................................................................، سند شمارۀ 7-046055-293.
- .........................................................................................، سند شمارۀ 66- 046055-293.
- .........................................................................................، سند شمارۀ  67-046055-293.
- ..........................................................................................، سند شمارۀ 64-046055-293.
- ..........................................................................................، سند شمارۀ 59-046055-293.
- ..........................................................................................، سند شمارۀ 39-046055-293.
- ..........................................................................................، سند شمارۀ 13-046055-293.
- ...........................................................................................، سند شمارۀ 21-046055-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 24-046055-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 30-046055-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 47-046055-293.
- .............................................................................................، سند شمارۀ 44-046055-293.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 46-046055-293.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 50-046055-293.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 66 -046055-293.
- ..............................................................................................، سند شمارۀ 67-046055-293.
- ...............................................................................................، سند شمارۀ 108-044875-293.
- ...............................................................................................، سند شمارۀ 105-044875-293.
- ................................................................................................، سند شمارۀ 117-044875-293.
- ................................................................................................، سند شمارۀ 100-044875-293.
- ................................................................................................، سند شمارۀ 42-044875-293.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 154-044875-293.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 155-044875-293.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 140-044875-293.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 132-044875-293.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 95-044875-293.
- ...................................................................................................، سند شمارۀ 86-044875-293.
- ...................................................................................................، سند شمارۀ 13-044875-293.
- ...................................................................................................، سند شمارۀ 80-044875-293.
- ...................................................................................................، سند شمارۀ 69-044875-293.
- ....................................................................................................، سند شمارۀ 123-044875-293.
- ....................................................................................................، سند شمارۀ 25-944875-293.
- .....................................................................................................، سند شمارۀ 27-044875-293.
- .....................................................................................................، سند شمارۀ 122-044875-293.
- .....................................................................................................، سند شمارۀ 28-044875-293.
- ......................................................................................................، سند شمارۀ 29-044875-293.
- .......................................................................................................، سند شمارۀ 77-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 70-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 61-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 58-044875-293
- ............................................................................................، سند شمارۀ 31-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 49-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 23-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 40-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 6-044875-293.
- ............................................................................................، سند شمارۀ 15-044875-293.
- ...........................................................................................، سند شمارۀ 41- 044875- 293.
 
- سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما) [اصفهان]، سند شمارۀ 2-008736-210.
- .................................................................................................، سند شمارۀ 2-008514-290.
 
 - سازمان اسناد و کتابخانۀ ملی ایران (ساکما) [فارس]، سند شمارۀ 32-003043-293-99.
- ...............................................................................................، سند شمارۀ 9-003043-293-99.
- ................................................................................................، سند شمارۀ 3-003043-293-99.
- .................................................................................................، سند شمارۀ 7-003043-293-99.
- .................................................................................................، سند شمارۀ 12-003043-293-99.
- ..................................................................................................، سند شمارۀ 39-38-37-36-003043-293-99.
 
- کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای ملی (کمام)، سند شمارۀ 38-1-23-131-7.
- ....................................................................................................، سند شمارۀ 111-3-23-133-7.
- ...................................................................................................، سند شمارۀ  144-3-23-133-7.
ج. روزنامه و مجلات
- روزنامۀ استخر (11حمل 1305)، شمارۀ 2، ص4.
- ........................... (21 دی 1305)، شمارۀ 36، ص3.
- ............................ (26 مهر 1306)، شماره 27، ص1.
- ............................ (15 مهر 1308)، سال دوازدهم، شمارۀ 660، ص3.
- روزنامۀ اطلاعات (6 آبان 1308)، شماره 896، ص2.
- ............................... (11 خرداد 1308)، شمارۀ 778، ص3.
- ............................... (26 آذر 1306)، شمارۀ 383، ص3.
- ............................... (19مهر 1306)، شماره 330، ص1.
- ............................... (7 بهمن 1306)، شمارۀ 426، ص2.
- ............................... (26 اسفند 1308)، سال چهارم، شماره 997، ص3.
- روزنامۀ حبل المتین (10 بهمن 1308)، شماره 7، ص22.
- مجلۀ قشون ( 1306)، سال ششم، شمارۀ 6، ص198.
- .................... (1303)، شماره 4، ص153.
- ..................... (15 ثور 1303)، شماره 4، ص178.
- ..................... (بهمن 1304)، سال چهارم، شمارۀ 15، ص702.
- ..................... (بهمن 1306)، شمارۀ 30، صص729-730.
 
List of sources with English handwriting
Documents and publications
Sāzmān-e Asnād va Ketābḵān-e Mellī-ye Iran (National Archives and Library of Iran (Sākmā),
Sākmā, Document No 293-046055-4
Sākmā, Document No. 293-046055-17
Sākmā, Document No. 293-046055-5
Sākmā, Document No. 293-046055-8
Sākmā, Document No. 293-046055-9
Sākmā, Document No. 293-046055-94
Sākmā, Document No. 293-046055-93
Sākmā, Document No. 293-046055-97
Sākmā, Document No. 293-046055-70
Sākmā, Document No. 293-046055-7
Sākmā, Document No. 293-046055-66
Sākmā, Document No. 293-046055-67
Sākmā, Document No. 293-046055-64
Sākmā, Document No. 293-046055-59
Sākmā, Document No. 293-046055-39
Sākmā, Document No. 293-046055-13
Sākmā, Document No. 293-046055-21
Sākmā, Document No. 293-046055-24
Sākmā, Document No. 293-046055-30
Sākmā, Document No. 293 -046055-47
Sākmā, Document No. 293-046055-44
Sākmā, Document No. 293-046055-46
Sākmā, Document No. 293-046055-50
Sākmā, Document No. 293-046055-66
Sākmā, Document No. 293-046055-67
Sākmā, Document No. 293-044875-108
Sākmā, Document No. 293-044875-105
Sākmā, Document No. 293-044875-117
Sākmā, Document No. 293-044875-100
Sākmā, Document No. 293-044875-42
Sākmā, Document No. 293-044875-154
Sākmā, Document No. 293-044875-155
Sākmā, Document No. 293-044875-140
Sākmā, Document No. 293-044875-132
Sākmā, Document No. 293-044875-95
Sākmā, Document No. 293-044875-86
Sākmā, Document No. 293-044875-13
Sākmā, Document No. 293-044875-80
Sākmā, Document No. 293-044875-69
Sākmā, Document No. 293-044875123
Sākmā, Document No. 293-044875-25
Sākmā, Document No. 293-044875-27
Sākmā, Document No. 293-044875-122
Sākmā, Document No. 293-044875-28
Sākmā, Document No. 293-044875-29
Sākmā, Document No. 293-044875-77
Sākmā, Document No. 293-044875-70
Sākmā, Document No. 293-044875-61
Sākmā, Document No. 293- 044875- 31
Sākmā, Document No. 293-044875-49
 Sākmā, Document No. 293-044875-23
Sākmā, Document No. 293-044875-40
Sākmā, Document No. 293-044875-6
Sākmā, Document No. 293-044875-15
Sākmā, Document No. 293- 044875-41
Sākmā Isfahān Document No. 210-008736-2
Sākmā Isfahān Document No. 290-008514-2
 
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-32
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-9
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-3
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-7
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-12
Sākmā Fārs, Document No. 99-293-003043-36-37-38-39
 
Ketābḵāne Mūze va Markaz-e Asnād-e Maǰles-e Šūrā-ye Mellī (Library of the Museum and Documentation Center of the National Assembly (Kamām):
Kamām, Document 111-3-23-133-7
Kamām, Document 144-3-23-133-7.
Kamām, Document 38-1-23-131-7
-Journals:
Estaḵr (15 Mehr 19291308), twelfth year, p.3.
Estaḵr (21 Day, 1305), No. 36, p.3.
Estaḵr (26 Mehr 1306), No. 27, p.1
Estaḵr(11 Farvardīn 1305), No.2, p.4.
Eṭelāʻāt (11 Ḵordād 1308), No. 788, 3
Eṭelāʻāt (19 Mehr 1306), No.330, p.1
Eṭelāʻāt (23 Āẕar 1305), No.104, p.2
Eṭelāʻāt (26 Āẕar 1306), No.383, p.3
Eṭelāʻāt (26 Esfand1308), third year, p.3.
Eṭelāʻāt (29 Day 1305), No.142, p.2
Eṭelāʻāt (7 Bahman 1306), No.426, p.2.
Eṭelāʻāt, (6 Ābān 1308), No.896, p.2
Ḥabl ol-Matīn (10 Bahman 1308), No.7, p.22.
Qošoūn (Bahman 1304), No.15, p.702.
Qošoūn (Bahman 1306), No. 30, pp. 730-729.          
Qošoūn, (1303), No. 4, p.153.
Qošoūn, (1306, sixth year), No. 6, p.198.
Qošoūn, (15 Ordībehešt 1303), No. 4, p.178.
 Books:
Abrahamian, Ervand (2012), Iran between two revolutions, Translated by Kāẓem Fīroūzmand, Ḥassan Šamsāvarī, Moḥsen Modīršānčī:16th edition,Tehrān: Markaz.
Anonymous author(1313),Statistics Statement, Tehrān: Publications of the Institute of Statistics and Civil Registry.
ʻAqelī, Bāqer(2005), Reżā Šāh and the Uniformed Army, Fourth Edition,Tehrān, Namak.
Bayāt,Kāveh(1986), Persian nomadic revolt,Tehrān:sīlver.
Blucher, Wipert (1984) Zeitenvende in Iran,Translated by Keīkāvūs ǰahāndārī:Tehrān: Ḵārazmī.
Cottam, Richard w (1371), Nationalism in Iran, Translated by Aḥmad Tadayon, Tehrān: Kavīr Kātozīyān, Moḥammad ʻAlī Homāyoūn (1391), Political Economy of Iran,Translated by Moḥammad Reżā Nafīsī and Kāmbīz ʻAzīzī, 18th edition, Tehrān: Markaz.
Cronin, Stephanie (1377),  Reżā Šāh and the New Army, Translated by Ḡolāmreżā ʻAlī Bābāʼī, Tehrān: Ḵoǰasteh. 
Ḡanī, Sīrūs,(1377), The rise of Reżā Ḵān and the fall of Qāǰār and the role of the British,Translated by Ḥassan Kamšād,Tehrān:Nīloūfar.
Hedāyat, Mehdī Qolī Ḵān, (Moḵber-ol-Salṭaneh) (2006), Ḵāṭerāt va Ḵaṭarāt, sixth edition, Tehrān: Zavvār.
Mostofī, ʻAbdollāh(1371),Šarh-e Zendegānī-ye Man , Volume 3,Third Edition, Tehrān: Zavvār.
Qāʼem Maqāmī, ǰahāngīr,(1326),History of Political Developments in the Iranian System,Tehrān:Scientific.
Safāeī, Ebrāhīm(1976), Bonīyād-hāye Mellī Dar Šahrīyārīye Reżā Šāh-e Kabīr , Tehrān: Farhang va Honar.
Yekrangīyān, Mīr Ḥosseīn(2005),A Look at the History of the Iranian Army, Second Edition, Tehran: Ḵoǰasteh.
ẕakā,Yaḥyā(1970), History of the Imperial Iranian Army from Cyrus to Pahlavi, Tehrān: Ministry of Culture and Arts.
Zargar Alīasḡar (1993) History of Iranian-British Political relations during the reign of Reżā Šāh, Translated Kāve Bayāt, Tehrān: Moʻīn
تاریخ اسلام و ایران
دوره 31، شماره 52 - شماره پیاپی 142
زمستان 1400
بهمن 1400
صفحه 81-107
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار