نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

2 استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

سفرنامه ­های دورۀ شاه‌عباس روایتی از پروسۀ پذیرش سفیران در دربار شاه‌عباس را به دست می ­دهند که مناسبات قدرت و سازوکارهای اعمال آن در ایران را بازتاب می­ دهند. درواقع، در مواجهۀ شاه با سفیران بسیاری از سنت­ ها، هنجارها، باورها و مؤلفه­ هایی که به صورت مستقیم با شاه، دایرۀ اقتدار او، ساختار سلسله‌مراتبی قدرت، مهمان­ نوازی و عطوفت شاهی و بسی مؤلفه­ های دیگر  پیوند می­خورد، بازتولید می ­شد. در چنین بستری، آنچه رخ می­ داد آفرینش روایتی از فرهنگ سیاسی در ایران بود که بنا بود بر تصورات نمایندگان و سفیران تأثیر بگذارد. نگارندگان این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش بوده‌اند که چگونه سیاست‌های شاه‌عباس در پروسۀ پذیرش سفیران، به اقتدار نظام سیاسی عینیت می‌بخشید؟ نتایج پژوهش نشان می­ دهد که روایت سفرنامه ­نویسان با وجود کاستی ­های محتوایی، دربرگیرندۀ اشاره ­های متنوعی از تلاش دربار ایران برای آفرینش روایتی اقتدارگرایانه به منظور تأثیرگذاری بر ذهنیت سفیران است. در این پژوهش، با رویکرد توصیفی- تحلیلی بر زمان­ هایی از حضور سفیران در دربار شاه‌عباس تأکید شده است که در آن، شاه ایران و دربارش در هیئت میزبانانی درمی ­آمدند که در تلاش بودند تا تصویری مقتدر از ایران و اصول حاکم بر مناسبات اعمال قدرت در ساختار سیاسی آن ارائه دهند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Ambassadors presence at court and its Relationship to the Issue of Authoritarianism and The exercise of the power of Shah Based on the Narratives of Shah Abbas Travel Writers

نویسندگان [English]

  • Mojtaba Zahabi 1
  • Fereydoon Allahyari 2
  • AliAkbar Kajbaf 2

1 PhD student in post-Islamic Iranian history, University of Isfahan, Isfahan, Iran

2 Professor, Department of History, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

The Shah Abbas travelogues provide an account of the process of accepting ambassadors to the Shah Abbas court, reflecting the power relations and mechanisms of its use in Iran. In fact, in the face of the king with ambassadors, many of the traditions, norms, beliefs and components that go directly with the king, his authority, the hierarchical structure of power, the hospitality, and the compassion of the king, are very much reproduced. In this context, what was happening was the creation of a narrative of political culture in Iran that was supposed to influence the imaginations of the envoys and ambassadors. This study seeks to answer the question of how did you object to the policies of Shah Abbas in the process of accepting ambassadors to political authority? The results show that the narrative of travel writers, despite their shortcomings in content, encompasses a variety of references to the Iranian court's attempt to create an authoritarian narrative to influence the minds of ambassadors. In this descriptive-analytical study, the emphasis is placed on the presence of ambassadors in the court of King Abbas, in which the Shah of Iran and his staff come to the hosts seeking to establish a powerful image of Iran and its principles. Rule over the relations of the exercise of power in its political structure

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ambassadors
  • Shah Abbas
  • Exercise of Power
  • Travelogues
  • Presence at court
منابع و مآخذ
- آقاجری، سید هاشم (1389)، مقدمه­ای بر مناسبات دین و دولت در ایران عصر صفوی، تهران: طرح نو، چاپ دوم.
- استودارت (1339)، سفرنامه استودارت، ترجمۀ احمد توکلی، تهران: فرهنگ ایران‌زمین.
- بابایی، سوسن (1398)،  اصفهان و کاخ­هایش؛ کشورداری، تشیع و معماری بزم در آغاز دوران ایران مدرن، ترجمۀ مصطفی امیری، تهران: انشارات فرهنگ جاوید.
- پیرنیا، حسن [بی­تا]، تاریخ ایران ار آغاز تا انقراض ساسانیان، تهران: انتشارات خیام.
- حافظ ابرو، نورالله (1372)، زبدة التواریخ، تصحیح سید کمال سیدجوادی، تهران: نشر نی.
- دلاواله، پیترو (1391)، سفرنامة پیترو دلاواله، ترجمة شعاع‌الدین شفا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
- رهربرن، کلاووس میشائیل (1349)، نظام ایالات در دوره صفویه، ترجمۀ کیکاووس جهانداری، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
- روملو، حسن [بی‌تا]، احسن التواریخ، به کوشش عبدالحسین نـوایی، تهران: بابک.
- سفرنامه­های انگلیسی‌ها در ایران (هفت سفرنامه) (1396)، ترجمۀ ساسان طهماسبی، قم: نشر مجمع ذخائر اسلامی با همکاری کتابخانه و موزۀ ملی ملک.
- سفرنامۀ برادران شرلی (1362)، ترجمۀ آوانس، به کوشش علی دهباشی، تهران: نگاه.
- سفرنامه­های ونیزیان در ایران (شش سفرنامه) (1349)، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران: انتشارات خوارزمی.
- سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق (1936)، مطلع السعدین و مجمع البحرین، تصحیح محمد شفیع لاهوری، ج2، لاهور: [بی‌نا].
- شوستر والسر، سیبیلا (1364)، ایران صفوی از دیدگاه سفرنامه­های اروپایان، ترجمه و حواشی غلامرضا ورهرام، تهران: امیرکبیر.
- طاهری، ابوالقاسم (1384)، تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران از مرگ تیمور تا مرگ شاه عباس، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ پنجم.
- مجهول المؤلف (1350)، عالم آرای صفوی، به کوشش یدالله شکری، تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- فلسفی، نصرالله (1353)، زندگانی شاه عباس اول، ج3، تهران: دانشگاه تهران‌.
- فن دریابل، ژرژ تکتاندر (1351)، ایتر پرسیکوم (گزارش سفارتی به دربار شاه عباس اول)، ترجمۀ محمد تفضلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
- فیگوئروا، دُن گارسیا د سیلوا (1363)، سفرنامة دن گارسیا د سیلوا فیگوئروا سفیر اسپانیا در دربار شاه‌عباس اول، ترجمة غلامرضا سمیعی، تهران: انتشارات نو.
- کلاویخو، روی گنسالس (1374)، سفرنامه کلاویخو، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
- گزنفون (1385)، سیرت کوروش کبیر، ترجمۀ وحید مازندرانی، تهران: دنیای کتاب.
- متولی، عبدالله (1396)، مبانی، چارچوب‌ها و الگوهای سفارتی و مکاتباتی در ایران عصر صفوی، اراک: دانشگاه اراک.
- مصباح، احسان (1393)، «دیپلماسی کلاسیک و تکوین آن در ایران»، مجلۀ علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، شمارۀ 4، صص5-18.
- مهمید، محمدعلی (1361)، پژوهشی در تاریخ دیپلماسی ایران (قبل از هخامنشیان تا پایان عصر قاجار)، تهران: انتشارات میترا.
- نوایی، عبدالحسین (1385)، روابط سیاسی و اقتصادی ایران در دورۀ صفویه، تهران: سمت، چاپ سوم.
منابع لاتین
 
- Achronicle of  the Carmelites in  Persia (1339), vol.1, London.
- Herbert, Thomas (1928), Travels in Persia 1627-29, London.
- Manwaring ,Georg (1933), A true discourse of  Sir Anthony Sherley's Travel into persia, in Sir E. Denison Ross, Sir Anthony Sherley and his Persian and Venture, London.                                  
- Gouvea, Anthoine Di (Antonio De Gouvea) (1646), Relation des Grandes Guerres et Victoires Obtenues par Le Roy de Perse Chan Abbas Contre Les Empereurs de Turquie Mahomet Et Achmet son fils En Suite du Voyage de Quelques Religieux de L Ordre des Hermites de S. Augustin Envoyez en Perse par Le Roy Catholique Dom Philippe Second Roy de Portugal, Rouen.                                                                                                                    
 
List of sources with English handwriting
ʻĀlam Ārāy-e Ṣafavī (1350), by the efforts of Yadollāh Šokrī, Tehrān: Entešārāt-e Bonīyād-e Farhang-e Iran.
Aqāǰarī, Seyed Hāšem (2010), An Introduction to the Relationship between Religion and Government in Safavid Iran, Second Edition, Tehrān: New Plan.
Bābāʼī, Sūsān (1398), Isfahan and its palaces, "Statehood, Shiism and feast architecture at the beginning of modern Iran", Translated by Moṣtafā Amīrī, first edition, Tehrān: Farhang ǰavīd Publications.
British Travelogues in Iran (Seven Travelogues) (1396), Translated by Sāsān Ṭahmāsebī, Qom: Naš-re Maǰmaʻe Ẕaḵāyer Eslāmī Bā Hamkārīye Ketābḵān-e va Mūze Malek.
Della Valle, Pietro (2012), Cose e parole nei viaggi di pitro della valle, Translated by Šoaeddin Shafa, sixth edition, Tehrān, Scientific and Cultural Publishing Company.
Falsafī, Naṣrollāh (1353), Life of Šāh ʻAbbās I, Volume 3, Tehrān, University of Tehrān.
Gonzalez de ClaviJo, Ruy (1374), Clavijo Embassy to tamerlane, Translated by Masʻoūd Raǰabnīyā, Tehrān: Scientific and Cultural Publishing Company.
Ḥāfez Abrū, Noorūllāh (1372), Zobdat ol-Tavārīḵ, Edited by Seyed Kamāl Seyed ǰavādī, Tehrān, Ney Publishing.
Mahmīd, Moḥammad ʻAlī (1361), Research in the history of Iranian diplomacy (before the Achaemenids to the end of the Qajar era), Tehrān, Mītrā.
Meṣbāḥ, Eḥsān (1393), “Classical Diplomacy and its Development in Iran”, Journal of Political Science, Tarbiat Modares University, Np.4.
Mūtavalī, ʻAbdollāh, (1396), Basics, frameworks and patterns of embassy and correspondence in Safavid Iran, Arak: Arak University.
Navāeī, ʻAbdolḥosseīn (1385), Political and Economic Relations of Iran in the Safavid Period, Third Edition, Tehrān: Samt.
Pīrnīyā, Ḥassan (Nd), History of Iran from the beginning to the extinction of the Sassanids, Tehrān: ḵayyām Publications.
Rohrborn, Klaus Michael (1349), Provinzen und Zentralgewalt persiens im, Translated by Keīkāvūs ǰahāndārī, Tehrān: Book Publishing and Translation Company.
Rūmlū, Ḥassan (Nd), Aḥsan al-Tawārīḵ, by the efforts of ʻAbdolḥosseīn Navāeī, Tehrān: Babak.
Safarnāmehāye Venīzīyan Dar Iran (six travelogues) (1349), Translated by Manoūčehr Amīrī, first edition, Tehrān: Ḵārazmī Publications.
Samarqandī, Kamāloddīn ʻAbdol Razzāq (1936), Al-Saʻdeīn va Maǰmaʻ al- Baḥreīn, Edited by Moḥammad Šafīʻ Lāhūrī, Volume 2, Lahore, the manuscript of this book is available in the Malek Tehrān Library No. 4110.
Schuster-Walser, Sibylla (1364), Das Safawidische Persien im Spiegel Europaischer Reise - Berichte (1502 - 1722), Translated by ĀḠolāmreżā Varahrām, first edition, Tehrān: Amīrkabīr Publishing Institute.
Sherley, Anthony, Travelogue of Sherley Brothers (1362), Translated by Āvāns, by Dehbāšī, first edition, Tehrān: Negāh.
Silva y Figueroa, Garcia de (1363), L'Ambassade de D. Garcia de Silva Figveroa en perse, Translated by Ḡolāmreżā Samīʻī, Tehrān, nū.
Stoddart, Stoddart travelogue, Translated by Aḥmad Tavakolī, Tehrān: Farhang Iran Zamīn.
Ṭāherī, Abūlḡāsem (2005), The Political and Social History of Iran from the Death of Teīmūr to the Death of Šāh ʻAbbās, Fifth Edition, Tehrān: Scientific and Cultural Publishing Company.
Tectander Vander Iabel, George (1351), Ether Persicum (Embassy Report to the Court of Šāh ʻAbbās I), Translated by Moḥammad Tafażlī, Tehrān: Bonīyād-e Farhang-e Iran.
Xenophon (1385), Cyropaedia, Translated by Vaḥīd Māzandarānī, Tehrān: Donyāye Ketāb.
English Source
Achronicle of  the Carmelites in  Persia (1339), vol:1, London.                                                                                  
Herbert, Thomas (1928), Travels in Persia 1627-29, London.                                                     
Manwaring ,Georg (1933), A true discourse of  Sir Anthony Sherley's Travel into persia, in Sir E. Denison Ross, Sir Anthony Sherley and his Persian and Venture, London.                                       
Gouvea, Anthoine Di (Antonio De Gouvea) (1646), Relation des Grandes Guerres et Victoires Obtenues par Le Roy de Perse Chan Abbas Contre Les Empereurs de Turquie Mahomet Et Achmet son fils En Suite du Voyage de Quelques Religieux de L Ordre des Hermites de S. Augustin Envoyez en Perse par Le Roy Catholique Dom Philippe Second Roy de Portugal, Rouen.