نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران، پردیس فارابی، گروه علوم قرآن و حدیث

چکیده

استدلال (استناد) به گزارش­های تاریخی، مهم‌ترین رکن روشی در الهیات تاریخی است که فضای اصلی این مقاله، ناظر به آن شکل گرفته است. واقعیت آن است که مقولۀ استدلال و استناد در الهیات تاریخی، نیازمند روش است، اما آنچه که به‌طور معمول مشاهده می‌شود آن است که این استدلال‌ها معمولاً بدون هیچ تبیینی رها می‌شوند. دلالت یک گزارش و نقل، می‌‌تواند در نوع انعکاسی که گزارش در فضای پیرامون خود پیدا می­کند، نیز رصد شود. «مسئلگی»، پدیده‌ای قابل توجه در این فضای انعکاسی است. از جمله قواعدی که در فضای انعکاس، قابل طرح است، «مسئلگی» است. به این صورت که صدور (نقل) یک گزارش، بیش از آنکه حکایت از یک امر دائم و ثابت داشته باشد، نشان دهندۀ یک مسئله و امری خارج از روال عادی است. در این مقاله، به تبیین اصل مسئلگی و تبیین رهاوردهای آن در تحلیل متون تاریخی و دینی پرداخته شده است. درواقع، می­توان گفت «مسئلگی» قاعده­ای زبان‌شناختی است که در تحلیل تاریخ و به‌ویژه الهیات تاریخی کاربرد قابل ملاحظه­ای دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Citation of Reporting and Principle of Responsibility with Emphasis on Religious Historical Texts

نویسنده [English]

  • Mohammad Hasan Ahmadi

Assistant Professor University of Tehran, Qur`anic and Haith Studies Department

چکیده [English]

Reasoning (or citing) historical accounts is the most important element in historical theology, which has shaped the main space of this essay. The fact is that the category of reasoning and citation in historical theology requires method, but what is commonly observed is that these arguments are usually abandoned without any explanation. The implication of a report can also be reflected in the kind of reflection that the report finds in the space around it. 'Problem' is a remarkable phenomenon in this reflective space. One of the rules that can be laid out in the reflection space is 'problematic'. That is, issuing (or quoting) a report, rather than being a constant and telling affair, tells an issue out of the ordinary. This article explores the principle of problematic and its implications for the analysis of historical and religious texts. In fact, it can be said that problematic is a linguistics principle that is used extensively in the analysis of history and, in particular, historical theology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islamic History
  • Historical Theology
  • Problematic
  • Problem-Making
  • Reflective Analysis
منابع و مآخذ
- ابن‌سعد، ابوعبدالله محمد (1377)‌، الطبقات الکبری، ج2، بیروت: دار صادر.
- ابن‌سینا، حسین‌بن عبدلله (1375)،  الاشاراتوالتنبیهات، قم: نشر البلاغة.
- احمدی، محمدحسن (پاییز و زمستان 97)، «قاعده تقابل؛ به مثابه یک اصل در تحلیل اجتماعی متون دینی»، مجله فرهنگی اجتماعی حوزۀ مطالعات، دورۀ دوم، شمارۀ سوم، صص45- 66.
- الاعظمی، مصطفی (1400)، دراسات فی الحدیث النبوی و تاریخ تدوینه، بیروت: المکتب ‌الاسلامی.
- بخاری، محمدبن اسمعیل (1410ق)، صحیح البخاری، ج3، بیروت: دار ابن‌کثیر.
- ترمذی، محمدبن عیسی [بی‌تا]، السنن، ج5، بیروت: دار الکتب العلمیه.
- خطیب بغدادی (1974)، تقیید العلم، [بی‌جا]: دار احیاء السنۀ النبویۀ.
- خویی، سید ابوالقاسم (1430)، البیان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسۀ احیاء آثار الامام الخویی.
- دارمی، عبدالله‌بن‌ عبدالرحمن (1401ق)، السنن، ج1، [بی‌جا]: نشر استانبول.
- سجادی، سید صادق و هادی عالم‌زاده (1383)، تاریخنگاری در اسلام، تهران: سمت.
- سیوطی، عبدالرحمان ‌(1363)، الأتقان فی علوم القرآن، ج1، چاپ افست قم.
- شولر،گریگور (1391)، شفاهی و مکتوب در سدههای نخستین، ترجمه نصرت نیل‌ساز، تهران: حکمت. 
- طباطبایی، سید محمدکاظم (1390)، تاریخ حدیث شیعه، قم: دار الحدیث.
- طبرسی، امین الاسلام (1376)، مجمع البیان، ج5، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
- کورانی، علی (1418)، تدوین القرآن، تهران: دار القرآن الکریم.
- متقی هندی، علی‌بن ‌حسام [بی‌تا]، کنز العمال، ج15، [بی‌جا]: [بی‌نا].
- مجلسی، محمدباقر (1403ق)، بحار الانوار، ج77، بیروت: موسسة الوفا.
- مدرسی طباطبایی، سید حسین (1389)، مکتب در فرآیند تکامل، تهران: کویر.
- مدیرشانه‌چی، کاظم (1377)، تاریخ حدیث، تهران: سمت.
- مظفر، محمدرضا (1375) ، المنطق، قم: دارالعلم.
- معارف، مجید (1388)، تاریخ عمومی حدیث، تهران: انتشارات کویر.
- معروف حسنی، هاشم [بی‌تا]، دراسات فی الحدیث و المحدثین، بیروت: دار التعارف.