نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار سازمان اسناد و کتابخانه ملی

2 دانش آموخته دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، کارشناس پژوهشکده اسناد- سازمان اسناد و کتابخانه ملی

چکیده

 شاید بارزترین تمایز عینیِ مدارس ‌نوین با مکاتب ‌قدیم باز شدن پای دختران به آموزش بود. آموزش دختران در نظام‌ سنتی، در خانه و محدود به برخی از خانواده‌های خاص بود. در این شیوه زنان باسواد و عالم فقط در خانة خواص امکان پرورش می‌یافتند. با ایجاد و گسترش مدارس ‌نوین، محدودیتی برای این امر وجود نداشت و دست‌کم به صورت نظری، راه علم‌آموزی به روی آن‌ها باز شد. قبل از تأسیس سلسلة پهلوی توسعه و گسترش مدارس‌ نوین در کردستان و کرمانشاهان از لحاظ کمّی و کیفی پایینتر از میانگین کشوری بود. پس از تأسیس سلسلة پهلوی و روند روبه‌رشد توسعة مدارس در این مناطق، با وجود مخالفت‌ها و مقاومت‌های اولیه، پذیرش مدارس‌ نوین به‌تدریج جای گرفت. با وجودی که روند آموزش ‌نوین زنان در این مناطق مسیری پرپیچ و خم، طولانی و با دشواری‌ها فراوان بود. نتایج پژوهش نشان می‌دهد ورود دختران به مدارس در این مناطق هم همواره سیر صعودی داشته است.
این پژوهش بر آن است با روشی توصیفی ـ تحلیلی دگرگونی‌های صورت گرفته در حوزة آموزش دختران کُرد را بررسی و سهم ملاحظات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی را تبیین نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Kurdish Girls and the Development of Modern Schools during Reza Shah (1304- 1320)

نویسندگان [English]

  • Mohammad Jawad Moradineya 1
  • Motaleb Motalebi 2

1 Assistant Professor, National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran

2 PhD in History of Islamic Iran, Expert in National Library and Archives of the Islamic Republic of Iran

چکیده [English]

Perhaps the most obvious distinction between new school and old school was letting girls to enter them. Girls' education in the traditional system was at home and limited to certain families. In this way, literate and enlightened women were only home-grown. With the creation and expansion of new schools, there was no limit to this, and at least theoretically, the way of learning was opened to them. Before the establishment of the Pahlavi dynasty, the development and extension of modern schools in Kurdistan and Kermanshah was quantitatively and qualitatively lower than the national average. After the establishment of the Pahlavi dynasty and the growing trend in the development of schools in these areas, despite the initial opposition and resistance, the gradual adoption of the school was gradually taking place. Despite the fact that the training of women in these areas was a long and difficult path, the results of the research show that the girls' entry to schools in these areas has always been ascending.
This study is to investigate the changes in Kurdish girls' education and explain the contribution of social, economic, cultural and political considerations through a descriptive-analytical method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Modern education
  • Girls
  • Kurdistan
  • Kermanshahan
کتاب‌ها
- آرین‌پور، یحیی(1357). از صبا تا نیما. ج 1. تهران: کتاب های جیبی(فرانکلین). چ3.
- امیراحمدی، احمد(1373). خاطرات نخستین سپهبد ایران. به کوشش غلامحسین زرگری‌نژاد. تهران: مؤسسه پژوهش و مطالعات فرهنگی بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی.
- ایوانف،م. س (1357). انقلاب مشروطیت ایران. ترجمه آذر تبریزی. تهران: شبگیر. چ1.
- ترابی فارسانی، سهیلا(1378). اسنادی از مدارس دختران از مشروطیت تا پهلوی، تهران: انتشارات سازمان اسناد ملی ایران.
- جلدیانی، محسن(1395). میژووی زاره‌کیی سیسته‌می په‌روه‌رده‌ی شنو سالانی (1305 تا 1360 – ک.ه، چائی یه‌که‌م، تهران: انتشارات جنگل. جاودانه.
- حامدی، زهرا(1381). «نقش زنان در تأسیس مدارس جدید از مشروطیت تا پایان دوره قاجاریه». فصلنامه سمینار بین‌المللی زن در ادوار مختلف تاریخ ایران.
- رشدیه، شمس‌الدین(۱۳۶۲). سوانح عمر. تهران: نشر تاریخ ایران.
- محبوبی اردکانی، حسین(1370). تاریخ مؤسسات تمدنی. ج1. تهران: انتشارات دانشگاه تهران. 1370.
- مستوفی، عبدالله(1395). شرح زندگانی من. ج1. تهران: هرمس.
- نووری، محه‌مه‌د(2006). شه‌ویک و خه‌ویک بستووی ژیان، پیداچوونه‌وه و ئاماده کردنی؛ سلاح‌الدین ئاشتی. سلیمانی. بنکه‌ژین.
اسناد
- ساکما، اسناد نخست‌وزیری پرونده شماره 11006
- ساکما، اسناد نخست‌وزیری پرونده شماره 21179- 103011
- ساکما، پرونده شماره 010507- 297
ساکما، پرونده 27514- 297
ساکما، پرونده شماره 10251- 297
ساکما، پرونده شماره 10535- 297
ساکما، پرونده شماره 10588- 297
ساکما، پرونده شماره 10830- 297
ساکما، پرونده شماره 1093- 297- 91
ساکما، پرونده شماره 1336- 297- 91
ساکما، پرونده شماره 1356- 297- 91
ساکما، پرونده شماره 14038- 297
ساکما، پرونده شماره 15102- 240
ساکما، پرونده شماره 16446- 297
ساکما، پرونده شماره 17755- 297
ساکما، پرونده شماره 23089- 297
ساکما، پرونده شماره 24479- 297
ساکما، پرونده شماره 28973- 297
ساکما، پرونده شماره 634- 280 -91
ساکما، پرونده شماره 705- 297- 91
ساکما، پرونده شماره 888- 297- 91
ساکما، پرونده شماره 8950- 297- 91
ساکما، پرونده شماره1346- 297- 91
ساکما، پرونده شماره7763- 290
ساکما، پرونده شماره8950- 297- 91
مطبوعات
- سالنامه وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه، ۱۲۹۷ش/ ۱۳۳۶ق
- روزنامه ایران نو، ۱۱ ربیع‌الثانی ۱۳۲۹، ش۵.
- روزنامه ایران نو، ۴ شوال ۱۳۲۷، ش۳.
روزنامه فارس، ۱۹ ذی‌القعده ۱۳۳۷، ش۴۶
روزنامه فارس، ۲۹ رمضان ۱۳۳۷، ش۳۹
روزنامه کوشش 18 اردیبهشت 1313 شماره90
روزنامه کوشش، 14 جمادی الثانی 1347 شماره 238
روزنامه کوشش، 16 آبان 1307 شماره220
روزنامه کوشش، 18 فروردین 1309 شماره69
روزنامه کوشش، 22 اسفند 1312 شماره 54
روزنامه کوشش، 25 شهریور 1307 شماره 178
روزنامه کوشش، 26 آبان 1309 شماره 248
روزنامه کوشش، 28 آبان 1314 شماره 262
روزنامه کوشش، 30 مهر 1310 شماره 219
روزنامه کوشش، 6 اردیبهشت 1315، شماره 87
روزنامه کوشش، 8 مرداد 1307 شماره 143
روزنامه کوشش، 3 شعبان 1343، شماره 24