نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا

چکیده

بعثت رسول اکرم(ص) به ارائه گفتمان توحیدی انجامید که در اساس و بنیان با گفتمان بت­پرستی رایج و هژمونی‌شده در جامعة عرب قبل از اسلام متفاوت بود. عدم سنخیت و همگرایی گفتمان‌های مذکور در جامعه مکّی، زمینه­ های تقابل گفتمانی آنان را در ابعاد گفتاری و عملی بالا برد. مقاله پیش رو قصد دارد تقابل گفتمانی سران قریش با پیامبر(ص) را در شیوه­ های گفتاری مورد تحلیل قرار داده و به این پرسش ­ها پاسخ دهد که تقابل گفتمان توحیدی و بت­پرستی در شیوه ­های گفتاری سران قریش با پیامبر(ص) چگونه بود؟ و چه تأثیری بر اشاعه و هژمونی گفتمان توحیدی گذاشت؟
تبیین پرسش­ های مذکور با استفاده از نظریه تحلیل گفتمان «ارنستو لکلوئو و شنتال موفه» که گفتمان را فراتر از ابعاد زبانشناسی در عرصه ­های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مطرح کرده ­اند، امکان‌پذیر است. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که گفتمان توحیدی برای اشاعه و تثبیت معنا و گفتمان شرک برای بقاء و تداوم، به تقابل پرداختند که در نتیجة آن گفتمان توحیدی با بهره ­گیری از فضای رقابت گفتمانی و شکستن ساختار گفتمان شرک به بستر‌سازی مناسب جهت هژمونیک‌کردن گفتمان خود مبادرت ورزید.   
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Dicourse Analysis of Quraysh Manners of Speakinf with the Prophet (PBUH) in the Maki Period, Based on Laclau and Mouffe Theory

نویسنده [English]

  • Hediyeh Taghavi

Assistant Professor, Department of History, Alzahra University

چکیده [English]

Strength and stability of the Prophet (PBUH) to promote Islam, despite the continued exclusion of Quraysh, led to numerous debates between them and the leaders of the Quraysh. In this debate, interlocutors were trying to offer a different argument, the otherness of the other party claims and by creating a single meaning system, their discourse to spread in the community. Efforts to stabilize the semantic debate both sides to dialogue, lead to challenges in the context of the debate.
This paper is concerned with the use of discourse analysis theory of Laclau and Mouffe, who discussed the discourse further than linguistics, in political, cultural and social fields. The consequences show that monotheistic and polytheistic discourses continued to confront each other and as a result monotheistic discourse took advantage of the debate and broke the structure of polytheistic discourse in order to make itself more hegemonic.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Debate
  • Manners of Speaking
  • the Quraysh Authorities
  • the Prophet
  • Laclau and Mouffe
ـ ابن اثیر(1409). اسدالغابه و معرفةالصحابه. بیروت: دارالفکر.
ـ ابن اسحاق قاضی ابرقوه، رفیع‌الدین(1377). سیرت رسول‌الله. تهران: انتشارات خوارزمی.
ـ ابن حبیب بغدادی(­بی­تا). المحبر. بیروت: دارالافاق الجدیده.
ـ ابن حجر عسقلانی(1415). الاصابه فی معرفه الصحابه. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـ ابن خلدون(1408). تاریخ ابن خلدون. بیروت: دارالفکر.
ـ ابن سعد(1410). طبقات‌الکبری. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ـ ابن سلام(1410). النسب. بیروت: دارالفکر.
ـ ابن سید الناس(1414).  عیون الاثر. بیروت: دارالقلم.
ـ ابن عبدالبر(1412).  الاستیعاب فی معرفه الاصحاب. بیروت: دارالجیل.
ـ ابن کثیر،(1407)، البدایه و النهایه، دارالفکر، بیروت.
ـ ابن کلبی،(1364)، الاصنام، افست، نشر نو، تهران.
ـ ابن منظور،(بی­تا)، لسان‌العرب، دارالکتب العلمیه، بیروت.
ـ ابن هشام،(بی­تا)، السیره النبویه، دارالمعرفه، بیروت.
ـ ارزقی، محمد بن عبدالله،(1416)، اخبار مکه و ما جاء فیها من الاثار، دارالاندلس، بیروت.
ـ ایزوتسو، توشیهیگو،(1388)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه: محمد آرام، شرکت سهامی انتشار، تهران.
ـ بشیر، حسن و طاهری، سید حمید، (1394)، «تحلیل گفتمان فیلم‌های تبلیغاتی نامزدهای دهمین دورة انتخابات ریاست‌ جمهوری ایران، (1388)»، فصلنامه پژوهش­های راهبردی سیاست، سال چهارم، شماره 13.
- بلاذری، احمد بن یحیی جابر،(1417)، انساب‌الاشراف، دارالفکر،بیروت.
ـ بیهقی، ابوبکر احمد بن الحسین، (1405)، دلائل النبوه، دارالکتب العلمیه، بیروت.
ـ خوراسگانی، علی ربانی و میرزایی، محمد، (1394)، «تحلیل تقابل گفتمانی اصول­گرایی و اصلاح‌ طلبی در دهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 26، شماره 4.
ـ سلطانی، سید علی‌اصغر،(1384)، قدرت، گفتمان و زبان، سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی ایران، نشر نی، تهران.
ـ صحاری، سلمه بن مسلم عوتبی، (1427)، الانساب، مطبعه الالوان الحدیثه، عمان.
ـ طبری، محمد بن جریر،(1387)، تاریخ الطبری، دارالتراث، بیروت.
ـ علیزاده، زینب،(1392)، «بررسی مهدویت در دولت برغواطه براساس نظریه تحلیل گفتمان لکلوئو وموفه»، پژوهشنامه تاریخ و فرهنگ. پاییز و زمستان. شماره 91.
ـ مقدسی، مطهر بن طاهر،(بی­تا)، البدء و التاریخ، مکتبه الثقافه‌الدینیه.
ـ مقریزی، تقی‌الدین احمد بن علی، (1420)، امتاع الاسماع، دارالکتب العلمیه، بیروت.
ـ یورگنسن، ماریان و لوئیز، فیلیپس،(1389)، نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، نشر نی، تهران.
ـ یعقوبی، احمد بن ابی‌واضح، (بی­تا)، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، بیروت.