نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه تاریخ دانشگاه بین المللی قزوین

2 دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه پیام نور

3 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور

4 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

مقالة حاضر به مفهوم طبقة متوسط جدید و نحوة گسترش و کارکرد آن در فاصلة زمانی سال‌های 1342 تا 1357 میپردازد. فرضیة مقاله آن است که این طبقه به موازات رشدِ خود، جایگاه درخور توجهی در مشارکت سیاسی و اجتماعی نیافت و به همین دلیل برخلاف اهدافی که حکومت قبل داشت، به ضد آن حکومت مُبدّل شد. در این راستا دیدگاه‌های مختلف دربارة مفهوم طبقة متوسط و طبقة متوسط جدید ارائه شده و سپس فرایند تاریخیِ گسترش آن در دوره زمانی مورد بحث این مقاله تبیین شده است. روش تحقیق این مقاله توصیفی تحلیلی است و از نمودارهای مختلف برای بیان بهتر بحث استفاده شده است. در این مقاله تلاش شده تا از مفاهیم و مباحث رایج در جامعه‌شناسی دربارة طبقات اجتماعی، برای تبیین تحولات تاریخی دورة مورد بحث استفاده شود. منابع این تحقیق هم مطالعات تاریخی و پژوهش‌های جامعه‌شناسی و هم برخی منابع اقتصادی هستند. پس این مقاله مضمونی بین‌رشته‌ای داشته و می‌کوشد افقی تاریخی ترسیم نماید تا مبحث مورد نظر، بهتر شناخته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Social Consequences of Development of the New Middle Class in Iran (1963-1978)

نویسندگان [English]

  • Hossein Abadian 1
  • Masom Yarahmadi 2
  • Alireza Ali Sofi 3
  • Mahdi Salah 4

1 Professor, History Department, Imam Khomeini International University

2 PhD Candidate in Islamic History of Iran, Payame Noor University

3 Associated Professor, History Department, Payame Noor University

4 Associated Professor, History Department, Sistan & Baluchestan University

چکیده [English]

This article deals with the concept of new middle class and its expansion and function in the years between (1963 -1978). The hypothesis of this study is that, this class in parallel to its growing couldn’t achieve a notable place in socio-political cooperation and then became anti-government, contrary to the goals of former government. In this case various point of views about the concept of middle class and new middle class rendered and historical process of its expansion in the mentioned time has been expressed.
The method of this study is descriptive-analytical, by using different graphs intends to clarify the issue. This article attempts for the sake of clarifying the historical changes of the mentioned time makes use of current concepts and issues in sociology related to social classes. The sources of this research include the historical studies, sociological researches as well as some economic sources, so this article has an interdisciplinary content and seeks to depict a historical horizon for better understanding the above issues.

کلیدواژه‌ها [English]

  • land Reforms
  • New Middle Class
  • Bureaucracy
  • University
  • Educated classes
ـ ارزیابی انقلاب آموزشی (1353). تهران: مرکز مطالعه پیشرفت­های ایران.
ـ اشرف، احمد و علی بنوعزیزی(1393). طبقات اجتماعی دولت و انقلاب در ایران. ترجمه سهیلا ترابی فارسانی. تهران: نیلوفر. چ سوم.
ـ افروغ، عماد (1379). چشم‌اندازی نظری بر تحلیل طبقاتی و توسعه. تهران: مؤسسه فرهنگ و دانش.
ـ اکبری، علی‌اکبر (1358). سرمایه دولتی و مسئله دولت.تهران.
ـ  ایران و انقلاب شاه و ملت(2536) وزارت اطلاعات و جهانگردی. تهران: اداره کل انتشارات.
ـ آموزگار، جهانگیر(1375). فراز و فرود دودمان پهلوی. ترجمه اردشیر لطفعلیان. تهران: مرکز ترجمه و نشر کتاب.
ـ باتامور، تی، بی، (1367). طبقات اجتماعی در جوامع جدید. اکبر مجدالدین. تهران: مرکز چاپ و انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
ـ بشیریه، حسین(1381). دیباچه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی ایران دورة جمهوری اسلامی ایران. تهران: مؤسسه نگاه معاصر.
ـبیان تحولات اقتصادی و اجتماعی ایران در دوران دودمان پهلوی(2535). تهران: مرکز آمار ایران.
ـ بیل، جیمز آلبن(1371). شیر و عقاب در ایران. ترجمه فروزنده برلیان. تهران: فاخته.
-(1387).  سیاست در ایران،گروه‌ها، طبقات و نوسازی. علی مرشدزاد. تهران: اختران.
ـ پهلوی، محمدرضاشاه(1371). پاسخ به تاریخ. ترجمه حسین ابوترابیان. تهران: مترجم.
ـ حسامیان، فرخ و دیگران (1363). شهرنشینی در ایران. تهران: مؤسسة انتشارات آگاه.
ـ سالنامه آمار آموزش و پرورش. بی‌تا. شماره هشتم. ۱۳۴۷ – ۱۳۴۸. تهران: وزارت آموزش و پرورش.
ـ سالنامه آماری 1345. تهران: سازمان برنامه و بودجه. مرکز آمار ایران.
ـ سالنامه آماری 1350. تهران: سازمان برنامه و بودجه. مرکز آمار ایران.
ـ سالنامه آماری 2535. تهران: سازمان برنامه و بودجه. مرکز آماری ایران
ـ سالنامه آماری1358. تهران: سازمان برنامه و بودجه. مرکز آماری ایران.
ـ سوداگر، محمدرضا (1369). رشد روابط سرمایه‌داری در ایران. تهران: شعله اندیشه.
ـ شجیعی، زهرا (1383). نخبگان سیاسی ایران از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی. ج 2. تهران: سخن.
ـ طالقانی، محمود با همکاری فریبا زمانی(1390). شهرنشینی و توسعه‌نیافتگی در ایران. ج اول. تهران. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ کاتوزیان، محمدعلی، همایون(1374). اقتصاد سیاسی ایران از مشروطیت تا پهلوی. ترجمه  کامبیز عزیزی. محمدرضا نفیسی. تهران: نشر نی. چ پنجم.
ـ کوئن، بروس(1391). درآمدی بر جامعه‌شناسی. ترجمة محسن ثلاثی. تهران: علمی.
ـ گازیوروسکی، م(1371). سیاست خارجی آمریکا و شاه،ایجاد یک حکومت سلطه‌پذیر در ایران. ترجمه جمشید زنگنه. تهران: مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
ـ گزارش خلاصه سرشماری عمومی کشور در سال 1335. ج 2.  تهران: وزارت کشور.
ـ گفتگوهای من با شاه، خاطرات محرمانه امیر اسدالله علم (1371). ترجمه گروه انتشارات طرح نو. ج 1و2. تهران: طرح نو.
ـ گیدنز، آنتونی(1391). جامعه‌شناسی. ترجمة کارن بردسال. حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
ـ مارکس، کارل (1377). هیجدهم برومر لوئی بناپارت. باقر پرهام. تهران: مرکز.             
-(1379). نبردهای طبقاتی در فرانسه از 1848 تا 1850، ترجمه باقر پرهام. تهران: نشر مرکز.
ـ میلانی، عباس(1385). معمای هویدا. تهران: اختران. چاپ هفدهم.
ـ میلانی، محسن(1381).شکل‌گیری انقلاب اسلامی. ترجمة مجتبی عطارزاده. تهران: گام نو.
ـ نعمانی، فرهاد و سهراب بهداد (1386). طبقه و کار در ایران. تهران: آگاه.
ـ وبر، ماکس(1374). اقتصاد و جامعه. ترجمه مصطفی عمادزاده، عباس منوچهری، مهرداد ترابی‌نژاد. تهران: مولی.
ـ هوگلاند، اریک ج.(1380).زمین و انقلاب در ایران،1340-1360. ترجمه فیرزوه مهاجر. تهران: شیرازه.
 ـGrusky, D,1993, The Blackwell Dictionary of Twentieth century Social Thought, Outhwaite  and     Bothomore ed, U.S.A: Blackwell Publisher.
 ـMarx karl  and Friedrich Engles,1930,The Communist Manifesto, London ,Martin Lawrence Limited.
 ـ Mclean, I,1996, Oxfor Politics Dictionery, Oxford.
 ـ Mills, C,1946, The Middle Classes in Middle-Sized Cities The Stratification and PoliticalPosition of Small Business and White Collar strata ,vol 11, American, Sociological Association.
 ـMills, C,1969, "White Coller", the American Middle Classes, Oxford University Press.
 ـRostow ,w. w,1969, The Stages of Economic Crowth, A Non-Communist Manifesto ,MA: Cambridge
 ـRostow, W. W,1969, View From the Seventh Floor, (NY: Harper & Row,).