نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سجاد راعی گلوجه ¹
• داریوش رحمانیان ²

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه تهران

² دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

چکیده

با اشغال ایران توسط متفقین در شهریور 1320و خروج رضاشاه از ساختار قدرت سیاسی، گسستی در روند تکوین دولت مطلقه در ایران پدید آمد و منابع تمرکزیافتة قدرت تا اندازة زیادی پراکنده شدند. در فضای سیاسی ـ اجتماعی جدید که از سیطرة شاه و دربار بر جریان فرهنگ به‏ویژه آموزش کاسته شد، شورای عالی فرهنگ نیز به‏عنوان یکی از مهم‏ترین نهادهای رسمی تصمیم‏گیر و ناظر عرصة آموزش از این فضا تأثیرات زیادی پذیرفت و تغییراتی در محتوای مباحث و مصوبات آن پدید آمد.
پرسش مقاله حاضر این است که علل، زمینه‏ها و پیامدهای تغییر محتوای مباحث و مصوبات شورای عالی فرهنگ از شهریور 1320 تا مرداد 1332 چه بود؟ در پاسخ می‏توان گفت باوجود حفظ و تداوم ساختار به ارث رسیدة شورا از دورة رضاشاه ــ ساختاری که برای سیطرة کامل حکومت پهلوی و دولت بر امر آموزش ایجاد شده بود ــ تحت تأثیر تحولات سیاسی و اجتماعی و فضای نسبتاً باز و منتقدانة دورة پس از رضاشاه و بازیابی نسبی جایگاه نهادی دولت و مجلس شورای ملی، تا حدودی از دامنة اثرگذاری کنشگران سیاسی بر آموزش در حمایت از سیاست‏های دربار کاسته شد. در این فضا، افرادی با گرایش‏های سیاسی و فکری گوناگون (اسلامی، ملی‏گرا و چپ‏گرا) وارد شورا شدند و فرصتی برای نقش‏آفرینی در تهیه و تصویب موضوعاتی متفاوت از دوره‏های قبل در زمینة آموزش پیدا کردند. فضای سیاسی ـ اجتماعی حاکم بر جامعه از جمله فعّالیّت‏های احزاب و تشکل‏های گوناگون سیاسی و اجتماعی و مطبوعات نیز در این زمینه بی‏تأثیر نبود.
 
 

کلیدواژه‌ها

• سیاست
• آموزش
• شورای عالی فرهنگ
• پهلوی(حکومت)

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

Politics and Education in Pahlavi’s Second Era A Case Study of the Cause, Grounds and the Process of Changing Topics and Enactments of The Supreme Culture Council (1941-1953)

نویسندگان [English]

• Sajjad Raee Gloojeh ¹
• Dariush Rahmanian ²

¹ researcher

چکیده [English]

Following the occupation of Iran by the Allies on September 1941 and Reza shah’s withdrawal from the political constitution of power, process of generating the despotic state in Iran collapsed and the centralized sources of power in to large extend were dispersed. In new social-political atmosphere in which the domination of king and court on the movement of culture, especially on education was curtailed, the supreme council of culture as one of the most important official decision making and observing institution over the realm of education, affected considerably by this atmosphere and some changes occurred in its content of encasements and curriculum. This paper tries to answer this question: what were the reasons, grounds and outcomes of the change in the content of encasement and curriculum of the supreme council of culture from September 1941 till August 1953. In reply we can say, despite the maintaining and constancy of the inherited structure of council from Reza shah’s era, the constitution which had been made for the absolute domination of Pahlavi regime and the state over the education, influenced by the political and social reforms and fairly open-critically atmosphere after Reza shah’s era and regained slightly the institutional place of the state and The Nation consultative parliament. In to some extent decreased the affection of political actors over the education on be half of the policies of the court. In this atmosphere, individuals with different political and intellectual interests such as (Islamic, Nationalist, leftist) entered the council, found an opportunity for role-playing in preparation and approbation of ideas and subjects for different than previous periods in the content of education. The dominant social-political atmosphere of society such as the activities of parties and different committees of social, political and the press has been affected in this case.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Politics
• education
• The Supreme Council of Culture
• Pahlavi