نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

• ماهیار شریعت پناهی

استادیار گروه تاریخ و تمدّن ملل اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد

چکیده

در میان شعبه‌های متعدّد طبّ سنّتی دورۀ اسلامی، جرّاحی نیاز به تخصّص، تجربه و دقّت بسیار بالایی دارد. هدف از این پژوهش، یافتن اصول و تکنیک‌های ثابتِ مورد استفاده جرّاحان، از قرن سوّم تا دوازدهم هجری است. روش پژوهش، توصیفی- تطبیقی با تحلیل نمونه‌هاست. نتایج مشخص کرده است که برخی اصول و تکنیک‌های ثابت در این مقطع زمانی از شرق تا غرب جهان اسلام مورد پذیرش و متداول بوده است. جرّاحان این دوره شناختی واضح و متمایز از انواع بیماری‌های حلق داشته‌اند. اصول اصلی آنها احتیاط کامل، تشخیص بهبودی و ترمیم جراحی، جلوگیری از خونریزی و بخیه‌زدن است. یکی دیگر از اصول اساسی جراحی دوره اسلامی، لزوم آشنایی کامل جراح با داروهای ترکیبی و گیاهان دارویی است. تکنیک‌های جراحی گوش، حلق و بینی نیز شامل داغ‌کردن نقطه‌ای گوش، داغ بینی، داغ‌کردن داروییِ حلق، شکافتن از بالا به پایین در گلو، شکاف عرضی در داخل حلق، شکافتن بستگی گوش، بازگرداندن ریشه به بینی، شکافتن با تکنیک میلِ نهان، درمان شیء در گوش با روش شکافتن، تکنیک قطع‌کردن به روش سلخ‌کردن، قطع‌کردن لوزه‌ها و ورم‌های حلق است. در تمام این مراحل آشنایی تخصصی با طیف متنوعی از ابزارهای جراحی و تکنیک استفاده از آنها کاملاً مشهود است. ابزارهای تخصصی این نوع جراحی شامل مکواة نقطه‌ای، میخی و زیتونی، انواع قلاب‌ها، نیشترها، سخت سر، مته، میل نهان، موچین، مکبس، قیچی، میل آزمایش و انبر است. همچنین جراحان دوره اسلامی جهت خروج اشیای مختلفِ در گوش و حلق، همچون سنگ یا موجوداتی همچون زالو و کِرم از ابزارهایی همچون قلاب و موچین، انبر و لوله استفاده می‌کردند.

کلیدواژه‌ها

• گوش
• حلق
• بینی
• جرّاحی
• طبّ سنّتی
• دورۀ اسلامی
• شکافتن
• داغ‌کردن
• قطع‌کردن
• ابزار جرّاحی

موضوعات

• تاریخ تحولات جهان اسلام

عنوان مقاله [English]

Research on The Principles And Techniques of Ear, Throat And Nose Surgery In traditional Medicine Of The Islamic Period (From The Third Century To The Twelfth Century AH)

نویسنده [English]

• Seyyed Mahiar Shariatpanahi

چکیده [English]

Surgery requires a lot of expertise, experience and precision among the various branches of traditional medicine in the Islamic period.  The purpose of this study is to find the principles and techniques used by surgeons from the third to the twelfth century A.H. The research method is descriptive-comparative with sample analysis.  The results indicate that some of the basic principles and techniques used at this period were accepted from the east to the west of the Islamic world. The surgeons of this period had a clear cognitive distinction of various diseases. Their main principles are precaution, diagnosis of recovery and surgical repair, preventing bleeding and suturing. Another basic principle of Islamic surgery is the need for a surgeon to fully understand the combination of drugs and herbs. Surgical techniques for the ear, throat and nose include: cauterize spot of the ear, cauterize nose, cauterize with medicines in the throat, split from top to bottom in the throat, splitting the width inside the throat, splitting the ear closure, restore root to nose, split with a secret rod technique, object treatment in the ear with split method, cutting technique by lifting method, cut off tonsils and tonsils. In all these stages, familiarity with a wide range of surgical instruments and techniques is very evident. It's cicatrix in the shape of a dot, nail and olive, various hooks, Surgical knife, hard head, drill hidden rod, tweezer, Moving rod, scissor, test url and plier. Also, the Islamic period surgeons for the removal of various objects in the ear and throat, Such as rocks or leeches and worms, used tools such as hooks and tweezers, nipples and pipes.

کلیدواژه‌ها [English]

• Ear
• Throat
• Nose
• Surgery
• Traditional Medicine
• Islamic Period
• Splitting
• Cauterize
• cutting
• Surgical Instruments