نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه اصفهان
2 استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
3 استادیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان
چکیده
قدرت‌یابی سلجوقیان (429-552 ق) در ایران و عراق و ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبیِ اهل‌سنت (سلطنت و خلافت)، موجب رشد نفوذ حدیث‌گرایانِ سنی‌مذهب شد. همچنین دراثر عملکرد واگرایانه برخیمراکز علمی عصر و تقابل رویکرد عقل‌گراییِ شیعی و سنت‌گراییِ اهل‌تسنن و... همگراییِ شیعه و سنی با چالش‌هایی مواجه گردید. در این اوضاع متکلمان اهل‌تسنن در عرصه تقریب شیعه و سنی موضع انفعالی داشتند ولی متکلمان شیعه در این عرصه فعال‌تر شدند، زیرا منازعات فرقه‌ای، ائتلاف نیروهای سیاسی مذهبی اهل‌سنت، عملکرد واگرایانه‌ی مراکز آموزشی نظیر نظامیه‌ها و... سبب گرایش کمترِ اهل‌تسنن به‌تقریب شده بود. درمقابل، متکلمان شیعه با علم به وضعیت شیعیان در بغداد و ری به‌دلیل مجاورت با مراکز سیاسی مذهبی اهل‌تسنن، تضعیف پشتوانه سیاسی و کسب تجربه از حوادث تلخ منازعات فرقه‌ای دریافتند که حفظ میراث شیعه با تقریب میسر است. البته در درون جوامع شیعی، تقابل مکتب متکلمان و محدثان، تندروی‌های اسماعیلیه و جریان غلّو، نیز بحث تقریب را به چالش می‌کشید. این پژوهش درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و برپایه منابع کتابخانه‌ای، راهکارهای متکلمان شیعة امامی را درجهت تقریب، از طریق طرح مشترکات دینی، فقه مقارن، برگزاری کرسی درس مشترک، مناظره، پاسخگویی به شبهات و اتهامات علیه شیعه و آشکارساختن تفاوت شیعه امامی با سایر انشعابات تشیع و ... بررسی و تحلیل نماید.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Study of Shiite Theologians’ Performance in Confronting with Challenges of Approximation of Religions in Seljuk Era
نویسندگان [English]
- Parvin Asghari 1
- Mohammadali Chelongar 2
- Aliakbar Abbasi 3
1 PhD candidate in History, Department of History, Isfahan University
2 Professor, Department of History, Isfahan University
3 Assistant Professor , Department of History, Isfahan University
چکیده [English]
Challenges religious had a great effect on Muslim societ and can be found causes of the stagnation of Islamic civilization in the cultural developments resulting from this religious challenges, while Muslims have common views in many of religious and ideological issues that attention and emphasis on them destroys fields of differences and prejudices and provides field of the unity of the followers of Islamic religions and development of Islamic civilization.
The first half of the fifth century, coinciding with beginning of the reign of the Seljuk (429-552 AH) in Iran and Iraq, Muslims were faced with challenges in approximation of religions with challenges and problems such as opposition Ahl al-Hadith Sunnis against Shiites; Coalition of Sunni religious political forces; The role of science centers in divergence or convergence; Extremism of the Ismailis and the Ghali sects that was effective in ruining the Shiites face and attacks of Sunni towards them. The study pointed to these challenges, explained Shiite theologians performance in order to approximate the religions through overcome challenges and the elimination of divisions and prejudices In format of bring up the common religious opinion, simultaneous jurisprudence, holding collaborative classrooms of Shia and Sunni and the presence in the Sunni scholars classrooms, debate and dialogue reasonably and wisely answer to doubts and charges against Shia, reveal the difference Imamiyah with Qoramateh, Batnyan and Ghulat and finally, try to keep moderation in the application of reason and citing religious texts, with descriptive and analytical method and based on the information of library.
کلیدواژه‌ها [English]
- Approximation of religions
- Sunni
- Seljuk
- Abbasid caliphate
- Shiite theologians
)