نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• محمد ابراهیم زارعی ¹
• یداله حیدری باباکمال ²

¹ دانشیار گروه باستان‌شناسی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی‌سینا، همدان

² دانشجوی دکتری باستان شناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

راه‌ها از دیرباز نقش مهمی در شکل‌گیری شهرها و شکوفایی تمدن‌ها داشته‌اند. شهر کرمانشاه در طول تاریخ به سبب اهمیت ارتباطی در قرون قبل از اسلام با عبور جادۀ شاهی و در قرون پس از اسلام با عبور شاهراه خراسان از آن، همواره مورد توجه بوده است. در دورۀ قاجار راه کاروان‌رو خراسان که با عنوان راه عتبات عالیات مطرح می‌شود، نقش مهمی در توسعه و رونق تجارت، صدور و ورود کالاهای خارجی، تعاملات دولت‌های عثمانی و قاجار، عبور زوار و حمل جنائز داشته است. مسئلۀ یاد شده بر ضرورت موضوع دلالت داشته و با توجه به اینکه اهمیت راه عتبات عالیات و نقش آن در شکوفایی شهر کرمانشاه در دوره قاجار تاکنون بررسی نشده، انجام پژوهشی مستقل در این زمینه لازم و ضروری است. بنابراین پژوهش حاضر در تلاش ا‌ست که اهمیت راه عتبات عالیات در شکوفایی و رونق شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار را بررسی و مناسبات سیاسی دولت‌های قاجار و عثمانی را در زمینه برخورد با زائران تحلیل کند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که راه عتبات با کارکردی چند منظوره اعم از تجاری (صادرات و واردات کالا)، مذهبی (زوار عتبات عالیات و حمل اجساد) و ارتباطی (کاروان‌رو) نقش مهمی در توسعه شهر کرمانشاه در دورۀ قاجار داشته است؛ چنانکه بازار توسعه یافته در مسیر حرکت کاروان‌های عتبات عامل مهم رونق شهر در این دوره بوده است. به خاطر اهمیت یاد شده، شاهزادگان قاجاری حاکم کرمانشاه پس از تعامل با دولت عثمانی تمهیدات لازم را جهت امنیت زوار و تجار عازم عتبات عالیات و بغداد فراهم نموده‌اند

کلیدواژه‌ها

• "کرمانشاه"
• "دوره قاجار"
• "راه عتبات عالیات"
• "زوار"
• "حمل اجساد"

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

The Importance of Commercial – Communication Road of the Holy Shrines in the Development of Kermanshah City in Qajar Period, Based on Historical and Archeological Evidence

نویسندگان [English]

• Mohammad Ebrahim Zarei ¹
• Yadollah Heidari Babakamal ²

¹ Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, Bu Ali Sina University, Hamedan.

² Phd Student, Department of Archaeology, Faculty of Art and Architecture, University of Hamedan.

چکیده [English]

Abstract
Roads always had an important role in the formation of cities and flourished civilizations. Kermanshah city throughout the history has been considered due to importance of communication in the centuries before Islam with royal road passing, and Khorasan highway passing through it in the Islamic period. In the Qajar period, Khorasan highway considered as the road of Holy Shrines had important role in the development and prosperity of the city during this period. This issue implied the necessity of subject and considering that the importance of this road hasn't been investigated in the flourishing city of Kermanshah, therefore independent research is necessary in this field. The present research is the first attempt that aims is study the importance of the road of holy shrines in the prosperity of Kermanshah city. The results show that the road of holy shrines with multi-purpose functional such as trade (exports and imports), religious (holy shrines pilgrims and conveyance of the corpses), and communication had an important role in the development and prosperity of the city of Kermanshah in Qajar period. Due to the importance of aforementioned matters, Qajarian princes as ruler of the Kermanshah, provided necessary measures in order to the safety of pilgrims and merchants that set off to the holy shrines and Baghdad.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Kermanshah"
• "Qajar Period"
• "Road of the Holy Shrines"
• "Pilgrims"
• "Conveyance of the Corpses"