نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه خلیج فارس

2 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه خلیج فارس

چکیده

گچساران یکی از بزرگترین حوزه های نفتی جنوب غربی ایران می باشد. این منطقه بعد از مسجد سلیمان و هفتکل در سال 1307/ 1928 با کشف نفت به سومین میدان نفتی کشور تبدیل شد. شروع بهره برداری تجاری از این میدان نفتی در سال1319/ 1940 و پیوند با صنعت نفت، این منطقه را به شهرکی نفتی مبدل ساخت. مساله پژوهشی حاضر بررسی و تبیین تاثیر صنعت نفت بر روند توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه گچساران می باشد. به نظر می رسد با توسعه صنعت نفت در گچساران از سال 1335/ 1956 به بعد، دگرگونی های متنوعی در ابعاد اجتماعی و اقتصادی در این منطقه بوجود آمده باشد. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی و تبیین داده های آماری نشان داده که کشف و شکل گیری صنعت نفت تاثیر آشکاری بر تغییرات اقتصادی و اجتماعی شهر گچساران مانند؛ توسعه زیرساخت ها، تغییر بافت جمعیتی، ظهور طبقات جدید، دگرگونی وضعیت معیشتی و مهاجرت داشته است. با پیشرفت صنعت نفت در این دوره و روند تحولات اجتماعی، اقتصادی حاصله از آن ، گچساران به یکی از مهمترین و تاثرگذارترین شهرهای شمالی خلیج فارس و مناطق نفتی جنوب تبدیل شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Impact of the Emersion of Oil to South Oil: A Case Study of Gachsaran ( 79- 1953 / 57- 1332)

نویسندگان [English]

  • Habibollah Saeedinia 1
  • Hmad Lobatfard 2

1 Associate Professor, Department of History, Persian Gulf University

2 PhD student in the history of the University of the Persian Gulf

چکیده [English]

The impact of the emersion of oil to South Oil: A Case Study of Gachsaran
( 79- 1953 / 57- 1332)

gachsaran one of the largest oil fields in south-western Iran. The next area of Masjed Soleiman and Haftkel in 1307/1928 with the discovery of oil in the country's third largest oil field. Start commercial exploitation of the oil field in 1319/1940, and links to the oil industry, the region turned to the oil town. The study and explain the impact of economic and social development of the gachsaran procedure is the oil industry. gachsaran looks with the development of the oil industry in the years 1335/1956 onwards, various changes in the social and economic dimensions in the region is created. This descriptive study and analysis of statistical data shows that oil discovery and the formation of clear impact on economic and social changes in gachsaran , such as the development of infrastructure, changing demographics, the rise of a new class, the transformation of living and immigration status have .With the development of the oil industry during this period of social change, economic results, the gachsaran one of the most important and influential cities in the northern Persian Gulf and the southern oil region has become.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Oil Industry
  • Gachsaran
  • Economic Development
  • Social Changes
ـ آوری، پیتر (1388). تاریخ کمبریج؛ ایران دوره پهلوی. ترجمه مرتضی ثاقب‌فر. تهران: جامی.
ـ احمدی، نصر (1361). مرفولوژی کرانه گمنام. تهران: ندا
ـ اقتداری، احمد (1359). خوزستان و کهگیلویه و ممسنی. ج3. تهران: انجمن آثار ملی.
ـ باور، محمود (1392). کهگیلویه و ایلات آن، تصحیح و تعلیقات ساسان منصوری طباطبایی. شیراز: نوید شیراز.
ـ بررسی عملیات شرکت‌های عامل نفت 38-1337 (بی‌تا). تهران: شرکت ملی نفت ایران.
ـ پاپلی یزدی، محمدحسین(1367). فرهنگ آبادی‌ها و مکان‌های مذهبی کشور. تهران: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ تحول و پیشرفت جزیره خارک (1344). تهران: شرکت‌های عامل نفت ایران.
حبیبی، سید محسن و مینا رضایی (1392). «شهر، مدرنیته و سینما». نشریه هنرهای زیبا ـ معماری و شهرسازی. دوره 18، شماره 2. 
ـ حسنی، خلیفه (1392). مجموعه آماری سیمای شهرستان گچساران. گچساران: بی‌نا.
ـ دفتر برنامه‌ریزی برق (1356). صنعت برق ایران 56-1346. اداره آمار برق.
ـ ذوقی، ایرج (1376). مسائل سیاسی و اقتصادی نفت ایران. تهران: پاژنگ.
ـ سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1345، (1347). شهرستان کهگیلویه. ج 147. تهران: مرکز آمار ایران.
ـ ـــــــــــ 1355(1358). شهرستان گچساران، ج 142. تهران: مرکز آمار ایران.
ـ سعادت، فتح الله(1346). جغرافیای اقتصادی نفت ایران. ج1. تهران: پارس.
ـ سعیدیان، عبدالحسین(1388). دایرةالمعارف سرزمین و مردم ایران. ج3، چ2. تهران: آرام.
ـ سیری در صنعت نفت ایران (1348). تهران: شرکت ملی نفت ایران.
ـ شرکت ملی نفت ایران. نظری به مناطق نفت‌خیز و حوزه قرارداد(1346). تهران: پرچم.
ـ شواتس، پاول(1372). جغرافیای تاریخی فارس. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ طرح گچساران ـ خارک (بی‌تا). تهران: شرکت‌های عامل نفت ایران.
ـ طرفی، عباس (1375). مدیران صنعت نفت ایران، ج 3. تهران: مردمک. چ اول.
ـ فریدی مجید، فاطمه (1391). سرگذشت تقسیمات کشوری ایران 1385 1285. کتاب اول. ج 6. تهران: بنیاد ایران‌شناسی.
ـ فسایی، حاج میرزا حسن (1382). فارسنامه ناصری. ج2. تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسایی. تهران: امیر کبیر.
ـ کیاوند، عزیز (1380). سیاست، حکومت و عشایر. تهران: صنم.
ـ لسترنج، گای(1383). جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی. مترجم محمود عرفان. تهران: علمی و فرهنگی، چاپ 6.
ـ متن قرارداد فروش نفت و گاز (بی‌تا). اداره مطبوعات و اطلاعات. دوره هجده قانون‌گذاری.
ـ مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی. دوره 23. جلسه 63: ص 64.
ـ مستوفی، حمدالله (1336). نزهت القلوب. به کوشش دبیر سیاقی. تهران: طهوری.
ـ مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد (1361). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. بخش دوم. ترجمه علینقی منزوی. تهران: کاوان.
 
اسناد منتشرنشده :
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، (ساکما)، سند شماره 4838. بی‌تا .
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 27273-999. بی‌تا .
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 9424/38240، تاریخ 19/3/1316.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 772، تاریخ 8/9/1316 .
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 4073-240، تاریخ 30/3/1317.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند 59249-240، تاریخ 9/10/1320.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند 36560-240، تاریخ 9/6/1333.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 59346- 240، تاریخ 25/8/1339.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران 15941-220، تاریخ 1343.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 669. تاریخ 21/8/1343 .
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سند شماره 138-449، تاریخ 10/10/1343.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 21937، تاریخ 25/10/1348.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 15793-297، تاریخ 25/10/1348.
ـ سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، 116156- 293، تاریخ 21/12/1355.
 
 
 
 
 
 
 
 
نشریات:
نامه صنعت نفت، 1349، ش 4، دوره 9.
نامه صنعت نفت،1351، ش6، د7.
نامه صنعت نفت، 1352، پاییز.
نامه صنعت نفت، 2535،  پاییز.
 
مصاحبه‌ها:
کمائی، منصور. مصاحبه. گچساران:  8/4/1395.
حیدری، علی‌اکبر. مصاحبه. گچساران:  12/2/1394.
غضنفری، حاج اسماعیل. مصاحبه. گچساران: 10/4/1395.
Melamid,Alexander (1959), The Geographical Pattern of Iranian Oil Development , Economic Geography, Vol. 35, No. 3, pp. 199-218