نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور

2 استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

فتوحات تیمور در شبه قاره هند که از سال 800 ق. آغاز شد، مقدمه‌ی دوره‌ای جدید در مناسبات تاریخی ایران و هند بود. به دنبال لشکرکشی تیمور، بخش‌هایی از شبه قاره هند از جمله مولتان و پنجاب به بهانه‌ی غزا و جنگ با کفار و گسترش اسلام، به قلمروی او افزوده شد. به موازات این پیروزی‌ها، برخی امرا و حکام ایالات هند برای اظهار انقیاد به تیمور، پیشقدم شدند و برخی نیز اداره‌ی متصرفات او در این سرزمین را بر عهده گرفتند. اگرچه مرگ تیمور و رقابت و نزاع شدید مدعیان سلطنت از نفوذ تیموریان در شبه قاره هند کاست، اما به دلایلی چون بروز مناقشات داخلی حکمرانان شبه قاره و سیاست شاهرخ تیموری در بسط مناسبات سیاسی و اقتصادی، بار دیگر زمینه تجدید مناسبات تیموریان با برخی حکام این سرزمین فراهم شد. در این پژوهش، به روش تحقیق تاریخی و شیوه توصیفی- تحلیلی متکی بر مستندات منابع دست اول و تحقیقات معتبر، زمینه‌ها، فرآیند، بازخورد و نتایج دیپلماسی شاهرخ در شبه قاره هند بررسی شده است. نتایج حاصل از این پژوهش، از مقاصد سیاسی و اقتصادی شاهرخ تیموری در اقدام برای برقراری مناسبات با شبه قاره هند و نیز اهداف سیاسی بعضی حکومت‌های شبه قاره برای ارتباط با شاهرخ حکایت می‌کند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Shahrukh Timurid Diplomacy in Indian Subcontinent

نویسندگان [English]

  • Jamshid Noroozi 1
  • Safura Borumand 2

1 Associate Professor, Department of History, Payame Noor University

2 Assistant Professor and Member of the Faculty of History Research Institute of Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Timur’s victories in Indian Subcontinet which emerged from 800 AH./ 1398 AD., had been an introduction for new era in historical relationship of Iran and India. After the Timur’s campaigns, parts of Indian Subcontinet such as Multan and Punjab had been added to his territory with an excuse for ghazwa, war with infidels and expansion of Islam. Alongside with these victories, some officers and governments of Indian provinces submitted to Timur and some of them undertook the administration of his territories in India. Although Timur’s death and the severe struggle of pretenders had decreased the influence of Timurids in India, some issues such as internal disputes of Indian governments and Shahrukh’s policy for expanding political and economic relationships, paved the way for renewal of Timurids’ realtion with some of Indian governments. This research will study the backgrounds, process, feedback and results of Shahrukh’s diplomacy in Indian Subcontinent with a historical and descriptive- analytical approach based on primary and reliable sources. The result of this research speaks of Shahrukh’s political and economic aims for making a relationship with Indian Subcontinent and reveals the political aims of some governments of that region in this issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Shahrukh
  • Timurids
  • Indian Subcontinent
  • Economic-Political Relationship
-        ابن‌عربشاه، احمدبن محمد (1381). زندگی شگفت‌آور تیمور. ترجمۀ محمدعلی نجاتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-        ابوئی مهریزی، محمدرضا (1383). سادات نعمت‌اللهی یزد در عصر صفوی. یزد: واحد نشر بنیاد ریحانه‌الرسول.
-        اسناد و مکاتبات تاریخی ایران از تیمور تا شاه‌اسماعیل (۱۳۵۶). به‌کوشش عبدالحسین نوائی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-        بدائونی، عبدالقادر (1380). منتخب‌التواریخ. تصحیح مولوی احمدعلی صاحب. با مقدمه و اضافات توفیق هـ. سبحانی. ج۱. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-        بهارستان شاهی(1982). تصحیح اکبر حیدری کاشمیری. سرینگر: [بی‌نا].
-        تتوی، احمدبن نصرالله (1382). تاریخ الفی. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. ج۷. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-        خواجه‌جهان، محمودبن محمد (1948). ریاض‌الانشاء. به‌کوشش شیخ‌چاندبن حسین و غلام یزدانی. حیدرآباد دکن. [بی‌نا].
-        خواندمیر، غیاث‌الدین‌بن همام‌الدین (1380). حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر. ج4. تهران: خیام.
-        ساسان‌پور، شهرزاد (1385). «روابط خارجی ایران در دوران شاهرخ تیموری». فصلنامۀ تاریخ روابط خارجی. ش26 و 27. صص1-۲۰.
-        سرهندی، یحیی‌بن احمد (1382). تاریخ مبارک شاهی. تصحیح محمدهدایت حسین. تهران: اساطیر.
-        سلیم زیدی‌پور، غلام‌حسین (1890). ریاض‌السلاطین (تاریخ بنگاله). به‌تصحیح مولوی عبدالحق عابد. کلکته: انجمن آسیایی بنگاله. 
-        شرف‌الدین علی یزدی (1336). ظفرنامه. به‌تصحیح و اهتمام محمد عباسی. ج2. تهران: امیرکبیر.
-        عبدالرزاق سمرقندی، عبدالرزاق‌بن اسحاق (1383). مطلع‌السعدین و مجمع‌البحرین. تصحیح عبدالحسین نوایی. ج۲. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        طباطبا، سیدعلی (1936). برهان مآثر. دهلی: مطبع جامعۀ دهلی.
-        غفاری قزوینی، احمدبن محمد (1343). تاریخ جهان‌آرا. تهران: حافظ.
-        فرشته، محمدقاسم‌بن غلامعلی (1387). تاریخ فرشته. تصحیح محمدرضا نصیری. ج۱ و ۲. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-        مشایخ فریدنی، محمدحسین (1385). «سفیر شاهرخ در دکن،‌ ورقی از تاریخ روابط سیاسی ایران و هند». فصلنامۀ تاریخ روابط خارجی. ش۲۸. صص۱۱۱-۱۳۶.
-        معصومی، محسن (1389). فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی دکن در دورۀ بهمنیان. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-        نوایی، عبدالحسین (1377). ایران و جهان. ج1. تهران: هما.
-        نیمدهی، عبدالکریم (1394). منشآت. به‌کوشش محمدرضا نصیری و محمدباقر وثوقی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
-        هروی، احمدبن محمدمقیم (1935). طبقات اکبری. تصحیح محمدهدایت حسین. ج۱ و ۳. کلکته. [بی‌نا].
-        یادگار، احمد (1358ق). تاریخ شاهی: معروف به تاریخ سلاطین افاغنه. تصحیح محمدهدایت حسین. کلکته. [بی‌نا].
-        یزدی، علی‌بن جمال‌الاسلام (1379). سعادت‌نامه یا روزنامه غزوات هندوستان. تصحیح ایرج افشار. تهران: میراث مکتوب.
-        Alam, Muzaffar and Sanjay Subrahmanyam (2007). Indo-Persian Travels in the Age of Discoveries, 1400-1800. Cambridge: Cambridge University Press.
-        Aubin, Jean (2000). “Merchants in the Red Sea and the Persian Gulf at the Turn of the Fifteenth and Sixteenth Centuries”. In Denys Lombard and Jean Aubin. eds. Asian Merchants and Businessmen in the Indian Ocean and the China Sea. Delhi.
-        Sastri, K.A. Nilakanta (2002) [1955]. A History of South India from Prehistoric Times to the fall of Vijayanagar. New Delhi: Indian Branch. Oxford University Press.