نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• محمد تقی مشکوریان ¹
• علی اکبر جعفری ²
• اصغر فروغی ابری ²

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی دانشگاه اصفهان

² دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

  مورخین جهت مرتب­ سازی وقایع از نظام­ های گاهشماری رایج بهره می­ گرفتند تا به وقایع خود بعد زمانی بخشیده و به اصطلاح انها را تاریخگذاری کنند. الگوهای تاریخگذاری وقایع و انگیزه ­های پشت پرده انها مسئله تحقیق حاضر است. زمینۀ این تحقیق تاریخنگاری سلسله ­ای عصر صفوی است، که در آن می­توان سامانه ­های مرتب­سازی وقایع را به دو دسته اصلی موضوعی و سال نگاری تقسیم کرد. نگاه ما به دنبال تحولاتی است که در این دورۀ تاریخی در شیوه ­های تاریخگذاری رخ داده است و تاریخ­ های موضوعی از منظر موضوع این تحقیق تغییری رانشان نمی­دهند. پس تنها سال نگاری، که خود به سه شاخه فرعی (عصری، چرخه ­ای، جلوسی) تقسیم می­ شود محل توجه خواهد بود. در تحلیل روش های سال نگاری خواهیم دید که می­توان رابطۀ معناداری میان روشهای تاریخگذاری سال نامه­ ای و مقام و موقعیت شاه در منظومۀ فکری جامعۀ صفوی یافت، یا مورد تایید قرار داد. همانطور که احتمالاً حجم تاریخ ­های تولید شده در این عصر نیز تا حدی تابع همین عامل است: یعنی با مطلق شدن قدرت شاه، از تعداد و شاید نیاز به تاریخ نگاری کاسته می­ شود و در عوض بر آثاری داستانی که به ستایش شاه می ­پردازند افزوده می­ شود. به این منظور ابتدا اصولی که مورخین صفوی برای مرتب­سازی وقایع برگزیده ­اند بررسی می­ شود. سپس به معرفی روش های اصلی تاریخ گذاری سال نگارانه در این دوره و توزیع تاریخی آن ها پرداخته می­ شود.

کلیدواژه‌ها

• صفویه
• تاریخنگاری
• نظامهای تاریخگذاری

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

Dating systems in Safavid historiography

نویسندگان [English]

• Mohammad Taqi Mashkouriyan ¹
• Ali Akbar Jafari ²
• Asghar Foroughi Abari ²

¹ PhD student in the history of Islamic Iran, University of Isfahan

² Associate Professor, Department of History, University of Isfahan

چکیده [English]

  In order to arrange the events, historians have used common chronological ordering systems to give them temporal dimension and date them. Dating patterns of the events and the motivations behind them are the focus of the present study.   The present study is aimed at dating The Safavid Dynasty in which the ordering systems of the events are divided into two main categories of thematic and chronologic. The researchers look for the changes that have occurred within the dating methods of this period. From this perspective, the thematic dates do not present any changes. Therefore, the chronologic dating which is itself divided into three sub-categories (periodic, cyclic and sitting) will be the focus of the present work.   By analyzing the dating methods, it will be shown (or can be affirmed) that there is a significant relation between the chronological dating methods and the status of the king within the mental system of the Safavid society. As the amount of the created histories in this period is to some extent dependent upon this fact; meaning that the in line with the king’s absolute power, the number of and even the need for dating is decreased and instead, works containing the praise of kingdom is increased.   For this purpose, firstly the principles which the Safavid historians have chosen for ordering the events are considered. Then, the main chronological dating methods and their historic distribution in this period are introduced.

کلیدواژه‌ها [English]

• Safavids
• Historiography
• dating systems