نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• زهرا پیشگاهی فرد ¹
• یاشار ذکی ²
• افشین کرمی ³
• رسول افضلی ⁴

¹ استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

² استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

³ دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

⁴ دانشجوی دکتری جغرافیای سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

کوچ‌نشینان در طول سه هزار سال گذشته همواره نقش فعالی در امور سیاسی و پاسداری از مرزهای ایران به عهده داشته‌اند. جامعه عشایری ایران در طی همجواری خود با جوامع روستایی و شهری دارای انواع تعاملات مسالمت‌آمیز و گاه خشونت‌آمیز بوده است. سران ایل‌های جامعه عشایری در برانداختن و تشکیل حکومت-های پیشامدرن در ایران نقش مؤثری داشته‌اند، تا آنجا که برخی محققان جامعه عشایری و نظام ایلی را یکی از موانع شکل‌گیری جامعه و دولت مدرن در ایران دانسته‌اند. تا قبل از تشکیل ارتش منظم، اصولاً ساخت ارتش‌های ایران به طور عمده به وسیله عشایر تأمین می‌شد. عشایر بدان سبب که گروه دائماً مسلح بودند، علیرغم قبول تبعیت از مرکز و شاه، عامل مهمّ تجزیه قدرت سیاسی مرکز به شمار می‌آمدند. در این پژوهش ما با استفاده از رویکردی تحلیلی- توصیفی و با استناد و استفاده از منابع تاریخی دوره مورد مطالعه درصدد هستیم به این پرسش پاسخ مناسب دهیم که شیوه زندگی کوچ‌نشینی و نومادیسم چگونه و به چه شکلی ساختار نظامی ایران را تحت‌الشعاع خود قرار داده است؟ ساختار ایلی ارتش ایران تا چه حد مانعی در برابر گذار به ارتش مدرن بوده است؟ فرض ابتدایی ما بر این است که از دوره صفویه تا اوایل پهلوی ساختار نظامی ایران به شدت متأثر از عناصر ایلی بوده و دولت‌های دوره مورد مطالعه به دلیل ساختار ایلی جامعه آن دوران چاره‌ای جز استفاده از این عناصر در ساختار نظامی خود نداشته-اند.

کلیدواژه‌ها

• ارتش
• کوچ‌نشینی
• ایران
• حکومت
• کوچندگان

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

An investigation the effect of Nomadism on Iran’s military structure from the Safavid until the late Qajar era

نویسندگان [English]

• Zahra Pishgahifard ¹
• Yashar Zaki ²
• Afshin Karami ³
• Rasoul Afzali ⁴

¹ Professor of Political Geography, University of Tehran

² Assistant Professor of Political Geography, University of Tehran

³ Associate Professor of Political Geography, University of Tehran

⁴ PhD student in Political Geography, University of Tehran

چکیده [English]

The Nomads has active role in political affairs and safeguarding the country’s borders over the past three thousand years. Tribal communities during to its proximity to rural and urban societies have been variety of peaceful and violent interactions. The leader of Nomadic society has an important role in the overthrow and formation of premodern governments. As far as some researchers considered it as one of the obstacles to the formation of the modern state and society in Iran. Prior to the formation of regular army, principally Iran’s militaries construction was supplied mainly by Nomads. Since the Nomad was constantly armed groups, despite adherence acceptance from king and center were counted as important factor of breakdown of the political power. In this study, we used the descriptive-analytical approach and based on the use of historical resources intended to answer to this question that Nomadic lifestyle and Nomadism how and in what form is affected Iran’s military structure? How much of the Iran’s nomadic structure of army an obstacle to the transition to a modern army? Our basic assumption is that from the Safavid period until the early of Pahlavi, Iran’s military structure was heavily influenced by tribal element and states of our study due to Nomadic structure of society have no choice except use of these elements in their army structure.

کلیدواژه‌ها [English]

• Army
• Nomadism
• Iran
• Government
• Nomads