نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری تاریخی ایران دوره اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

همه انواع نظام های سیاسی نیاز به مشروعیت دارند؛ تا از یک سو ثابت نمایند که سلطه و حاکمیت ایشان بر حق و درست است و از سوی دیگر با آگاه نمودن زیر دستان از حقانیت خود، موجبات اطاعت سیاسی آنان را فراهم آورند. در طول تاریخ ایران حکومت ها از ابزارهای مختلفی برای اعتبار بخشی به حاکمیت خود استفاده می نمودند. یکی از این ابزارها بهره گیری از دین و مذهب بود که همواره رکنی بسیار مهم در زندگی مردم ایران به شمار می رفت و حکومت ها با توجه نمودن به مسائل مذهبی، روند تثبیت و گسترش قدرت خود را آسان تر و هموارتر می نمودند. این مقاله بر آن است تا پس از بیان مقدمه ای از بحث، مشروعیت حاکمیت تیموریان912-771ق. را بر مبنای رویکردهای مذهبی و اسلام خواهانه ایشان در قالب عناوینی همچون؛ استفاده از عناوین مذهبی در لشکر کشی ها، توجه به سادات و شیعیان، اظهار ارادت به شیوخ و صوفیان و ... به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس اطلاعات کتابخانه ای بررسی نماید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Analizing Timurid,s (771- 912 BC.) religious approaches and the legitimacy of sovereignty.

نویسندگان [English]

  • Fridoon Allahyari 1
  • Zahra Alami Zavareh 2

1 Associate Professor, Department of History, University of Isfahan

2 Iranian Historical doctoral student of Islamic course, University of Isfahan

چکیده [English]

All political systems need to have legitimacy, on the other hand to prove that they have the right to dominion and sovereignty and Field, on the other hand informing subordinates of their legitimacy, They provide grounds for political obedienc. Throughout history, governments were used various tools to validate the rule, One of these tools was enjoying Religion, Always been a very important element in the lives of people of Iran and Governments with regard to religious matters, the consolidation and expansion of its powers were easier and smoother. This article is an introduction to the debate, sovereignty Timurid(771-912) based on selfish religion and Islam in titles such as, The use of religious titles campaigner attention to Sadat Shia, and Sufi sheikhs expressed devotion, Descriptive and analytical method based on a library of information to review. and sufi sheikh expressed devotion descriptive and analitical method based on a attention to review.

کلیدواژه‌ها [English]

  • legitimacy
  • Timurid
  • Religion
  • Mysticism
  • Yasa
-        آژند، یعقوب (1369). حروفیه در تاریخ. تهران: نشر نی.
-        ابن‌عربشاه، احمدبن محمد (1339). زندگانی شگفت‌آور تیمور (ترجمۀ کتاب عجایب‌المقدور فی اخبارتیمور). ترجمۀ محمدعلی نجاتی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-        اسفزاری، معین‌الدین‌محمد (1338). روضات‌الجنات فی اوصاف مدینه هرات. با ‌تصحیح و حواشی و تعلیقات محمدکاظم امام. ج۱ و۲. تهران: دانشگاه تهران.
-        اسماعیلی، امیر (1371). جهانگشایان تاریخ (تیمور فاتح). تهران: شقایق.
-        الشیبی، کامل مصطفی (1352). تشیع و تصوف. ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگزلو. تهران: امیرکبیر.
-        اصیل‌الدین واعظ، عبدالله‌بن عبدالرحمن (1351). مقصد الاقبال السلطانیه و مرصد الامال الخاقانیه. به‌کوشش نجیب مایل هروی. [بی‌جا]. بنیاد فرهنگ ایران.
-        امیرخانی، غلامرضا (1383). تیموریان. تهران. دفتر پژوهش‌‌های فرهنگی.
-        امیرعلیشیر نوایی (1363). تذکرۀ مجالس‌النفائس. به‌سعی و اهتمام علی‌اصغر حکمت. [بی‌جا]. کتابخانۀ منوچهری.
-        بابر، ظهیرالدین (1308). تزوک بابری. ترجمۀ بیرام‌خان خانان. بمبئی. [بی‌نا].
-        بارتولد، واسیلی ولادیمیروویچ (1336). الغ‌بیگ و زمان وی. ترجمۀ حسین احمدی‌پور. تبریز: چهر.
-        _____ (1358). خلیفه و سلطان و مختصری دربارۀ برمکیان. ترجمۀ سیروس ایزدی. تهران: امیرکبیر.
-        بخاری، صلاح‌بن مبارک (1371). انیس‌الطالبین و عُدة‌السالکین. ‌‌تصحیح و مقدمۀ خلیل ابراهیم صاری‌اوغلی. [بی‌جا]. کیهان.
-        بیات، مسعود (1390). «سنخ‌شناسی نظام مشروعیت در دورۀ تیمور (771-807ق)». فصلنامۀ تاریخ اسلام و ایران. دانشگاه الزهرا. س21. ش10. صص۶۳-۸۸.
-        پرتواعظم، ابوالقاسم [بی‌تا]. چگونگی‌های نظام پادشاهی در ایران. [بی‌جا]. مؤسسۀ کار و تأمین اجتماعی.
-        تاریخ ایران، دورۀ تیموریان (۱۳۸۷). پژوهش از دانشگاه کمبریج. ترجمۀ یعقوب آژند. تهران: جامی.
-        تاکستن و دیگران (1384). تیموریان. ترجمه و تدوین یعقوب آژند. تهران: مولی.
-        جامی، عبدالرحمن‌بن محمد (1361). مثنوی هفت‌اورنگ. ‌تصحیح و مقدمۀ مرتضی مدرس گیلانی. تهران: کتاب‌فروشی سعدی.
-        _____ (1341): دیوان کامل، ویراستۀ هاشم رضی. تهران: پیروز.
-        جوینی، عطاملک‌بن محمد(1378). تاریخ جهانگشای. تصحیح محمد قزوینی. تهران: دنیای کتاب.
-        حافظ ابرو، عبدالله‌بن لطف‌الله (1380). زبده‌التواریخ. مقدمه، تصحیح و تعلیقات کمال حاج‌سید‌جوادی. ج۱ و ۲. تهران: وزارت فرهنگ و انتشارات اسلامی.
-        حسینی تربتی، ابوطالب (1342). تزوکات تیموری. تهران: کتاب‌فروشی اسدی.
-        خطایی، علی‌اکبر (1372). خطای‌نامه. به‌تصحیح ایرج افشار. تهران: مرکز اسناد فرهنگی.
-        خوافی، ابوالقاسم شهاب‌الدین احمد (1357). منشأالانشاء. به‌کوشش و اهتمام رکن‌الدین همایونفرخ. ج۱. [بی‌جا]. دانشگاه ملی ایران.
-        خوافی، احمدبن محمد (1339). مجمل فصیحی. به‌تصحیح و تحشیۀ محمود فرخ. ج۳. مشهد: کتاب‌فروشی باستان.
-        خواندمیر، غیاث‌الدین‌بن همام‌الدین (1353). حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر. زیر نظر محمد دبیرسیاقی. ج۳ و ۴. تهران: کتاب‌فروشی خیام.
-        دوغلات، محمدحیدر (1383). تاریخ رشیدی. به‌تصحیح عباسقلی غفاری‌فرد. تهران: میراث مکتوب.
-        دولتشاه، دولتشاه‌بن بختیشاه (1366). تذکرة‌الشعراء. به‌همت محمد رمضانی. تهران: کلالۀ خاور.
-        رجایی، فرهنگ (1372). تحول اندیشۀ سیاسی در شرق باستان. تهران: قومس.
-        روملو، حسن (1357). احسن‌التواریخ. تصحیح عبدالحسین نوایی. ج۱. تهران: بابک.
-        رویمر، هانس روبرت (1385). ایران در راه عصر جدید. ترجمۀ آذر آهنچی. تهران: دانشگاه تهران.
-        سمرقندی، محمد‌بن عبدالجلیل (1367). قندیه و سمریه. به‌کوشش ایرج افشار. [بی‌جا]. مؤسسۀ فرهنگی جهانگیری.
-        سیوطی، عبدالرحمن‌بن ابی‌بکر (1406ق). تاریخ‌الخلفا. تحقیق قاسم الشماعی و محمد العثمانی. بیروت: دارالعلم.
-        شرف‌الدین علی یزدی (1336). ظفرنامه. با تصحیح و اهتمام محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
-        شعبانی، رضا (1385). ایرانیان و هویت ملی.  [بی‌جا]. پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
-        صفا، ذبیح‌الله (1366). تاریخ ادبیات در ایران. ج۴. تهران: فردوسی.
-        طهرانی، ابوبکر (1356). دیار بکریه. با ‌تصحیح و اهتمام نجاتی لوغال. فاروق سومر. [بی‌جا]. کتابخانۀ طهوری.
-        عبدالرزاق سمرقندی، عبدالرزاق‌بن اسحاق (1383). مطلع سعدین و مجمع بحرین. به‌اهتمام عبدالحسین نوایی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
-        عنایت، حمید (1377). نهادها و اندیشه‌های سیاسی در ایران و اسلام. با تصحیح و مقدمۀ صادق زیباکلام. [بی‌جا]. روزنه.
-        فرهانی‌ منفرد، مهدی (1382). پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور صفویان. [بی‌جا]. انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
-        کاتب، احمد‌بن حسین (1386). تاریخ جدید یزد. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
-        گروسه، رنه (1353). امپراتوری صحرانوردان. ترجمۀ عبدالحسین میکده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
-        گونسالس دکلاویخو، روی (1366). سفرنامۀ کلاویخو. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: مؤسسۀ انتشارات علمی و فرهنگی.
-        مرعشی، ظهیرالدین‌بن نصیرالدین (1363). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. به‌اهتمام برنهارد دارن. تهران: گستره.
-        معین‌الدین نطنزی (1336). منتخب‌التواریخ معینی. ‌تصحیح ژان اوبن. تهران: کتاب‌فروشی خیام.
-        معین‌الفقراء، احمدبن محمود (1339ق). تاریخ ملّازاده در ذکر مزارات بخارا. به‌اهتمام احمد گلچین‌معانی. تهران: کتابخانۀ ابن‌سینا.
-        منز، بئاتریس فوربز (1377). برآمدن و فرمانروایی تیمور. ترجمۀ منصور صفت‌گل. [بی‌جا]. مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا.
-        _____ (1390). قدرت، سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری. ترجمۀ جواد عباسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
-        مولانا شیخ (2004). «مقامات خواجۀ احرار». تذکرۀ خواجه‌ناصرالدین عبیدالله احرار. به‌تصحیح ماساتومو کاواموتو. توکیو: دانشگاه مطالعات خارجی توکیو.
-        میبدی، حسین‌بن معین‌الدین (1376). منشآت. ‌تصحیح و تحقیق نصرت‌الله فروهر. تهران: نقطه.
-        میرجعفری، حسین (1379). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دورۀ تیموریان و ترکمانان. تهران: سمت.
-        میرخواند، محمدبن خاوندشاه (1339). روضة الصفا. ج۶. [بی‌جا]. کتاب‌فروشی خیام.
-        میرفطروس، علی [بی‌تا]. جنبش حروفیه و نهضت پسیخانیان. [بی‌جا]. بامداد.
-        نامۀ تنسر به گشنسب(1354). ‌تصحیح مجتبی مینوی. تهران: خوارزمی.
-        نظام‌الدین شامی (1956). ظفرنامه. به‌‌سعی و اهتمام و تصحیح فلکس تاور. ج۲. پراگ: مؤسسۀ شرقیه چکوسلواکی.
-        نظامی باخرزی، عبدالواسع (1371). مقامات جامی. مقدمه، تصحیح و تعلیقات نجیب مایل‌‌ هروی. تهران: نشر نی.
-        نوایی، عبدالحسین (1370). اسناد و مکاتبات تاریخی ایران (از تیمور تا شاه اسماعیل). [بی‌جا]. شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-        واعظ کاشفی، علی‌بن حسین (1356). رشحات عین الحیات. با مقدمه و تصحیح و حواشی و تعلیقات علی‌اصغر معینیان. تهران: نوریانی.
-        یارشاطر، احسان (1334). شعر فارسی در عهد شاهرخ یا آغاز انحطاط در شعر فارسی. تهران: دانشگاه تهران.
-   Manz, Beatrice Forbes (1998). “Temur and the Problem of a Conquerors Legacy”. Journal of the Royal Asiatic Society. April.
-   _______ (2009). “Tamerlane and the Symbolism of Sovereignty”. Iranian Studies. N. 1-2.