نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسنده
دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد اسلام دانشگاه تهران، کارشناس اسناد و پژوهشگر تاریخ معاصر ایران
چکیده
متفقین (انگلستان و شوروی)، پس از تمهیدات لازم و با دستاویز حضور و فعالیت آلمانیهای مقیم ایران بر ضد متفقین، در 3 شهریور 1320 ایران را اشغال و رضاشاه را وادار به استعفا و تبعید از ایران کردند و در مرحله بعد، اقدام به ایجاد دولت دستنشانده و تحمیل پیمان اتحاد سهگانه کردند. آن دو کشور اندکی پس از اشغال ایران اقدام به بازداشت ایرانیان از اقشار گوناگون و ایجاد بازداشتگاه در درون قلمرو حاکمیت دولت ایران در شهرهای اراک، تهران و رشت کردند. بخشی از ایرانیان را نیز از اوطان خود به شهرهای دیگر تبعید کردند. هر دو اقدام در تناقض آشکار با پیمان اتحاد ایران با متفقین و ناقض حق حاکمیت ایران بود. علت ظاهری بازداشتها و تبعیدها همکاری و تمایل افراد مذکور به آلمانیها با عنوان ستون پنجم بود که گرچه در مورد عده کمی صدق میکرد، ولی علل اصلی آن جلوگیری از انتخاب رجال مخالف انگلیس و شوروی و مخالفان اشغال به نمایندگی دوره چهاردهم مجلس شورای ملی، تهدید و جلوگیری از اقدامات مخالفتآمیز اصحاب مطبوعات، ملیون و نظامیان و برخورد با مخالفان قدیم و جدید سیاستهای انگلیس و شوروی در ایران بود. همچنین بخشی از پرسنل وزارت راه و راهآهن را که به برخی اطلاعات جنگ جهانی دوم مثل میزان و نوع محمولات نظامی و تدارکاتی متفقین، مسیرها و گذرگاههای سوقالجیشی دسترسی داشتند، بازداشت کردند. این مقاله درصدد است تا با بهرهگیری از اسناد تاریخی و خاطراتِ افراد بازداشت و تبعیدشده به بازنمایی چگونگی بازداشت و محیط بازداشتگاهها و علل ظاهری و واقعی بازداشتها و تبعیدها بپردازد..
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Historical study of Iranians' deterrence and exile by the allies during the Occupation period (1941-45)
نویسنده [English]
- Sajjad Raee Gollojeh
PhD student in the history of Iran after Islam, University of Tehran, Documentation Expert and Researcher of Contemporary Iranian History
چکیده [English]
Britain and Soviet Union during the Second World War, jointly invaded and occupied Iran, Then coerced Reza shah to abdicate and live in exile. They as Allies soon formed a Puppet government in Iran and imposed the tripartite pact, intervening in domestic affaires with breach of sovereignty and amity. Under these circumstances, they set up diverse lockups to detain Iranians from various strata, presumably in charge of supporting Germany but, in fact, it was a pretext to prevent the anti-Britain and soviet personalities to attain parliamentary position. They also attempted to suppress the anti Britain and anti- soviet media and the various new and old opponents from Press, the Army, and Road administration and keep them in isolation. The also detained some groups from the Railways for their access to the Allies' secret and strategic information regarding the military vehicles, arms volume and vital straits and passages.
کلیدواژه‌ها [English]
- Exile
- Detainees
- Iranians
- Allies
- Britain
- Soviet Union
- Second World War
- 1939- ؛ 45
- Occupation
- Intervention
)