نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• وحید عابدین پور ¹
• ابوالحسن فیاض انوش ²
• فریدون اللهیاری ²

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران اسلامی‌ دانشگاه اصفهان

² دانشیار گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

چکیده تیموریان سلسله ای ترکی – مغولی هستند که در فاصله سالهای ( 913- 771 ق ) عموماً در نواحی ماوراءالنهر و ایران حاکمیت داشتند . تجربه همزمان زندگی یکجانشینی و کوچ نشینی در الوس جغتای و آسیای مرکزی باعث شد تا تیمور و جانشینانش با اسلام و فرهنگ ایرانی آشنایی هر چند مختصری داشته باشند. به همین سبب مؤلفه های هویت ایرانی از جمله هنر ایرانی و مذهب تشیع در این زمان فرصت رشد و وحدت بیشتری یافتند . سیاست تسامح گرایانه دولتمردان تیموری ، پیوند تشیع با جریان تصوف و تلاش شیعیان چه در درون جنبش های شیعی و چه به صورت فردی زمینه ای را فراهم ساخت تا مذهب تشیع به ویژه در بعد اجتماعی رشد بیشتری نسبت به ادوار گذشته پیدا کند . از طرفی هنر ایرانی و شاخه های متعدد آن بویژه هنر خوشنویسی در این زمان همانند ظرفی هستند که سایر مؤلفه های هویت ایرانی از جمله مذهب تشیع موضوع و مظروف آن را تشکیل می دهند. هنر خوشنویسی که با عنوان هنری اسلامی و مقدس شناخته می شود ، در عصر تیموری در دو بعد نظری و عملی با مفاهیم ، ارزش ها و شخصیت های شیعی ارتباط نزدیک و ملموسی پیدا کرد . الهام روحانی و الگوبرداری استادان خوشنویس از شخصیت امام علی (ع) و کاربرد فرهنگ شیعی در نظام استاد – شاگردی این دوره از ابعاد نظری و نگارش نسخه های خطی ، اشعار و کتیبه های شیعی در بعد عملی قرار می گیرند . تحقیق حاضر با هدف تبیین نقش هنر خوشنویسی در نشر و نمایش معتقدات مذهبی جامعه تیموری از یک سو و چگونگی ارتباط این هنر با مذهب تشیع در این زمان از سوی دیگر به دنبال بررسی علل و زمینه های این ارتباط وثانیاً ویژگی های آن در دورۀ تیموری است. مواردی که به شیوۀ تحلیلی – توصیفی و با استفاده از منابع و اسناد تاریخی و هنری به آن ها پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

• هویت
• تشیع
• خوشنویسی
• تیموریان

عنوان مقاله [English]

The link of the Calligraphy and Tashayyo, in Timurid era

نویسندگان [English]

• Vahid Abedinpoor ¹
• Abolhasan Fayyaz Anosh ²
• Fereidoun Allahyari ²

¹ PhD student in History of Islamic Iran, University of Isfahan

² Associate Professor, Department of History, University of Isfahan

چکیده [English]

 Timurids are Turkish – Mongolian dynasty that ruled on Iran and maoraalnehr generally in 771- 913 years. The migrating and settling life at the same time in Joghatay Alus and central Asia led to brief familiarizing of Timur and his substitutes with Islam and Iranian culture. Therefor, the factors of Iranian Identity including Iranian art and shia religion found more time for growthing and unifying. Torelarant policy of timurids governors, the link of Sufism with the shia, individual or poral Shiites trying made the context for developing shia in the social dimension particulariy. On the other hand, Iranian art and its numerous branches, particulariy calligraphy in this time are like context that the other components of Iranian identity for example shia are its texts. The calligraphy as sacerd and Islamic art, had close contact to the shia in the timurid era. Spiritual inspiration and modeled the character of Imam Ali and application of Shiite culture in the system of the master – apprenticeship are the theoretical dimension and writing manuscripts, poems and inscriptions are placed in a practical dimension of shia. The present research aimed at defining the role of the calligraphy in the publication and display of religious belief in the Timurid community and how to communicate this with shia at this time. On the other hand, are looking to investigate the causes of this communication. The method of this article is descriptive – analytic and is based on historical and artistic documents or resources.

کلیدواژه‌ها [English]

• Timurid
• Tashayyo| - Calligraphy
• Identity