نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم رایگانی ¹
• مهدی موسوی کوهپر ²
• جواد نیستانی ²

¹ دانش آموخته دکتری باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس

² دانشیار گروه باستان شناسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران

چکیده

چکیده ارجان یکی از مهمترین کوره‌های ایالتی دوره ساسانی در جنوب‌غربی ایران بود که در دوران اسلامی نیز رشد و گسترش مضاعفی یافت. سلسله‌هایی چون صفاریان، آل‌بویه، سلجوقیان و اتابکان براین منطقه حکمرانی نمودند. اعراب مسلمان طی سالهای18تا23ه.ق تمامی منطقه ارجان و رستاق‌های وابسته به آن را فتح نمودند. در این منطقه مذاهبی چون زرتشتی، مسیحیت و صابئی بیشترین جمعیت از ساکنان را به خود اختصاص دادند. پس از ورود اسلام به منطقه ارجان، فرقه‌گرایی مذهبی به اوج رسید و اسماعیلیان، خوراج، شیعه اثنی‌عشری و فرقه‌های چهارگانه اهل سنت نیز به مذاهب و ادیان قبل از اسلام اضافه شدند. ارجان پس از قرنها شکوفایی و رونق سرانجام میان قرون ششم و هفتم ه.ق از رونق افتاده و متروک گردید. دلایل عمده‌ای براین ویرانی موثر بوده که این عوامل به دو دسته طبیعی و انسانی تقسیم می‌شوند. عوامل طبیعی شامل زلزله‌های پیاپی، قحطسالی و بیماریهای همه‌گیر و عوامل انسانی که بسیار مهم‌تر از عوامل طبیعی بوده‌‌اند عبارتند از منازعات مداوم میان مدعیان حکمرانی، حضور قلاع متعدد اسماعیلیه ( و تمامی امور مربوط به این قلاع از جمله غارت، ناامنی جاده‌ها، اسارت ساکنین منطقه)، مهاجرت-های متعدد بین‌المللی و نحله‌های فکری-اعتقادی متعدد و در نهایت تغییرات اساسی در جغرافیای سیاسی-اداری ایالات فارس و خوزستان که منجر به حذف نام ارجان گردید، از عمده‌ترین دلایل ویرانی و متروک گردیدن شهر یاد شده به شمار می‌روند.

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: ارجان
• ویرانی
• اسماعیلیان
• فرقه‌های مذهبی
• تقسیمات سیاسی

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Effective Reasons on Destruction of Arajan After Long Time Prosperity

نویسندگان [English]

• Ibrahim Raygani ¹
• Mahdi Mousavi Kouhpar ²
• Javad Neyestani ²

¹ PhD student in Archeology, Tarbiat Modares University

² Associate Professor, Department of Archeology, Tarbiat Modares University, Tehran

چکیده [English]

 Arajan was one of the most importantsassanian states in southwestern Iran which it’s prosperity and development continued in Islamic period. Dynasties such as Saffarids, Buyids, Saljuqs and Atabaks dominated over this area. The Arabs conquered throughout Arajan and its suburbs and villages by years 18 to 23 A.H. The dominant populations were Zoroastrian, Christian, and Sabian in this area. The religious sectarian peaked after arrival of Islam to Arajan area and Isma’ilist, Kharijis (Secedes), twelverShi’a, and quadruplet sects of Sunni Muslims were added to the Pre-Islam religions. Arajan was abandoned during 6th and 7th A.H and lost its prosperity after the centuries. There are lots of reasons for this abandonment which can be divided in two human and natural categories. Natural reasons comprising continuous earthquakes, famine [drought], and epidemic illnesses and the human reasons, much more important than the former, includes successive struggles between dominion claimants, numerous castles of Isma’ilists (they plundered, made insecure, and chain the people), various immigration to other places and several thinking-religious sects, and fundamental changes in the political-administrative geography at Fars and Khuzestan provinces which resulted in deletion of Arajan name. Keywords: Arajan, Destruction, Ismailists, Religious sects, Political Subdivisions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Arajan
• Destruction
• Ismailists
• Religious sects
• Political Subdivisions