نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• علیمحمد ولوی ¹
• طاهره ناصری ²

¹ استاد گروه تاریخ دانشگاه الزهرا

² دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا

چکیده

قریب به ۱۵۰۰ سال تاریخ اسلام، بیانگر آسیب‌های فراوانی است که به‌دلیل غالیان و رواج اندیشه‌های غالیانه متوجه این دین شده است. اینکه غلو چیست و شاخصه‌های آن کدام‌‌اند، سبب بحث‌ها و چالش‌های فراوانی شده است و می‌شود. ازجملۀ بهترین افرادی که می‌توانند شاخصه‌های دقیقی برای این پدیدۀ حساس دینی، مشخص و نحوۀ برخورد با آن را تعیین کنند، معصومین (ع) هستند. ایشان دربارۀ ورود اندیشه‌های غالیانه در بدنۀ جامعۀ شیعی، در کلام و رفتار واکنش‌هایی نشان داده‌اند که با تکیه بر مجموعۀ این رهنمودها می‌توان به شاخصه‌هایی برای تمیز گفتمان غلو و نفوذ آن در منابع شیعه دست یافت. گونه‌شناسی غلو به‌اعتبار قضاوت‌های معصومین (ع) دربارۀ اندیشه‌های غالیانه در امامت و حساسیت‌های نظری و عملی ایشان ازجمله مباحثی است که در مقالۀ حاضر مورد توجه قرار گرفته است. روایاتی که از غالیان به‌عنوان بدترین مردم یاد کرده‌اند، یا از برابری غلو با کفر، شرک، ضلالت و گمراهی سخن گفته‌اند، حساسیت دربارۀ این پدیده را نشان می‌دهد. در این پژوهش با استفاده از روش نظریۀ زمینه‌ای (بنیادی) با رویکردی توصیفی از طریق کدگذاری، مقوله‌بندی داده‌ها و مقایسه مقوله‌ها و مضامین، به یافتن شاخصه‌های غلو در سنت و سیرۀ معصومین (ع) و تبیین نوع واکنش ایشان اقدام شده است. داده‌ها در دو جدول مهم سامان‌دهی شده‌اند که نتیجۀ آن می‌تواند زمینه‌ساز تولید فرهنگ مبارزه با غلو در ابعاد گوناگون باشد.

کلیدواژه‌ها

• بازکاوی
• موضع (سنت و سیره)
• معصومین (ع)
• غلو
• شاخصه‌های غلو

عنوان مقاله [English]

An analitic approach to the reaction of infallible Imams toward the exaggeration in Imamat

نویسندگان [English]

• Ali Mohammad Valavi ¹
• Tahereh Naseri ²

¹ Professor in History, Alzahra University

² PhD Candidate in History of Islam, Alzahra University

چکیده [English]

Nearly a thousand and five hundred years of history of Islam, reflects a lot of damage due to exaggerators and the spreading of exaggerated ideas that has found this religion. What is exaggeration and what are its features, is and will be causing a lot of controversies and challenges. The most appropriate people who can identify this phenomenon are infallible Imams. They have shown word and behavior reactions according to entry of exaggerated ideas within the Shi’ite community that with relying on these guidelines, we can obtain criteria for recognition of exaggerated discourse and the influence of it on the Shi’ite sources. Typology of exaggeration with regards to infallibles’ judgment and theoretical and practical sensitivity of them about exaggerated ideas in Imamate is one of many subjects that have been taken into consideration in this research. Sensitivity of this phenomenon is shown in narratives that speaks of exaggerators as the worst people or describes equality of exaggeration with atheism, idolatry and obliquity.
In this study, using Grounded Theory with descriptive approach through coding, categorization and comparison of data and contents has been acted upon to find exaggeration features and to show reaction to them. The result of such research has been organized in two important tables which can lead to production of a culture that opposes exaggeration.

کلیدواژه‌ها [English]

• Scrutiny
• Tradition and Manner of Infallible Imams
• exaggeration
• exaggerated features