نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

2 استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان

چکیده

پس از جدایی افغانستان از ایران، این دوکشور به عنوان دو واحد مستقل سیاسی، همواره متأثر از جریانات و تحولات داخلی و دخالت های سیاسی و فرهنگی بیگانگان نتوانستند در عرصه های اجتماعی و به ویژه حوزه ی روابط فرهنگی به تعاملی هم سو و سازنده دست یابند. دامن زدن به اختلافات متعدد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به ناچار سطح روابط اجتماعی – فرهنگی دو کشور با وجود تمامی اشتراکات از دین تا فرهنگ و زبان را دچار لطمات جبران ناپذیری ساخت. تلاش کنشگران افغان در ایجاد هویتی نوین برای افاغنه با تأکید بر پشتون گرایی سیاسی – فرهنگی، تقابل با زبان فارسی با تقویت حوزه ی زبان پشتو، دوری گزینی از ایران در حوزه ی آموزش تعملیات عمومی و رویکرد به دولت های ثالث مانند ترکیه در این زمینه، بر میزان واگرایی و جدایی فرهنگی میان دو کشور در دوران سلسله پهلوی افزود. این مقاله با رویکردی تاریخی - تحلیلی مهمترین عوامل و بسترهای موانع اجتماعی – فرهنگی میان دو کشور را با تأکید بر اسناد وزارت امور خارجه ایران و منابع افغان مورد بررسی قرار می دهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Obstacles for cultural-social convergence of Iran and Afghanistan in Pahlavi age

نویسندگان [English]

  • Bahram Musavi 1
  • Morteza Dehghannezhad 2
  • Morteza Nouraei 2

1 PhD Candidate of History of Islamic Iran, University of Isfahan

2 Professor in History, University of Isfahan.

چکیده [English]

After separating Afghanistan from Iran, as to political independent units, these two countries influenced by internal revolutions and movements and political-cultural interferences of the foreigners couldn't attain at constructive and consistent interaction in the social fields specially cultural relation area. Aggravating various political, social and economical conflicts severely damaged social-cultural relations between these two countries despite all commons including religion, culture and language. Attempts of Afghan actors for creating a new identity for Afghans emphasizing on cultural-political Pasto ,interaction with Farsi language by enforcing the area of Pasto language, divergence from Iran in public education area and approaching toward third government such as Turkey, increased the extent of divergence between two countries in Pahlavi age. The present paper studies the most important factors and social-cultural obstacles between two mentioned countries in analytical-historical approach and emphasizes on the documents of Foreign Ministry of Iran and Afghan resources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Iran
  • Afghanistan
  • Pahlavi age
  • cultural obstacles of convergence
منابع
- آیینۀ عرفان (۱۳۱۶). ش19.
- اسناد وزارت امور خارجه (۱۳۰۴). کارتن26. پرونده۶۳. سند19.
- ----------------- (۱۳۰۶). کارتن۱9. پرونده139. سند۵۸.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن29. پرونده3. سند۷۴.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن49. پرونده16. سند7.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن29. پرونده41. سند29.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن22. پرونده60. سند9.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن23. پرونده40. سند211.
- ----------------- (۱۳۰۸). کارتن16. پرونده63. سند40.
- ----------------- (۱۳۱۰). کارتن26. پرونده9. سند121.
- ----------------- (۱۳۱۱). کارتن57. پرونده26. سند914.
- ----------------- (۱۳۱۲). کارتن56. پرونده52. سند77.
- ----------------- (۱۳۲۲). کارتن23. پرونده48. سند127.
- ----------------- (۱۳۲۲). کارتن32. پرونده48. سند18.
- ----------------- (۱۳۲۷). کارتن7. پرونده29. سند31.
- اطلاعات (۱۳۵۴). 17 اردیبهشت.
- افشار یزدی، محمود (1324). «ایران و افغانستان». آینده. س۳. ش۷.
- ------------ (1359). افغان‌نامه. ج2. تهران: موقوفات محمود افشار یزدی.
- پنتون زغ (۱۳۱۱). ش49.
- پنتبون زغ (۱۳۲۹). ش 134.
- توال، فرانسوا (1383). ژئوپولتیک شیعه. ترجمۀ کتایون باصر. تهران: ویستار.
- جمهوریت و عرفان (۱۳۵۳). ش15.
- حبل‌المتین (۱۳۱۰). ش17.
- زابلی، عبدالمجید (1380). یادداشت‌های عبدالمجید زابلی. بی‌جا. بی‌نا.
- طالب قندهاری، محمدحسین (1362). نگاهی به دیروز و امروز افغانستان. قم: کانون مهاجر.
- غبار، میرغلام‌محمد (1389). افغانستان در مسیر تاریخ. ج2. تهران: عرفان.
- فرهنگ، میرمحمدصادق (1390). افغانستان در پنج قرن اخیر. تهران: عرفان.
- کابل (۱۳۱۲).س۳. ش6.
- --- (۱۳۱۲). س۲. ش۱.
- --- (۱۳۱۲). س۳. ش۵.
- --- (۱۳۱۲). ش۱۲.
- --- (۱۳۱۳). س۳. ش۱.
- --- (۱۳۲۴). ش۱۰.
- --- (۱۳۵۳). ش۶۸۱.
- گریگوریان، وارتان (1388). ظهور افغانستان نوین. ترجمۀ علی عالمی کرمانی. تهران: عرفان.
- گیدنز، آنتونی (1382). جامعه‌شناسی. ترجمۀ منوچهر صبوری. تهران: نشر نی.
- مجددی، عبدالحق (1387). از امیرکبیر تا رهبر کبیر. کابل: میوند.
- نقوی، شهریار (1349). «انجمن تاریخ افغانستان». وحید. ش85.
- Gellner, E. (1983). Nationalism. London. Widen Field and Nicolson.
-Hobsbawm, E.J (1990). Nations and Nationalism since 1978. Cambridge university press.