نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• سیمین فصیحی ¹
• فریده فرزی ²

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه الزهرا

² دانشجو دکتری تاریخ ایران دانشگاه بین المللی قزوین

چکیده

این مقاله درصدد بررسی مسئله تریاک در جامعه ایران عصر پهلوی است. اعتیاد به تریاک که در این دوره خود به معضلی بزرگ تبدیل شد، میراثی از دوران صفویه و قاجار بود. از اواخر دوره صفویه تولید و مصرف تریاک در جامعه افزایش یافت و در دوره قاجار و پهلوی، تجارت آن  نقشی مهم در اقتصاد کشور ایفا کرد. افزایش تولید و تجارت تریاک به منظور عرضه به بازارهای جهانی در عصر قاجار و انتقال فزاینده این روند به دوره پهلوی، قابلیت دسترسی آسان  به این ماده را در سطح جامعه افزایش دادو این امر توام با فرهنگ استفاده غلط از این ماده به جای هر نوع  دارو درکنار عوامل داخلی دیگر، بر میزان مصرف آن در جامعه افزود و معضلی ایجاد کرد که اثرات سوء آن دامنگیر جامعه گردید. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، و با تکیه بر اسناد منتشر نشده، روزنامه‌ها، خاطرات و کتاب‌های تاریخی این دوره تلاش کرده است تا اولاً علل رواج مصرف تریاک و تاثیرات منفی اجتماعی آن را بررسی کند و ثانیاً راهکارهای دولت پهلوی اول در مقابله با پدیده اعتیاد را واکاوی نماید. دستاوردهای تحقیق نشان می‌دهد که  رواج این پدیده تبعات منفی اجتماعی از جمله دزدی، قاچاق و سایر بزهکاری‌های اجتماعی را به دنبال داشت و دولت رضاشاه که  از اثرات سوء مصرف آن آگاه بود، برنامه‌هایی برای منع استعمال آن طراحی کرد اما به موفقیت چندانی دست نیافت، زیرا تولید و تجارت تریاک به دلیل منافع سرشاری که برای دولت داشت همچنان رو به افزایش رفت و سیاست‌هایی که برای فروش هر چه بیشتر تریاک اعمال گردید، تدابیر بازدارنده مصرف آن را خنثی کرد و حتی گاه به شیوع استعمال آن دامن می‌زد.    

کلیدواژه‌ها

• تریاک
• جامعۀ ایران
• اعتیاد
• رضا‌شاه

عنوان مقاله [English]

Spread Causes of Addiction and its Harmful Effect on Pahlavi Society

نویسندگان [English]

• Simin Fasihi ¹
• Farideh Farzi ²

¹ Assistant Professor, Department of History, Alzahra University

² PhD Candidate in History of Iran, International Imam Khomeini University of Qazvin

چکیده [English]

Opium addiction and use of it as drug goes back to Safavid and Qajar dynasties. in Pahlavi era taking opium as medicine and its prescription by traditional healers as a soothing substance increased the consumption of opium. Production and trade of opium was due to play an important role in the economy, the social context was considered an effective product that will affect the lives of individual community. Since opium was an important commercial good, cultivation and production of it spread among different classes, and consequently consumption and its use spread. As a result the phenomenon of addiction and its damaging consequences plagued the society. In general lack of awareness and lack of community cultural development as well as other factors affected the prevalence of substance use. As a result, drug addiction, trafficking, theft and frequent types of crime can be considered as devastating consequences for society of opium production in the first Pahlavi era. The present survey using analytical methods and relying on unpublished documents, newspapers, magazines and books will be on a first side of common reasons for growing opium and its adverse social impact on society, and should be reviewed.

کلیدواژه‌ها [English]

• Opium
• Iranian society
• Addiction
• Reza Shah