نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• زهرا زرگری ¹
• مرتضی دهقان نژاد ²
• علی اکبر کجباف ²

¹ دانشجوی دکتری، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات ، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

زنان در طول تاریخ منشأ تحولات زیادی در عرصه­های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بوده­اند. در این راستا، در دوره پهلوی دوم، اقدامات و سیاست­های دولتی عامل تسهیل­کننده و بازدارنده در جایگاه و نقش زنان تلقی می_­شدند. از این منظر، مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی، در صدد پاسخ­گویی به این سؤال است که دستاوردها و موانع دورۀ محمدرضا شاه، به­ویژه بعد از انقلاب سفید در رابطه با نقش و جایگاه زنان در توسعه اقتصادی چگونه بوده است؟ نتایج تحقیق نشان می­دهد: اولاً، محمدرضا شاه با سیاست مدرنیزاسیون تلاش می­کرد سهم زنان را در عرصه اقتصادی افزایش دهد. دوماً، زنان توانستند دستاورهای مثبت زیادی به­واسطه اقدامات نوسازانه حکومت پهلوی، به­ویژه در توسعه و رونق اقتصادی کشور کسب کنند که نمود آن در استقلال اقتصادی، گسترش سطح آموزش و افزایش اشتغال زنان تعیّن یافت. سوماً، نشان داده می­شود که سیاست متمرکز و پدرسالارانه محمدرضا شاه در عرصه حکومت­داری تأثیر منفی در رابطه با جایگاه و نقش زنان در جامعه داشته است. به گونه­ای که به دلایلی نظیر تأکید بر سبک زندگی غربی و عدم توجه به سنت­ها و ارزش­های مسلط جامعه، تبعیض جنسیتی و مغایرت میان نظر و عمل در رابطه با زنان، نوسازی سطحی و عدم توجه به لایه­های پایین جامعه و ساخت متمرکز قدرت سیاسی، موجبات نارضایتی اکثر زنان را در جامعه فراهم کرده که به عرصه­ای برای وقوع انقلاب اسلامی تعیّن یافت.

کلیدواژه‌ها

• محمدرضا شاه
• زنان
• مدرنیزاسیون
• دستاوردها و موانع
• توسعه اقتصادی

موضوعات

• تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام

عنوان مقاله [English]

The role and position of women in the economic development policies of Mohammad Reza Shah, achievements and obstacles

نویسندگان [English]

• Zahra Zargari ¹
• Morteza Dehghan Nejad ²
• Aliakbar Kajbaf ²

¹ PhD Student, Department of History, Faculty of Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Professor, Department of History, Faculty of Literature, University of Isfahan, Isfahan, Iran

چکیده [English]

Throughout history, women have been the source of many changes in the political, social, economic and cultural fields. In this regard, during the second Pahlavi period, government actions and policies were considered as facilitating and hindering factors in the position and role of women. From this point of view, the present article, with descriptive-analytical approach, aims to answer the question, what were the achievements and obstacles of the era of Mohammad Reza Shah, especially after the White Revolution, in relation to the role and position of women in economic development? The results of the research show: First, Mohammad Reza Shah tried to increase the share of women in the economic arena with the modernization policy. Secondly, women were able to achieve many positive achievements through the Pahlavi government's innovative measures, especially in the economic development and prosperity of the country, which was manifested in economic independence, gender division of labor, expanding the level of education and increasing the employment of women. Thirdly, it is shown that the centralized and patriarchal policy of Mohammad Reza Shah in the field of governance had a negative impact on the position and role of women in society. In such a way that due to reasons such as emphasizing the western lifestyle and not paying attention to the dominant traditions and values ​​of the society, gender discrimination and the discrepancy between opinion and action in relation to women, superficial modernization and not paying attention to the lower layers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mohammadreza Shah
• women
• modernization
• economic development