نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
2 دانشیار گروه تاریخ و تمدن اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
چکیده
پایداری مناسبات سنتی و عدم توسعۀ ساختار اقتصاد در دورۀ قاجار، از عوامل زوال و بروز بحران‌های اجتماعی و اقتصادی بود. این نابسامانی بر گروه‌های مختلف تأثیر گذاشت و به سختی معیشت و امور زندگی انجامید. طلاب به‌عنوان یکی از گروه‌های پایین جامعه، غالبا با وجوهات شرعی گذران زندگی می‌کردند؛ اما بحران‌های اقتصادی با کاهش درآمدهای عمومی و در نتیجه کمی وجوهات، بر زندگی طلاب تأثیر مستقیمی گذاشت و آنان را به کسب درآمدهای نامتعارف کشاند. در زنجان مسجد جامع دارای بیشترین طلبه بود و آنان به مانند سایر مناطق، چالش‌ها و مشکلات معیشتی داشتند. در پژوهش حاضر به این سئوال می‌پردازیم که با توجه به وضعیت نامطلوب اقتصاد در دورۀ قاجار، طلاب مسجد جامع چگونه و با چه شیوه‌هایی(نامتعارف) به کسب معاش می‌پرداختند؟ و با چه موانع و چالش‌هایی روبرو بودند؟ فرضیۀ پژوهش این است که با توجه به محل مصرف درآمد موقوفات مسجد که رسیدگی به وضعیت مدرسه و پرداخت حقوق مدرسین و محصلین را شامل می‌شد، طلاب به متولیان و سایر گروه‌های مدعی تولیت نزدیک و وابسته شدند. بر اساس یافته‌های تحقیق، طلاب در سال‌های سختی زندگی با تصدی مشاغل مختلف نیازهای زندگی را تأمین کردند. این مقاله با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و اسناد سازمان‌های دولتی، خصوصی و شخصی، مقالات و نسخ خطی، به روش توصیفی- تبیینی موضوع را بررسی کرده است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Unconventional Livelihood Methods and Economic Challenges of Zanjan Jameh Mosque theologues in the Qajar Era
نویسندگان [English]
- Hasan Rostami 1
- Masoud Bayat 2
1 PhD in Iranian History after Islam, Faculty of Law and Social Sciences, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Associate Professor of Islamic History and Civilization, Faculty of Humanities, Zanjan University, Zanjan, Iran
چکیده [English]
The stability of traditional relations and the lack of development of the economic structure in the Qajar period were among the causes of the decline and occurrence of social and economic crises. This disorder affected different groups and led to the difficulty of livelihood and life affairs. As one of the lower groups of the society, the theologues often lived on religious funds, but the economic crises had a direct impact on the lives of the theologues by decreasing general revenues and as a result of the lack of funds, and led them to earn unconventional incomes. In Zanjan, the Jameh Mosque had the most theologues and they, like other areas, had challenges and livelihood problems. In the present study, we will address the question that due to the unfavorable state of the economy in the Qajar period, how and by what (unconventional) methods did the theologues of the Jameh Mosque earn a living? And what obstacles and challenges did they face? The hypothesis of the research is that the scholars and other groups claimed to be close and dependent on the site of the mosque’s endowment income, which included the school status of the school and the payment of teachers and students’ salaries. According to the findings of the research, the theologues met the needs of life by holding various jobs during the difficult years of life. This article examines the subject in a descriptive-explanatory way using library resources and public, private and personal organizations, articles and manuscripts.
کلیدواژه‌ها [English]
- Theologues
- Jame Mosque
- Zanjan
- Qajar
- Imam Jomeh
)