اسکندر مقدونی و خاطرۀ تاریخی کورش بزرگ

اله یاری, عادل

doi:10.22051/hii.2022.32083.2275

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

عادل اله یاری

دانشجوی دکترای تاریخ ایران قبل از اسلام در دانشگاه تهران، تهران، ایران

https://doi.org/10.22051/hii.2022.32083.2275

چکیده

مورخان اسکندر گزارش داده‌اند فاتح مقدونی هنگام گشودن سرزمین های ایرانی، به خاطرۀ کورش بزرگ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشیان، ادای احترام می کرد. اینکه نابود کنندۀ فرمانروایی هخامنشیان هواخواه بنیانگذار آن شاهنشاهی باشد، درخور تأمل است؛ هرچند پیشتر برخی مورخان اشاره کرده بودند که فاتح مقدونی همزمان با نبردهایش، میکوشید شایستگی خود را برای جانشینی شاهان هخامنشی نشان دهد. مسئله این است که بررسی کارنامۀ اسکندر مقدونی در برخورد با خاطرۀ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشیان، تا چه اندازه اجازۀ چنین برداشتی را که مورخانش ادعا کردهاند، به ما می دهد؟ آیا به راستی اسکندر دوستدار کورش بزرگ بود؟ نگارندۀ مقالۀ پیش رو با استفاده از منابع کهن و با تمرکز بر گزارش هایی که به گونه ای جهانگشای مقدونی را در پیوند با خاطرۀ کورش بزرگ قرار داده اند، نشان داده است که فاتح مقدونی با توجه به تربیت یونانیاش و آگاهی گسترده ای که از ساختارهای قدرت و مشروعیت شاهان هخامنشی داشته، نسبت به موقعیت سیاسی خود، پیش و پس از مرگ داریوش سوم برخوردی کاملاً دوگانه و درواقع سیاسی، با خاطرۀ بنیانگذار شاهنشاهی هخامنشیان کورش بزرگ داشته است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.2008885.1401.32.54.1.7

موضوعات

تاریخ تحولات ایران باستان

عنوان مقاله [English]

Alexander the Macedonian and the historical memory of Cyrus the Great

نویسنده [English]

Adel Allahyari

PhD student of Iran's pre-Islamic history, University of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

Historians of Alexander the Macedonian have reported that while conquering the Iranian lands, the Macedonian conqueror revered the memory of Cyrus the Great, the founder of the Achaemenid Empire. The point that the destroyer of the Achaemenid Empire was a devotee of the founder of that Empire is something worthy of consideration. However, earlier some historians have pointed out that during his battles, the Macedonian conqueror was trying to show his eligibility to succeed the Achaemenid kings. The problem is, to what extent does the examination of the available records of Alexander the Macedonian in dealing with the memory of the founder of the Achaemenid Empire allow us to certify the view claimed by his historians? Was Alexander actually a devotee of Cyrus the Great? Using classical sources and focusing on the reports that link the Macedonian conqueror to the memory of Cyrus the Great, the Author of the following article has shown that the Macedonian conqueror due to his Greek upbringing, extensive knowledge he had about the structures of power and legitimacy of the Achaemenid kings and his political position before and after the death of Darius III, had a dual and in fact political approach to the memory of the founder of the Achaemenid Empire, Cyrus the Great.

کلیدواژه‌ها [English]

Achaemenids
Cyrus the Great
Alexander the Macedonian
The memory of the founder

مراجع

- آریان (1388)، لشکرکشی اسکندر، ترجمۀ محسن خادم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

- آزاد، ابوالکلام (1343)، ذوالقرنین یا کورش کبیر، ترجمۀ دکتر ابراهیم باستانی پاریزی، تهران: چاپ تابان.

- ارفعی، عبدالمجید (1389)، فرمان کورش بزرگ، تهران: مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش‌های ایرانی و اسلامی).

- الن، لیندزی (1390)، تاریخ امپراتوری ایران، ترجمۀ عیسی عبدی، تهران: انتشارات امیرکبیر.

- اومستد، آلبرت تن آیک (1388)، تاریخ شاهنشاهی هخامنشی، ترجمۀ محمد مقدم، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- بادیان، ارنست (1387)، «اسکندر در ایران»، تاریخ ایران دورۀ هخامنشیان، از مجموعۀ تاریخ کمبریج، به سرپرستی ایلیا گرشویچ، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات جامی.

- بروسیوس، ماریا (1388)، «چرا ایران دشمن مقدونیه شد»، تاریخ هخامنشیان، ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، ج13، تهران: انتشارات توس.

- بریان، پیر (1386)، وحدت سیاسی و تعامل فرهنگی در شاهنشاهی هخامنشی، ترجمۀ ناهید فروغان، تهران: نشر اختران.

- بریان، پیر (1392)، امپراتوری هخامنشی، ترجمۀ ناهید فروغان، ج1، 2، تهران: نشر فروزان روز.

- بریان، پیر (1393)، نامۀ سرگشاده به اسکندر، ترجمۀ مهشید نونهالی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه.

- بریان، پیر (1396)، داریوش در سایۀ اسکندر، ترجمۀ ناهید فروغان، تهران: نشر ماهی.

- شاپور شهبازی، علیرضا (1349)، کورش بزرگ، شیراز: انتشارات دانشگاه پهلوی.

- ضرغامی، رضا (1395)، شناخت کورش جهانگشای ایرانی، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: نشر مرکز.

- طباطبایی، سید محمدحسین (1382). ترجمۀ تفسیر المیزان. ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی، ج13، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

- عهد عتیق.

- فرای، ریچار نلسون (1388)، تاریخ باستانی ایرانی، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- کتزیاس (1390)، پرسیکا؛ داستان‌های مشرق‌زمین، لوید لولین جونز و جیمز رابسون، ترجمه فریدون مجلسی، تهران: انتشارات تهران.

- کورت، آملی (1379)، هخامنشیان، ترجمه مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات ققنوس.

-کورت، آملی (1388)، «اسکندر و بابل»، تاریخ هخامنشیان، ترجمۀ مرتضی ثاقبفر، جلد پنجم، تهران: انتشارات توس.

- کوک، جان مانوئل (1387)، «ظهور هخامنشیان و بنیان‌گذاری امپراتوری ایران»، تاریخ ایران دورۀ هخامنشیان (از مجموعه تاریخ کمبریج)، به سرپرستی ایلیا گرشویچ، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، تهران: انتشارات جامی.

- گزنفون (1392)، کورش‌نامه، ترجمۀ رضا مشایخی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- لوکوک، پیر (1389)، کتیبههای هخامنشی، ترجمۀ نازیلا خلخالی، زیر نظر ژاله آموزگار، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.

- ویسهوفر، ژوزف (1388)، تاریخ پارس از اسکندر مقدونی تا مهرداد اشکانی، ترجمه هوشنگ صادقی، تهران: نشر و پژوهش فروزان روز.

- هرودوت (1389)، تاریخ هرودوت، ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر، ج1، 2، تهران: انتشارات اساطیر.

- هینتس، والتر (1379). داریوش و پارسها (تاریخ فرهنگ ایران در دورۀ هخامنشیها)، ترجمۀ عبدالرحمان صدریه، تهران: انتشارات امیرکبیر.

Athenaios, ( 2001), Das Gelehrtenmahl, Buch XI-XV, übers, Von C, Friedrich & Stuttgart.

Aeschylus (1860), The Persians, Translated by Robert Potter, NewYork: Harper & Brothers Publishers.

Bosworth, A. B. (1980), “Alexander and the Iranians”, JHS, Journal of Hellenic Studies, 100, pp.1-21.

Briant, pierre (1982), “Des Achéménides aux rois hellénistiques: continuités et ruptures”, Etudes sur les formations tributaires du Moyen-Orient ancient.

Diodorus of Sicily, (1968), The Library of History, translation By: C. H. Oldfather, vol.1-2, Cambridge (Mass) & London: The Loeb Classical Library.

Humbach, H. ( 1988), “ Herrscher, Gott und Gottessohn in Iran und in angrenzenden Ländern”, Menschwerdung Gottes – VergÖttlichung von Menschen , hg. V. D. Zeller (Novum Testamentum et Orbis Antiquus, 7), Freiburg &GÖttingen, pp. 89-114 (=Herrscher).

Junge, P. J. (1942), “Satrapie und natio I”, Klio, vol. 34, pp.1-55.

Justin (1994), Epitome of the Philippic History of Pompeius Trogus, Translated by John Yardly, vol. VII and XI, Atlanta: Scholarʼs Press.

Plato (1980), The Laws of Plato, Translated by Thomas Pangle, vol.III, Chicago: University of Chicago Press.

Plutarch (1874), The Remarkable Sayings of Kings and Commanders, In vol.1 of morals, revised by William W. Goodwin, translated by: E. Hinton, Boston: Little, Brown, and Co, pp. 185-250.

Plutarch (1975a), Life of Alexander. In Plutarch,s Lives, revised by Arthur Hugh Clugh, translated by John Dryden , 391-411. NewYork: Random House.

Plutarch (1975b), Life of Artaxerxes. In Plutarch,s Lives, revised by Arthur Hugh Clugh, translated by John Dryden , 1251-1270. NewYork: Random House.

Quintus Qurtius Rufus (1976), History of Alexander the Great of Macedon, translated by: J. C. Rolfe, Cambridge (Mass) & London: The Loeb Classical Library.

Strabonn, (1966), The Geography of Strabon, translated by: H. L. Jones, Cambridge (Mass) & London: The Loeb Classical Library.

Schmitt, R. (1988), “Achaimenideninschriften in griechischer literarischer Überlieferung”, Acta Iranica, 28, pp.18-25.

Smith, Sidney (1944), Isaiah Chapters XL-LV: Literary Criticism and History, London: Oxford University Press.

Stronach, David (1978), Pasargadae: A Report on the Excavations Conducted by the British Institute of Persians Studies From 1961 to 1963, Oxford: Oxford University Press.

Weerdenburg, Sancisi, H. (1993), “Alexander at Persepolis”, In Alexander the Great: Myth and Reality, 21, pp.88-177.

Allen, Lindsay. (2011), the Persian Empire: A History. Translated by Isā Abdee, Tehran: Amīr Kabīr [In Persian].

Arfaee, Abdolmajid. (2010), the Cylinder Inscription of Cyrus the Great. Tehran: Center for the Great Islamic [In Persian].

Arrian. (2009), The Campaigns of Alexander. Translated by Aubrey de Sélincourt. Revised, with a new introduction and notes by James Robertson Hamilton. Penguin Books 1971 [In English]. Translated by Mohsen Ḵādem, Tehran: Markaze našr-e dānešgāhī [In Persian].

Azad, Abulkalam. (1964), Zolqarnin (cyrus le grand). Translated by Ebrāhīm Bāstānī Pārizī, Tehran: Tābān [In Persian].

Badian. E. (2006), “Alexander in Iran”, in Cambridge History of Iran: Volume 2, The Median and Achaemenian Periods. Edited by Ilya Gershevitch. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: ǰāmī [In Persian].

Briant, Pierre. (2007), Pouvoir central et polycentrisme culturel dans l’empire achéménide. Translated by Nāhīd Forūqān, Tehran: Aḵtarān [In Persian].

Briant, Pierre. (2013), Histoire de L’Empire Perse de Cyrus à Alexander. Translated by Nāhīd Forūqān, Tehran: Farzān-e Rooz [In Persian].

Briant, Pierre. (2014), Lettre Ouverte à Alexander le Grand Actes Sud. Translated by Mahšīd Nownahālī, Tehran: ketāb-e Pars-e [In Persian].

Brosius, Maria. (2013), “Why Iran became the enemy of Macedonia”, in Achaemenid History. Volume 13^th. Edited by Wouter Henkelman and A, Kuhrt. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: Tūs [In Persian].

Brosius, Maria. (2013), the Persian Empire from Cyrus II to Artaxerxes I. Translated by Hāīdeh Mašāyeḵ, Tehran: Māhī [In Persian].

Cook, J.M. (2006), “THE RISE OF THE ACHAEMENIDS AND ESTABLISHMENT OF THEIR EMPIRE” in The Cambridge History of Iran. Volume 2. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: ǰāmī [In Persian].

Ctesias. (2011), Ctesias’ history of Persia: tales of the Orient. Lloyed Llewellyn-Jones and James Robson. Translated by Frīdūn Maǰlesī, Tehrān: Tehran Publishers [In Persian].

Frye, R.N. (2009), The history of ancient Iran. Translated by Masʻūd Raǰab-nīyā, Tehran: ʻElmī va Farhangī [In Persian].

Herodotus. (2010), the History of Herodot. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: Asāṭīr [In Persian].

Hinz, Walther. (2000), Darius und die Perses: Eine Kulturgeschichte der Achämeniden. Translated by ʻAbd al-Raḥmān Ṣadrīye, Tehran: Amīr Kabīr [In Persian].

Kuhrt, Amelie. (2001), “The Achaemenid Empire”, 13^th chap. Of: The Ancient Near East. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: Qoqnoos [In Persian].

Kuhrt, Amelie. (2013), “Alexander and Babylon” in Achaemenid History. Volume 5^th. Edited by Sancisi-werdenburg, Heleen. Translated by Morteżā Ṯāqebfar, Tehran: Tūs [In Persian].

Lecoq, Pierre. (2003), Les inscriptions de la’perse achemenide. Translated by Nāzīlā Ḵalḵālī, Tehran: Farzān-e Rūz [In Persian].

Old Testament.

Olmstead, Albert Ten Eyck. (2009), the History of the Persian Empire: Achaemenid Period. Translated by Mohammad Moqadam, Tehran:ʻ Elmī va Farhangī [In Persian].

Shahbazi, A.Sh. (1971), Cyrus the Great Founder of the Persian Empire. Shiraz: Pahlavī University Publications.

Ṭabāṭabāee, M.H. (2003), Tarǰome-ye Tafsīr-e al-Mīzān. Translated by Sey-yed Moḥammad Bāqer Mosavī Hamadānī, Qom: Daftar-e entešārāt Eslāmī [In Persian].

Wiesehofer, Josef. (2009), Die’dunklen Jahṙhunderte’ der persis Untersuchungen zu Geschichte und Kultur von Fars. Translated by Hūšang Ṣādeqī, Tehran: Farzān-e Rūz [In Persian].

Xenophon. (2013), Cyropaedia. Translated by Reżā Mašāyeḵī, Tehran: ʻElmī va Farhangī [In Persian].

Zarghamee, Reza. (2015), Discovering Cyrus the Persian Conqueror Astride the Ancient World. Translated by ʻAbbās Moḵber, Tehran: Markaz [In Persian].

Athenaios, ( 2001), Das Gelehrtenmahl, Buch XI-XV, übers, Von C, Friedrich & Stuttgart.

Aeschylus (1860), The Persians, Translated by Robert Potter, NewYork: Harper & Brothers Publishers.

Bosworth, A. B. (1980), “Alexander and the Iranians”, JHS, Journal of Hellenic Studies, vol. 100, pp.1-21.