نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تاریخ ایران باستان ، گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

2 استاد تاریخ ایران باستان، گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

حاکمیت ساسانیان بر سوریه در دوران خسرو پرویز(۶۲۸- ۶۰۴ م) یکی از موضوعات بحث‌شده بین پژوهشگران تاریخ باستان در طول صد سال گذشته بوده است. بسیاری از آنان دوران فرمانروایی ساسانیان بر سوریه در زمان خسرو پرویز را دورۀ فروپاشی نهادها و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی سرزمین سوریه می‌دانند و آن را بسیار منفی و مخرب معرفی کرده‌اند. در این مقاله تلاش شد برخلاف نظر رایج و بر اساس شواهد تاریخی و با استفاده از منابع نوشتاری و داده‌های باستان‌شناسی نشان داده شود که فرمانروایی ساسانیان بر سوریه سبب فروپاشی ساختارهای اداری، اجتماعی‌فرهنگی و اقتصادی این سرزمین نشد و ساختارهای پیشین با مختصر تغییرات ادامه پیدا کرد. ساسانیان با سلطۀ نظامی بر این سرزمین، ساختار اداری و نظم پیشین را با اندکی تغییرات دوباره سازماندهی کردند. هر چند آنان مدیریت سیاسی و نظامی را خود بر عهده گرفتند، مدیریت مالی و مدنی این سرزمین همچنان در کنترل اشراف محلی شهری و رهبران دینی باقی ماند. این پژوهش به‌گونۀ توصیفی‌تحلیلی و با استفاده از شیوۀ‌ پژوهش‌های تاریخی انجام گرفته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Sassanids' rule over Syria during the reign of Khosrow Parviz (604-628 AD)

نویسندگان [English]

  • Ahmad Alhawwat 1
  • MohammadTaghi Imanpour 2

1 Ph.D. Candidate of Ancient History of Iran, Department of History, Faculty of Literature and Humanities of Dr Ali Shariati, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

2 Professor of Ancient History of Iran, Department of History, Faculty of Literature and Humanities of Dr Ali Shariati, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Sassanids' rule over Syria during the reign of Khosrow Parviz (604-628 AD) has been discussed by scholars of ancient history over the past hundred years. Many of them believed that the Sassanids' rule in Syria ended the collapse of social and economic institutions and structures of the Syrian land during the time of Khosrow Parviz and have described it as very negative and destructive. In this article, it has been tried to show that on contrary to the common opinion and based on historical evidence and using written sources and archaeological data to show that the Sassanids' rule in Syria did not cause the collapse of the administrative, socio-cultural and economic structures of this land, but the previous structures with slight changes continued in this period. It seems after military domination over this land, the Sassanids re-organized the previous administrative structure and order with a few changes, although they took over the political and military management, but, the financial and civil management of the land remained under the control of local urban aristocrats and religious leaders. By using the method of historical research, it has been done descriptively-analytically.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sassanids
  • Syria
  • Khosro Parviz
  • Byzantium
  • local aristocracy
ابن‌بطریق، سعید (1905) التاریخ المجموع علی التحقیق و التصدیق، الکتاب الاول و الثانی، طبع فی بیروت فی مطبعه الآباء الیسوعیین.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1383) العبر تاریخ ابن‌خلدون، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، جلد1، تهران: پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی.
ابن‌رسته، ابی‌علی احمدبن‌عمر(1894) الاعلاق النفسیه، المجلد السابع، طبع فی مدینه لیدن بمطبعه بریا.
ابن‌سعد، محمد (2001) الطبقات الکبیره، تحقیق محمدعلى عمر، الجزء الاول، القاهره: مکتبه الخانجی.
ابن‌هشام، ابومحمد عبدالملک‌بن‌هشام‌بن‌ایوب الحمیری (1990) السیره النبویه، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، الجزء الثانی، بیروت: دارالکتاب العربی.
اغابیوس‌بن‌قسطنطین المنبجی (1907) العنوان المکلل بفضائل الحکمه المتوج بانواع الفلسفه الممدوح بحقائق المعرفه، طبع فی بیروت فی مطبعه الآباء الیسوعیین.
بلاذری، احمدبن‌یحیی (1377) فتوح البلدان، ترجمۀ محمد توکل، تهران: نقره.
پیگولفسکایا، نینا (1394) ایران و بیزانس در سده‌های ششم و هفتم میلادی، ترجمۀ کامبیز میربهاء، تهران: ققنوس
التاریخ الصغیر القرن السابع للمیلاد (2010) نویسنده ناشناس، ترجمۀ الاب د. بطرس حداد، بیروت: دار مکتبه البصائر.
الجوابره، وفاء سلیم (2016) التغییرات النقدیه فی سوریه خلال الفتره الممتده ما بین منتصف القرن السادس حتى منتصف القرن الثامن (750م-550م) دراسه اثریه، منشورات جامعه دمشق.
داهیم، بهرام (1383) خسرو پرویز و جنگ‌های بیست و هفت سالۀ ایران و روم، تهران: راستی نو.
دریایی، تورج (1388) شهرستان‌های ایران‌شهر نوشته‌ای به زبان فارسی میانه دربارۀ تاریخ، حماسه و جغرافیای باستانی ایران، ترجمۀ شهرام جلیلیان، تهران: توس.
دریایی، تورج(1392) ساسانیان، ترجمۀ شهرناز اعتمادی، تهران: توس.
رویدادنامه خوزستان (1395) ترجمه و تعلیقات خداداد رضاخانی و سجاد امیری باوندپور، تهران: حکمت سینا.
زرین‌کوب، روزبه؛ قهرمانی، جمشید (1397) «وضعیت و نقش سیاسی یهودیان در روزگار خسرو پرویز»، ادیان و عرفان، سال51، شمارۀ1، صص 87- 65.
سبئوس، اسقف‌باگراتونیک (1396) تاریخ سبئوس، بر پایۀ ترجمۀ آر. دبلیو. تامسون و مقابله با نسخۀ رابرت پتروسیان، ترجمۀ محمود فاضلی بیرجندی، تهران: ققنوس.
طبری، محمدبن‌جریر (1362) تاریخ طبری؛ تاریخ الرسل و الملوک، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، جلد 3، تهران: اساطیر.
طبری، محمدبن‌جریر(1363) تاریخ طبری؛ تاریخ الرسل و الملوک، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، جلد2، تهران: اساطیر.
فردوسی، ابوالقاسم (1391) شاهنامه، گردآورنده: حسین پژمان‌پور، تک‌بوک.
مارکوارت، یوزف (1373) ایران‌شهر بر مبنای جغرافیای موسی خورنی، ترجمۀ مریم میراحمدی، تهران: اطلاعات.
مسعودی، علی‌بن‌الحسین (1382) مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده، جلد1، تهران: علمی و فرهنگی.
المقدسی البشاری، شمس‌الدین ابوعبدالله محمدبن‌احمد (1991) احسن التقاسیم فی معرفه الأقالیم، القاهره: مکتبه مدبولی.
میخائیل سریانی (1996) تاریخ مار میخائیل السریانی الکبیر، عربه عن السریانیه مارغریغوریوس صلیبا شمعون، أعده و قدم له مارغریغوریوس یوحنا ابراهیم، الجزء الثانی، دمشق: مطبعه الف باء- الادیب.
نهایه الارب فی اخبار الفرس و العرب (1375) نویسنده ناشناس، به‌تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
الواقدی، محمدبن‌عمر (1984) المغازی، تحقیق مارسدن جونس، الجزء الثانی، القاهره: عالم الکتب.
یعقوبی، احمدبن‌اسحاق (1382) تاریخ یعقوبی، ترجمۀ محمدابراهیم آیتی، جلد1، تهران: علمی و فرهنگی.
Avni, G. (2010), “The sack of Gerusalem by The Sassanian Persians (614) – an Archaeological  Assessment”, American School of Oriental 357, Pp 48-35.
Booth, Ph. (2014), Crisis of Empire Doctrine and Dissent at the End of Late Antiquity, University of   California Press.
Cameron, A. (2012), The Mediterranean World in late Antiquity 395–700 AD, Routledge: London &    New York.
Colt, H. D. (1962), Excavations at Nessana, Vol I, Princeton.
Crown, A.D. (1986), “Samaritans in The Byzantine orbit”, in: BJRL, Publisher John Rylands University  Library: Manchester Vol 69, issue 1, Pp 138-96.
Dauphin, C. (1998), La Palestine byzantine: epaulement et populations, British Archaeological Reports  International Series 726, Oxford.
Farrokh, K., (2005), Sassanian Elite Cavalry AD 224–642, Osprey Publishing.
Morony, M, (1984), Iraq after the Muslim conquest, Princeton University Press.
Foss, C., (1997), “Syria in Transition, A. D. 550-750: An Archaeological Approach”, Dumbarton Oaks  Papers, published by Dumbarton Oaks, Trustees for Harvard University, Vol 51, Pp 189-269.
Foss, C., (2003), "The Persians in the Roman Near East (602–630 AD)”, Journal of the Royal Asiatic  Society, Published by Cambridge University Press, Vol 13, No 2, Pp 149-170.
Frye, R. N., (2008), “The political history of Iran under the Sasanians”, from Part 1 - Political history, Edited by E. Yarshater, Cambridge University Press, Chapter 4, Pp 116-180.
Gyselen, R., (2002), Nouveaux matériaux pour la géographie historique de l’empire sassanide:   sceaux administratifs de la collection Ahmad Saeedi, Paris.
Gyselen, R., (1989), La géographie administrative de l’empire sassanide: les témoignages  sigillographiques, Paris.
Gyselen, R., (2001), The Four Generals of the Sasanian Empire: Some Sigillographic Evidence, Rome.
Gyselen, R., (2009), « Sources arméniennes et sources primaires sassanides : harmonie et   dissonance », in : M.-A. Amir-Moezi, J.-D. Dubois, C. Jullien, F. Jullien, éds., Pensée grecque et   sagesse d'Orient. Hommage à Michel Tardieu. Brepols, EPHE, p. 293-306. (Bibliothèque  de l'Ecole des Hautes Etudes, section des Sciences religieuses 142).
Haldon, J.F., (2010), “Introduction: Greater Syria in the Seventh Century: Context and Background”, In: Money, Power and Politics in Early Islamic Syria A review of current debates, Edited by John  Haldon, Published by Ashgate Publishing Ltd, Pp 1-20.
Haldon, J.F., (1990), Byzantium in The Seventh century: the transformation of a culture, Cambridge  University Press.
Heidemann, S., (1998), “The merger of two currency zones in early Islam. The Byzantium and Sasanian     impact on The circulation in former Byzantian Syria and northern Mesopotamia”, Iran, Published  by Taylor & Francis, Ltd., Vol 36, Pp 95-112.
Howard-Johnston, J, D., (2006), “The official history of Heraclius' Persian campaigns”, in: East Rome, Sasanian Persia and the End of Antiquity: Historiographical and Historical  Studies, ed by James Howard-Johnston, ASHGATE VARIORUM, IV, Pp 57-87.
Howard-Johnston, J, D., (2012) “THE LATE SASANIAN ARMY”, in: Late Antiquity: Eastern  Perspectives, edited by Teresa Bernheimer and Adam Silverstein, Publishing The Gibb    Memorial Trust.
Howard-Johnston, J, D., (2010), Witnesses to a World Crisis Historians and Histories of the  Middle East in the Seventh Century, Oxford University Press.
Howard-Johnston, J, D., (2017), “The Persian wars, 602–628”, Part XI. From the Roman Empire to the Byzantine Empire, wiley online Library:  https://doi.org/10.1002/9781119099000.wbabat0940
James of Edessa, (1993) Chronicle, tr: A. Palmer, The Seventh Century in the West-Syrian Chronicles (Translated texts for Historians, 15), Liverpool.
Kennedy, H., (1987), “Recent French archaeological work In Syria and Jordan”, Byzantine and Modern  Greek Studies, Routledge, Vol 11: 1, 245-252.
Kennedy, H., (2010), “Syrian Elites from Byzantium to Islam: Survival or Extinction?”, In: Money, Power and Politics in Early Islamic Syria A review of current debates, Edited by John Haldon,  Published by Ashgate Publishing Ltd., Pp 181-200.
Kraemer, C.J, (1958), Excavations at Nessana, Vol 3: Non-literary Papyri, Princeton University Press.
Lee, A.D., (2000), Pagans and Christians in late Antiquity, Routledge: London & New York.
Liebeschuetz, W, (2015), East and West in Late Antiquity Invasion, Settlement, Ethnogenesis and  Conflicts of Religion, Vol 20, BRILL: Leiden – Boston.
Mayerson, P., (1964), “The first Muslim attacks on southern Palestine (A.D. 633-634)”, Transactions and  proceedings of the American Philological Association 95, 199-155.
Meimaris, Y.E, (1992), Chronological Systems in Roman-Byzantine Palestine and Arabia: the Evidence   of the Dated Inscriptions, Athens.
Morony, M., (1984), Iraq after the Muslim Conquest, Princeton University Press.
Potter, D, (2015), “Measuring the Power of the Roman Empire”, in: East and West in the Roman Empire of the Fourth Century, Edited by Roald Dijkstra, Sanne van Poppel and Daniëlle Slootjes,  Published by Brill, VOL 5, Chapter 2: Pp 26-48.
Pottier, H., (2010), “Le Monnayage de la Syrie sous l'occupation Perse (610-630). Complément”, In:  Revue numismatique, 6e série - Tome 166, année 2010, Pp 447-476; doi:  https://doi.org/10.3406/numi.2010.2946.
Pottier, H, and Foss, C, (2004), Le Monnayage de la Syrie sous l'occupation Perse (610-630): The coinage of Syria under Persian occupation (610-630), catalogue number 20.73 onwards, Cahiers  Ernest-Babelon,9: Paris.
Pottier, H., (2015), “7th Century ‘barbarous’ Folles; a Secondary Mint in the Eastern Part of the   Byzantine Empire under Persian Rule”, Coinage and History in the Seventh century Near East 4 , Proceedings of the 14th Seventh Century Syrian Numismatic Round Table held in Worcester on 28th and 29th September 2013, London, Pp 17-26: https://www.academia.edu/.
Reynolds, D.K., (2013), Monasticism and Christian Pilgrimage in Early Islamic Palestine c.614-c.950,  Ph.D. Dissertation, University of Birmingham.
Russel, G., (2001), “The Persian Invasions of Syria/Palestine and Asia Minor in The Reign of Heraclius:             Archaeological and Numismatic Evidence”, Hoi skoteinoi aiōnes tou Byzantiou (7 os – 9 os ai.) / the Dark centuries of Byzantium (7 the – 9 the c.), ed E Kountoura – Galakē, Ethniko Hidryma  Ereunōn, Institouto vyzanntinōn Ereunōn: Athens.
Sänger, P., (2011), “The Administration of Sasanian Egypt: New Masters and Byzantine Continuity”,  Greek,  Roman, and Byzantine Studies, Duke University Libraries, VOL 51, Issue 4, Pp 653-665.
Schick, R., (1995), The Christian Communities of Palestine from Byzantine to Islamic Rule: A Historical and Archaeological Study (Studies in late Antiquity and early Islam 2), INC. Princeton, New Jersey.
Shboul, A., and Walmsley, A., (1998), “Identity and self-image in Syria-Palestine in The transition from Byzantine to early Islamic rule: Arab Christians and Muslims”, Mediterranean Archaeology,   Published by Meditarch, Vol. 11, Identities in The Eastern Mediterranean in antiquity:  Proceedings of a Conference held at the Humanities Research Centre in Canberra 10–12  November, 1997 (1998), Pp 255-287.
Stemberger, G., (2006), “Christians and Jews in Byzantine Palestine”, Christians and Christianity in the  Holy Land. (Cultural Encounters in Late Antiquity and the Middle Ages, 5), ed O Limor and G.  G. Stroumsa, Brepols: Turnhout, Pp 321-293.
Stoyanov, Y., (2011), Defenders and Enemies of The True Cross The Sasanian Conquest of Jerusalem in 614 and Byzantine Ideology of Anti-Persian Warfare, Published by Verlag der osterreichischen   Akademie der Wissenschaften.
Trombley, F., (1997), “War and society in rural Syria c. 502–613 A.D.: observations on the epigraphy”,   Byzantine and Modern Greek Studies, Cambridge University Press: 22 January 2016, Vol 21,    Issue 1, Pp 154-209.
Tsafrir, Y., and Foerster, G., (1997), Urbanism at Scythopolis-Bet Shean in the fourth to seventh, Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies: Washington.
The Chronicle of Paschal, (2007), Chronicle paschal 284-628 A.D, tr: M. Whitby and M. Whitby  (Translated texts for Historians, 7), Liverpool.
The Latin Dossier of Anastasius the Persian, (2004), Hagiographic Translations and Transformations by C. V. Franklin, Pontifical Institute of Mediaeval Studies: Canada.
TheodorPoulos, P., (2020), “The Migration of Syrian and Palestinian Populations in the 7th    Century: Movement of Individuals and Groups in the Mediterranean”, In: Migration Histories of  the Medieval Afroeurasian Transition Zone, Studies in Global Social History, Volume 39/13     Studies in Global Migration Histor, ed J. Preiser-KapellerL. Reinfandt, and Y. Stouraitis,  published by Brill, Chapter 10, Pp 261-287.
Theophanes the Confessor, (1997), The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Near Eastern History AD 284-813, TR: with Introduction and Commentary by C. Mango and R. Scott with the  assistance of Geoffrey Greatrex, Oxford.
Theophanes the Confessor (1982), Chronographia, tr: Harry Turtledove as The Chronicle of TheophanesAn English Translation of anni mudi 6095-6305 (A.D. 602-813), University of Pennsylvania Press: Philadelphia.
Theophilus of Edessa, (2011), Theophilus of Edessa’s Chronicle and the Circulation of Historical  Knowledge in Late Antiquity and Early Islam, tr: R. G. Hoyland, (Translated texts for Historians,  57), Liverpool.
Vasiliev, A., (1952), History of The Byzantine empire 324-1453, Vol I, University of Wisconsin Press.
Walmsley, A., (2007), Early Islamic Syria AN Archaeological Assessment, published by Gerald   Duckworth & Co. Ltd.
Walmsley, A., (2000), “Production, exchange and regional trade in the Islamic East Mediterranean: old    structures, new systems?”, in: The Long eighth century, Editors I.L. Hansen, C. Wickham,   BRILL: Leiden – Boston, Vol II, Pp 265-343.
 
 List of sources with English handwriting
Aqābīus b. Qusṭanṭīn al-Manbīǰī. (1907), al-ʻonwān al-mokallal beqażāʼal al-Ḥīkma al-matūǰ bī Anwāʻ al-falsafa al-mamdūḥ bī Ḥaqāʼq al-maʻrīfa , Beirut: Maṭbaʻa al-Abāʻ al-Yasūʻīn. [In Arabic ].   
Al- Balāḏurī, Abi al-Ḥassan, Aḥmad b. Yaḥyā. (1958), Fotūh al-Boldān, Translated by Mohammad  Tavakol, Publisher Noqreh: Tehran [In Persian]. 
Al- Masʻūdī, ʻAlī b. al-Ḥussaīn. (2003), Morūǰ al-ḏahab wa-Maʻādīn al-ǰawhar, Translated by Abūl- Qāsem  Pāyande, vol I, ʻElmīfarhangī: Tehran [In Persian].
Al- Maqddasī, Shams al-DDīn Abū ʿAbd Allāh Moḥammad b. Aḥmad. (1991), Aḥsan al- taqāsīm fī maʿrīfat al-aqālīm, Madbouly: Cairo [In Arabic].
Al-Ṭabarī, Moḥammad b. ǰarīr. (1983-1984), Tārīḵ al-Rosūl wa al-Molūk, Translated by Abūl-Qāsem Pāyande, vol I –II, Asāṭīr: Tehran [In Persian]. 
Al-Wāqīdī, Moḥammad b. ʻOmar. (1984), al-Maḡāzī, ed. MARSDEN JONES , vol II, alamalkotob:  Cairo [In Arabic].
Al-Yaʻqūbī, Aḥmad b. Abī Yaʻqūb. (2003), Tārīḵ al-Yaʿqūbī, Translated by Moḥammad Ibrahīm Āyatī, vol I, ʻElmīfarhangī: Tehran [In Persian]. 
Avni, G. (2010), “The sack of Gerusalem by The Sassanian Persians (614) – an Archaeological Assessment”, American School of Oriental 357, Pp 48-35.
Dahim, Bahram. (2004), ḵosrow Parvīz and the twenty-seven years of Iran-Rome wars, Publishers rasti-  no [In Persian].
Daryaee, Touraj. (2014), Sasanīan, Translated by Shahrnaz Etemadi, Toos: Tehran [In Persian].
Daryaee, Touraj. (2009), ŠAHRESTĀNHĀYE IRANŠAHR, A Middle Text on late Antique Geography, Epic and History, Translated by Shahram Jalilian, Toos: Tehran [In Persian].
Ferdowsī, Abūl-Qāsem. (2012),Šāhnameh, ed. by Pejman hossein poor, takbook [In Persian].
Ebn Hīšām, Abū Moḥammad ʻAbd al-Malīk b. Hīšām b. Ayyūb al-Hīmyarī. (1990), Al-Sīrah Al-Nabawīyyah, ed. Omar Abd al-Salām Tadmori, vol II, Där al-kitab Alarabe: Beirut [In Arabic].  
Ebn ḵaldūn, ʻAbd al-Raḥmān b. Moḥammad. (2004 ), Kītab al-ʻIbar, Translated by ‘Abd al-Mohammad  Āyatī, Vol I, Institute for Humanities and Cultural Studies: Tehran [In Persian].  
Ebn Rosta, Abū ʻAlī Aḥmad b. ʻOmar. (1894), Kītab al-aʻlaʼīq al-nafīsa, vol 7, Brill: Leiden [In Arabic]. 
Ebn Saʻd, Moḥammad. (2001), Aṭ-Ṭabaqāt al-Kabīr, ed. Ali Moḥammad ‘Umar , vol I, Maktabat al-Khānjī: Cairo [In Arabic].   
Pigulevskaia, Nina. (2015), Византия и Иран на рубеже VI и VII веков (Iran and Byzantium in the sixth and seventh centuries AD), Translated by Kambiz Mir Baha'i, qoqnoos: Tehran [In Persian].
Saʻeed b. Baṭrīq, (1905), Kītāb al-tārīḵ al-maǰmūʻʻalā al-taḥqīq wa al-taṣdīq or Naẓm al-jawhar, Book I –II, Beirut: Maṭbaʻa al-Abāʻ al-Yasūʻīn [In Arabic].   
Zarinkoob, Roozbeh, Ghahremani, Jamshid, (2018), “The Status And The Political Role Of The Jews During The Reign Of Khosrow Parvī Z”, ADYAN VA ERFAN (IRANIAN JOURNAL OF THE   RELIGIONS & MYSTICISM), Vol. 51, No. 1, Spring &  Summer, Pp 87- 65 [In Persian].