Document Type : Scientific-Research
Author
Abstract
Avoiding fight with the Roman Empire that was engaged in riots and political chaos, and ceasing the sporadic prosecution and torturing of Christians and Jews, Yazdgerd I (339-420 CE) made Iranian nobles, who were willing to fight with the old enemy of Iran, furious, and also offended and displeased the Zoroastrian priests who were always against religious tolerance of Iranian kings and expansion of the religious beliefs of foreigners in Iran. Accordingly in historiographical tradition of Sasanians, which is a reflection of Zoroastrian nobles’ and priests’ attitudes, Yazdgerd I is described as “a sinful, harsh and tyrant king”, mainly due to his religious tolerance to Jews and Christians. Yazdgerd has two other faces in Jews and Christian literature as well. In Jewish accounts, in which the connection between yazdgerd’s advocates and Jews is reported, Yazdgerd is described as a “benevolent king, the supporter of Jews and another Cyrus”. The contemporary Christians named Yazdgerd “the victorious and well-behaved king and Second Constantine for the Christian world”. This research aims at describing these three faces of Yazdgerd in Zoroastrians’, Jews’ and Christians’ views and studying the incompatibility of Iranian tradition and Jewish and Christians accounts in reporting the reign of Yazdgerd I.
Keywords
Main Subjects
- آسموسن، ی. پ. (1377). «مسیحیان در ایران»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم ـ قسمت دوم). پژوهش دانشگاه کیمبریج. گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر. ص365-396.
- ابن‌بلخی (1374). فارسنامۀ ابن‌بلخی، براساس متن مصحّح لسترنج و نیکلسن. توضیح و تحشیه از منصور رستگار فسایی. شیراز: بنیاد فارس‌شناشی.
- ابن‌العبری، غریغوریوس بن هارون (1377). مختصر تاریخ الدُّوَل. ترجمۀ عبدالمحمد آیتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- اصفهانی، حمزه بن حسن (1346). تاریخ پیامبران و شاهان (سنی الملوک الارض و الانبیاء). ترجمۀ جعفر شعار. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- بدره‌ای، فریدون (1384). کورش کبیر در قرآن مجید و عهد عتیق. تهران: انتشارات اساطیر.
- بروسیوس، ماریا (1388). ایران باستان. ترجمۀ عیسی عبدی. تهران: نشر ماهی.
- بلاذری، احمد بن یحیی (1364). فتوح البلدان (بخش مربوط به ایران). ترجمۀ آذرتاش آذرنوش. به تصحیح استاد علامه محمد فرزان. تهران: انتشارات سروش.
- بلعمی، ابوعلی محمد بن محمد (1385). تاریخ بلعمی. به تصحیح محمد تقی بهار. به کوشش محمد پروین گنابادی. تهران: انتشارات زوار.
- صادقی، علی‌اشرف (1379). «شروینیان یا عشق‌نامۀ شروین دشتبی و شروه‌سرایی»، یادنامۀ دکتر احمد تفضلی. به کوشش دکتر علی‌اشرف صادقی. تهران: انتشارات توس. ص233-243.
- بویس، مری (1381). زردشتیان؛ باورها و آداب دینی آنها. ترجمۀ عسکر بهرامی. تهران: ققنوس.
- بیرونی، ابوریحان (1363). آثارالباقیه. ترجمۀ اکبر داناسرشت. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
- تجاربُ الاُمم فی اخبار ملوک العرب و العجم (1373). به کوشش رضا انزابی‌نژاد و یحیی کلانتری، مشهد، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
- تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش ژاله آموزگار. تهران: انتشارات سخن.
- ثعالبی‌مرغنی، حسین بن محمد (1372). شاهنامۀ کُهن: پارسی تاریخ غُرر السیر. ترجمۀ محمد روحانی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد.
- جاحظ، ابوعثمان عمرو بن بحر (1386). تاج (آیین کشورداری در ایران و اسلام). ترجمۀ حبیب‌اله نوبخت، تهران: آشیانۀ کتاب.
- جلیلیان، شهرام (1394). «افسانة مرگ یزدگرد بزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌گر». دوفصلنامة تحقیقات تاریخ اجتماعی، سال پنجم، شمارة 2، پاییز و زمستان 1394، ص13-23.
- خوارزمی، ابوعبدالله محمدبن احمدبن یوسف کاتب (1347). ترجمۀ مَفاتیح العُلُوم. ترجمۀ حسین خدیو جم. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- دریایی، تورج (1383). شاهنشاهی ساسانی. ترجمۀ مرتضی ثاقب‌فر. تهران: ققنوس.
- ـــــــــــ (1391). «تاریخ، حماسه و سکه‌شناسی: بررسی واژۀ رام‌شهر، لقب یزدگرد اوّل». ناگفته‌های امپراتوری ساسانیان. ترجمۀ آهنگ حقانی و محمود فاضلی بیرجندی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه. ص73-79.
- دوشن‌گیمن، ژاک (1377). «دین زرتشت»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (ج 3 ـ قسمت دوم)، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر، ص291-344.
- دینوری، ابوحنیفه احمد بن داود (1381). اخبار الطوال. ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی. تهران: نشر نی.
- زرین‌کوب، عبدالحسین (1373). تاریخ مردم ایران (1)؛ ایران قبل از اسلام. تهران: مؤسسة انتشارات امیرکبیر.
- زرین‌کوب، عبدالحسین و روزبه زرین‌کوب (1379). تاریخ ایران باستان (4)، تاریخ سیاسی دورۀ ساسانیان. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
- شاپور شهبازی، علیرضا (1389). تاریخ ساسانیان: ترجمۀ بخش ساسانیان از کتاب تاریخ طبری و مقایسۀ آن با تاریخ بلعمی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- شهرستان‌های ایرانشهر (1388). با آوانویسی. ترجمۀ فارسی و یادداشت‌ها از: تورج دریایی. ترجمۀ شهرام جلیلیان. تهران: انتشارات توس.
- شیپمان، کلاوس (1384). مبانی تاریخ ساسانیان. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
- طبری، محمد بن جریر (1352). تاریخ طبری یا تاریخ الرُسُل و المُلُوک. ج2. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- فرای، ریچارد نلسون (1382). تاریخ باستانی ایران. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- ـــــــــــــــ (1373). «تاریخ سیاسی ایران در دوره ساسانیان». تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم ـ قسمت اول). پژوهش دانشگاه کمبریج. گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمه حسن انوشه. تهران: مؤسسه انتشاراتی امیرکبیر. ص123-200.
- فردوسی، ابوالقاسم (1374). شاهنامۀ فردوسی. به تصحیح ژول مول. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- کریستنسن، آرتور امانوئل (1374). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. تهران: انتشارات دنیای کتاب.
- گردیزی، عبدالحی الضحاک ابن محمود (1347). زین‌الأخبار. به مقابله و تصحیح و تحشیه و تعلیق عبدالحی حبیبی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- گیرشمن، رمان (1374). ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ محمد معین. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- متن‌های پهلوی (1382). گردآورنده جاماسب جی آسانا. ترجمه سعید عریان. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
- مجمل التواریخ و القصص (1383). به تصحیح محمدتقی بهار. تهران: انتشارت دنیای کتاب.
- مسعودی، علی بن حسین (1365). التنبیه و الاشراف. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- مسعودی، علی بن حسین (1382). مُروجُ‌الذَهَب و معادن‌الجوهر. ج1. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- مشکور، محمدجواد (1367). تاریخ سیاسی ساسانیان. ج1. تهران: انتشارات دنیای کتاب.
- مقدسی، مطّهر بن طاهر (1349). آفرینش و تاریخ. ج3. ترجمه محمّدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- موسی خورنی. (1380). تاریخ ارمنیان. ترجمۀ ادیک باغداساریان (ا. گرمانیک). تهران: ادیک باغداساریان.
- میرخواند، محمد بن خاوند شاه بن محمود. (1338). تاریخ روضة‌الصفا. ج1، به تصحیح عباس پرویز. تهران: انتشارات خیام.
- میلر، ویلیام مک‌الوی. (1382). تاریخ کلیسای قدیم در امپراتوری روم و ایران. ترجمۀ علی نخستین. تهران: انتشارات اساطیر.
- مینوی، مجتبی. (1333). «یکی از فارسیات ابونواس». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات تهران. سال یکم. شمارۀ 3. ص62-77.
- نتصر، آمنون. (1351). «شاهان ساسانی در تلمود؛ شاپور اوّل، شاپور دوّم، و یزدگرد اوّل». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی (یادنامۀ سعید نفیسی)، سال 19. شماره 1-2. شماره پیاپی 78. ص9-23.
- نولدکه، تئودور. (1378). تاریخ ایرانیان و عرب‌ها در زمان ساسانیان. ترجمۀ عباس زریاب خویی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- نیوسنر، ج. (1377). «یهودیان در ایران». تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (جلد سوم ـ قسمت دوّم). پژوهش دانشگاه کیمبریج. گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر. ص345-363.
- وینتر، انگلبرت، و بئاته دیگناس. (1386). روم و ایران دو قدرت جهانی در کشاکش و همزیستی. ترجمۀ کیکاووس جهانداری. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
- یارشاطر، احسان. (1373). «پیشگفتار»، تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی (ج3 ـ قسمت اول)، پژوهش دانشگاه کمبریج، گردآورنده احسان یارشاطر. ترجمۀ حسن انوشه. تهران: مؤسسة انتشارات امیرکبیر. ص9-95.
- یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب. (1366). تاریخ یعقوبی. ج1. ترجمۀ محمدابراهیم آیتی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
- Addai Scher, Histoire nestorienne inedite (Chronicle de Seert). Patrologia Orientalis 4.3, 5.2, 7.2, 13.4 (Paris: Firmin-Diot, 1907-18), 1.204 (= Chronicle of Siʻrt).
- Blockley, R.C. (1992). East Roman Foreign Policy. Leeds.
- Cameron, A. (1969-1970). “Agathias on the Sassanians”, Dumberton Oaks Papers 23. pp. 74-75.
- Cameron, A. (1993). The Later Roman Empire. London.
- Cameron, A. and J. Long. (1993). Barbarians and Politics at the Court of Arcadius. Berkeley-Los Angeles.
- Greatrex. Geoffrey, and Jonathan Bardill. (1976). “Antiochus the Praepositus: A Persian Eunuch at the Court of Theodosius II”, Dumbarton Oaks Papers 50, pp. 171-197.
- Liebeschuetz, J.H.W.G. (1991). Barbarians and Bishops. Oxford.
- McDonough, Scott. (2008). “A Second Constantine? The Sasanian King Yazdgard in Christian History and Historiogralhy”, Journal of Late Antiquity. pp. 127-141.
- Procopios of Caesarea. (1954). History of the Wars. I. With an English Translation by H. B. Dewing. London and Cambridge. Loeb Classics Library.
- Rawlinson, G. (1882). The Seventh Great Oriental Monarchy. Or the Geography, History, and Antiquities of the Sasanians or New Persian Empire. New York.
- Rubin, Z. (1986). “Diplomacy and War in the Relations between Byzantium and the Sassanids in the Fifth Century A.D.,” in The Defence of the Roman and Byzantine East. ed. P. Freeman and D. Kennedy. BAR International Series 297. Oxford. Pp. 686-687.
- Shapur Shahbazi, A. (2003). “The Horse that Killed Yazdagerd “the Sineer””, Paitimāna, (Essay in Iranian Indo-European and Indian Studies in Honor of Hanns-Peter Schmidt). Edited by Siamak Adhami. Mazda Publishers. Costa Mesa. California. pp. 355-362.
- Theophanes. (1997). The Chronicle of Theophanes Confessor, Byzantine and Near Eastern History AD 284-813, tr. With introduction and commentary by Cyril Mango and Roger Scott, with the assistsance of Geophrey Greatrex, Oxford.
- Widengren, Geo. (1961). “The Status of the Jews in the Sassanian Empire”. Iranica Antiqua. I. pp. 117-162.
)