Document Type : Scientific-Research

Authors

1 Associated Professor, Shahid Chamran University of Ahvaz

2 PhD Candidate in History of Islamic Iran, Shahid Chamran University of Ahvaz

3 MA in History of Islamic Iran, Shahid Chamran University of Ahvaz

Abstract

Since past, Khuzestan province is one of the most fruitful areas in agriculture aspect in Iran due of rich rivers and prolific lands. Hence, this area has played a vital role in agriculture for inhabitants due to historical reasons (like security, development activities of governments, financial and tax policies). Progress and recession of agriculture has been seen in each period of time. Triumph by Muslim Arabs can be considered as one of the key events in this province’s history. In the late of 15 AH, Muslim Arabs arrived this providence and could conquer it after two years fighting. Owing to the fact that most of this province was conquered by war, taxes were determined for farmers of Khuzestan. The question which this study is intending to answer can be expressed as, what is the effect of Khuzestan conquered by Muslim Arabs and their tax policy on agricultural situation in Khuzestan. The assumption of this research is opposite of popular opinion that conquered this providence by Muslim Arabs and their tax policy caused a decreasing trend in its agricultural but this decreasing began since the late Sassanid era and intensified with the invasion of Muslims. This research Method is analysis and descriptive on historical data of reliable sources using econometric method. The one of the important result in this study is that agricultural prosperity of a region can be calculated using tax rate by Clio metrics method. Other result is the Arab attack immediately didn’t cause of a general decline in agriculture in Khuzestan But this decline was the beginning of the second half of the first century AH.

Keywords

منابع
- قرآن مجید
- ابن­اثیر، علی‌بن محمد (1370). تاریخ کامل. ترجمۀ محمدحسین روحانی. ج۲-۳. چ۱. تهران: اساطیر.
- -------------- (۱۳۸۰). تاریخ کامل. ترجمۀ محمدحسین روحانی و حمیدرضا آژیر. ج۸. چ۱. تهران: اساطیر.
- ابن­اعثم کوفی، محمدبن علی (۱۳۷۲). الفتوح. ترجمۀ محمدبن مستوفی مروی. ‌تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. چ۱. تهران: انتشارات آموزش انقلاب اسلامی.
- ابن­بلخی (۱۳۴۴). فارس‌نامه. به‌کوشش علی­نقی بهروزی. شیراز: انتشارات اتحادیۀ مطبوعاتی فارس.
- ابن­حوقل، محمدبن حوقل (۱۳۴۵). صوره الارض. ترجمۀ جعفر شعار. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.
- ابن­خردادبه، عبیدالله‌بن عبدالله (۱۸۸۹م). المسالک و الممالک. بیروت: دار صادر افست لیدن.
- ابن­رسته، احمدبن عمر (۱۳۶۵). اعلاق‌النفیسه. ترجمۀ حسین قره‌چانلو. چ۱. تهران: امیرکبیر.
- ابن­فقیه، احمد بن محمد (۱۴۱۶ق). البلدان. چ۱. بیروت: عالم‌الکتب.
- ابن‌مسکویه، احمدبن محمد (۱۳۶۹). تجارب‌الامم. ترجمۀ ابوالقاسم امامى و على‌نقى منزوى‏. ج۱. چ۱. تهران: انتشارات توس.
- بلادزی، احمد بن یحیی(1377). فتوح­البلدان. ترجمۀ محمد توکل. چ۱. تهران: نشر نقره.
- بلعمی، محمدبن محمد (1373). تاریخ‌نامۀ طبری. تصحیح محمد روشن. ج۱. چ۲. تهران: انتشارات سروش.
- پروکوپیوس (1382). جنگ­های ایران و روم. ترجمۀ محمد سعیدی. چ4. تهران: علمی و فرهنگی.
- پطروشفسکی. ا. (1363). اسلام در ایران. ترجمۀ کریم کشاورز. چ۷. تهران: پیام.
- پیگولوسکایا و دیگران (1354). تاریخ ایران (از دوران باستان تا پایان سدۀ هجدهم میلادی). ترجمۀ کریم کشاورز. چ۴. تهران: پیام.
- پیگولوسکایا، ن. و. (۱۳67). شهرهای ایران در روزگار پارتیان و ساسانیان. ترجمۀ عنایت­الله رضا. چ۱. تهران: علمی و فرهنگی.
- ثعالبی مرغنی، حسین‌بن محمد (1368). تاریخ ثعالبی: مشهور به غرر اخبار ملوک ­الفرس و سیرهم. ترجمۀ محمد فضائلی. ج۱. چ۱. تهران: نشر نقره.
- جلالا اردستانی، محمدبن محمود (۱۳۸۷). توقیعات کسری انوشیروان. به‌قلم محمد جلال‌الدین طباطبایی زواری. به‌اهتمام حسین نخجوانی. چ۱. تهران: شفیعی.
- حمزۀ اصفهانی، حمزه‌بن حسن (1367). تاریخ پیامبران و شاهان (تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء). ترجمۀ جعفر شعار. چ2. تهران: امیرکبیر.
- خسروی، خسرو (1352). نظام­های بهره‌برداری از زمین (از ساسانیان تا سلجوقیان). تهران: پیام.
- خوارزمی (1362). محمد‌بن احمد. مفاتیح­العلوم. ترجمۀ حسین خدیوجم. چ۲. تهران: علمی و فرهنگی.
- داندامایف، م. ا. (۱۳۵۸). تاریخ سیاسی و اقتصادی هخامنشیان. ترجمۀ میر­کمال نبی­پور. چ۱. تهران: نشر گستره.
- دنت، دانیل (1358). مالیات سرانه و تأثیر آن در گرایش به اسلام. ترجمۀ محمدعلی موحد. چ۳. تهران: خوارزمی.
- دهخدا، علی‌اکبر (۱۳۷۳). لغت‌نامه. ج10. چ۱. تهران: مؤسسۀ انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
- دینوری، احمدبن داوود (۱۳۶۸). اخبار الطوال. ترجمۀ محمود مهدوی دامغانی. چ۳. تهران: نشر نی.
- رضا، عنایت‌الله و دیگران (بی­تا). آب و فن آبیاری در ایران باستان. بی‌جا: انتشارات وزارت آب و برق.
- صدیقی، غلام‌حسین (۱۳۷۲). جنبش­های دینی ایران در قرن­های دوم و سوم هجری. چ۱. تهران: پاژنگ.
- طبری، محمدبن جریر (۱۳۶۲). تاریخ طبری. ج2، 5، 7، 8، 13، 14و 15. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چ۲. اساطیر.
- فردوسی، ابوالقاسم (1384). شاهنامه. چ۲. تهران: نشر علم.
- قدامه‌بن جعفر (۱۳۷۰). الخراج و صناعه الکتابه. ترجمۀ حسین قره­چانلو. چ۱. تهران: البرز.
- قرطبی، عریب‌بن سعد (۱۳۶۹). دنبالۀ تاریخ طبری. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چ۳. تهران: اساطیر.
- کریستن‌سن، آرتور (۱۳۶۸). ایران در زمان ساسانیان. ترجمۀ رشید یاسمی. چ۶. تهران: دنیای کتاب.
- گردیزی، عبدالحى‌بن الضحاک (۱۳۶۳). زین‌الاخبار. ‌تصحیح عبدالحى حبیبى. چ۱. تهران: دنیای کتاب.‏
- لمبتون، ا.ک.س (۱۳۶۲). مالک و زارع در ایران، ترجمۀ منوچهر امیری. چ۳. تهران: علمی و فرهنگی.
- محمدی ملایری، محمد (1372). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. ج1، چ۱. بی­جا: انتشارات یزدان.
- مجیدزاده، یوسف (۱۳۶۸). آغاز شهرنشینی در ایران. چ۱. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- مدرسی طباطبایی، حسن (۱۳۶۲). زمین در فقه اسلامی. ج۱-2. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- مستوفی قزوینی، حمدالله بن ابی‌بکر (۱۳۶۲). تاریخ گزیده. به‌اهتمام عبدالحسین نوایی. چ۲. تهران: امیرکبیر.
- مسعودی، علی‌بن حسین (1378). مروج­الذهب و معادن­الجوهر. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. ج۱. چ۶. تهران: علمی و فرهنگی.
- ----------------- (۱۳۸۱). التنبیه و الاشراف. ترجمۀ ابوالقاسم پاینده. چ۳. تهران: علمی و فرهنگی.
- مفتخری، حسین (۱۳۸۵). خوارج در ایران. چ۲. تهران: انتشارات باز.
- مقدسی، محمد‌بن احمد (۱۳۶۱). احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم. ج۱-۲. ترجمۀ علینقی منزوی. چ۱. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
- --------------- (۱۴۱۱ق).‏ احسن التقاسیم فى معرفه الاقالیم‏. چ۳. القاهره‏: مکتبه مدبولى.
- مقدسی، مطهربن طاهر (۱۳۸۱). آفرینش و تاریخ. ترجمۀ محمدرضا شفیعی کدکنی. ج۲. چ۲. تهران: آگاه.
- نهایة الارب فی اخبار الفرس و العرب‏ (۱۳۷۵). بتصحیح محمدتقى دانش‌پژوه‏. چ۱. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏.
- ویسهوفر، یوزف (۱۳۷۸). ایران باستان (از ۶۵۰ق.م تا ۵50م). ترجمۀ مرتضی ثاقب­فر. چ۳. تهران: ققنوس.
- یار شاطر، احسان و دیگران (1381). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانی. ترجمۀ حسن انوشه. پژوهش دانشگاه کمبریچ.  ج۳. چ۳. تهران: امیرکبیر.
- یاقوت‌ حموی،‌ یاقوت‌بن عبدالله (۱۳۸۳). معجم البلدان. ترجمۀ علینقی منزوی. ج۱. چ۱. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
- Khaleghi-Motlagh, Dj. ANŌŠAZĀD, www.iranicaonline.org, Originally Published: December 15, 1985, Last Updated: August 5, 2011.