تاریخ اسلام و ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

کارکنان اجرایی نشریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای ثبت نام در سامانه

راهنمای ارسال مقاله

راهنمای نویسندگان

آوانگاری منابع

راهنمای ثبت نام در Publons

فرآیند داوری

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1402

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران درسال 1401

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1400

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1399

داوران نشریه تاریخ اسلام و ایران در سال 1398

بازتاب هویت اجتماعی امامیۀ ری در کتاب النقض

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه تاریخ، دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

2 استادیار گروه تاریخ دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

3 دانشیار گروه تاریخ دانشکدۀ ادبیات و علوم‌انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران

چکیده

هویت اجتماعی به‌عنوان نوعی احساس و نگرش که از شناسایی عضویت در یک گروه اجتماعی ناشی می‌‌شود، عبارت است از درکی که فرد از این عضویت دارد و خود را آن‌‌گونه می‌‌شناسد و به دیگران ارائه می‌‌دهد و نیز درکی که دیگران از عضویت فرد در گروه دارند. در نیمۀ قرن ششم هجری کتابی با عنوان فضائح الروافض علیه شیعیان ری به نگارش درآمد که جامعۀ امامی ری، شیخ عبدالجلیل قزوینی را کاندید پاسخ‌گویی به آن کرد. قزوینی رازی با تضمین نقل‌‌قول‌‌های کتاب ازبین‌رفتۀ فضائح‌‌ الروافض، برای تعیین هویت اجتماعی امامیۀ ری در این زمان، دیالکتیک خود/دیگری را برای ما فراهم آورده است. پژوهش پیش‌‌رو بر آن است با روش توصیف و تحلیل تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌ای، بازتاب هویت اجتماعی امامیه در کتاب النقض را با تأکید بر درک خود/دیگری تحقیق کند و بر طبق تعریف هویت اجتماعی، نشان دهد که بازتعریف هویت امامی توسط شیخ عبدالجلیل چه پاسخی از سوی دیگری در پی داشته است. نتیجه نشان داد که قزوینی رازی با تنگ‌‌تر کردن دایرۀ درون‌گروه امامیه و متمایزکردن آن از برخی گروه‌‌های امامی، سعی در بازتعریف هویت اجتماعی امامیۀ اثنی‌عشری داشته است. بررسی نگاهِ دیگری در کتاب‌‌هایی که پس از وی در ری و نزدیک به آن به نگارش درآمده‌‌اند، نشان داد که در تعیین هویت امامیه، در دیدگاه دیگری تغییری رخ نداده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Reflecting the social identity of the Imamiyyah of Ray in al- Naqż

نویسندگان [English]

  • Mahnaz Koohi 1
  • Mojtaba Garavand 2
  • Seyed Alaeddin Shahrokhi 3
  • Daryush Nazari 2

1 Phd student in history of Islam, University of Lorestan, Khorram Abad, Iran

2 Assistant Professor, Department of history, University of Lorestan, KhorramAbad, Iran

3 Associated professor, Department of history, University of Lorestan, KhorramAbad, Iran

چکیده [English]

Social identity is a feeling and attitude that arises from being part of a social group. It invoves understanding and acknowledging  once’s membership in the group and how one presents themseves to others. It also includes individual's group membership. In the middle of the 6th century of Hijri, a book entitled Fażā’īḥ ul-Rawāfīż was written against the Shiites of Ray, and the Imami community of Ray nominated Šeikh Abd al- Jalil Qazvini to respond to this book. Qazvini Razi has provided us with the self/other dialectic to determine the social identity of the Imamiyyah of Ray by guaranteeing the quotations from the lost book of Fażā’īḥ ul-Rawāfīż.The current research aims to investigate the reflection of the social identity of Imamiyyah in the book of al-Naqż by the method of historical description and analysis and using library references, emphasizing the understanding of self/other, and according to the definition of social identity, shows others’s response to the redefinition of the Imami identity by Šeiḵ Abd al- Jalil. The findings indicate that Qazvini Razi has tried to redefine the social identity of the Aṯnā ‘Ašari Imamiyyah by narrowing the circle within the Imamiyyah group and differentiating it from some other Imami groups. Examining the other’s point of view in the books that were written after him in Ray and near it showed that there has been no change in determining the identity of Imamiyyah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social identity
  • al-Naqż
  • Šeiḵ Abd al- Jalil Qazvini
  • Imamiyyah
  • Self-image
  • The other
مراجع
اباذری، یوسف؛ چاوشیان، حسن (1381) «از طبقۀ اجتماعی تا سبک، رویکردهای نوین در تحلیل جامعه‌شناختی هویت اجتماعی»، نامۀ علوم‌اجتماعی، 10(20)، 27-3.
ابن‌اثیر، عزالدین (1965/ 1385 ق) الکامل فی التاریخ، بیروت: دارصادر.
ابن‌جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن‌بن‌علی‌بن‌محمد (1992/ 1412ق) المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، به‌تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن‌بن‌علی‌بن‌محمد (بی‌‌تا) تلبیس ابلیس، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو، تهران: نشر دانشگاهی.
اشعری، ابوالحسن علی‌بن‌اسماعیل (1362) مقالات الاسلامیین و اختلاف المصلین، ترجمۀ محسن زیدی، تهران: امیرکبیر.
اصغری، پروین؛ چلونگر، محمدعلی؛ عباسی، علی‌اکبر (1396) «بررسی عملکرد متکلمان شیعۀ امامی در مواجهه با چالش‌‌های تقریب مذاهب در عصر سلجوقی»، تاریخ اسلام و ایران، دانشگاه الزهرا (س)، 27(33)، 36-9.
بارانی، محمدرضا؛ رضوی، سیدابوالفضل؛ نادریان، هدایت (1396) «عوامل مؤثر در ارتقا جایگاه سیاسی اجتماعی شیعیان امامی در ایران دورۀ سلجوقی»، پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان، 9(2)، 66-51.
بشیریه، حسین (1383) «ایدئولوژی سیاسی و هویت اجتماعی در ایران»، ناقد، 1(2)، 28-13.
بغدادی، اسماعیل پاشا (1413ق) هدیه العارفین، بیروت: دارالکتب العلمیه.
جعفریان، رسول (1371) «عبدالجلیل قزوینی رازی و اندیشۀ تفاهم مذهبی»، نورعلم، (47)، 103-101.
جنکینز، ریچارد (1396) هویت اجتماعی، ترجمۀ نازنین میرزابیگی، تهران: آگاه.
حموی، یاقوت‌بن‌عبدالله (1381) معجم البلدان، ترجمۀ عبدالمحمد آیتی، تهران: سروش.
ذهبی، محمدبن‌احمد (بی‌تا) تذکره الحفاظ، بیروت: دارالکتب العلمیه.
رازی، علی‌بن‌عبیدالله ‌(شیخ منتجب‌الدین رازی) (1366) الفهرست، به‌تحقیق سید جلال‌الدین محدث ارموى، قم: کتابخانۀ عمومی ‏آیت‌الله العظمى مرعشى نجفى.
راسخ، کرامت‌‌الله (1391) فرهنگ جامع جامعه‌شناسی و علوم‌اجتماعی، جهرم: دانشگاه آزاد اسلامی.
راوندی، محمدبن‌علی (1364) راحه الصدور و آیه السرور در تاریخ آل‌سلجوق، تهران: امیرکبیر.
شوشتری، ن‍ورال‍ل‍ه‌ب‍ن‌‌ش‍ری‍ف‌ال‍دی‍ن‌‏‫ (قاضی نورالله شوشتری) (1377) مجالس المؤمنین، چاپ4، تهران: انتشارات اسلامیه،
طهرانی، آقابزرگ (1408ق) الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء.
فخر رازی، محمد‌بن‌عمر (1993/ 1413ق) اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، مصر: مکتبه مدبولی.
قزوینی رازی، عبدالجلیل (1358) نقض معروف به بعض مثالب النواصب فی نقض بعض فضائح الروافض، تهران: انجمن آثار ملی.
کاتب، عمادالدین محمدبن‌محمد (1425ق) تاریخ دوله آل‌سلجوق، بیروت: دارالکتب العلمیه.
گل‌‌محمدی، احمد (1383) جهانی‌شدن، فرهنگ، هویت، تهران: نشر نی.
لمبتن، آن (1392) تداوم و تحول در تاریخ میانۀ ایران، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: نشر نی.
مادلونگ، ویلفرد (1390) فرقه‌‌های اسلامی، تهران: اساطیر.
منظورالاجداد، محمدحسین (1399) امامیه در عصر سلجوقیان؛ حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
موسوی خوانساری، میرزا محمدباقر (1411ق) روضات الجنات فی احوال العلما و السادات، بیروت: الدارالاسلامیه.
نظام‌ال‍م‍ل‍ک‌، ح‍س‍ن‌ب‍ن‌‌ع‍ل‍ی‌ (خواجه نظام‌الملک توسی) (1394) سیاست‌نامه، به‌تصحیح عباس اقبال، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
همدانی، رشیدالدین فضل‌‌الله (1387) جامع‌‌التواریخ (تاریخ اسماعیلیان)، به‌تصحیح محمد روشن، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب.
یوسفی‌‌فر، شهرام؛ محمدی، محمدحسین (1389) «بررسی چگونگی تأثیرگذاری باورهای مذهبی بر زندگی اجتماعی شهر ری در عصر سلجوقی»، جستارهای تاریخی، پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی، 1(1)، 125-105.
 
Greenfield, Emily A & Marks, Nadine F, Religious social identity as an Explantory Factor for Associations between more frequent formal relogions participation and psychological well-being. Int J psychol Relig. Author manuscript; available in PMC 2008 Aug 12. Published in final edited form: Int J psychol Relig. 2007; 17: 247-259.
Baker, Coleman Asocial, Indentity Theory and Biblical Interpretation. Biblical Theology Bulletin: Journal of Bible and Culture 2012 42: 129
Tajfel, H; Turner, J. e. (1986), " The social identity theory of intergroup behaviour " in In S. Worchel; W. G. Austin (eds.). Psychology of Intergroup Relations. Chicago, IL: Nelson-Hall. pp. 7–24.
Turner, John and Oakes, Penelope (1986), "The significance of the social identity concept for social psychology with reference to individualism, interactionism and social influence". British Journal of Social Psychology. 25 (3): 237–252.
Weinreich, P and Saunderson, W. (Eds) (2003). "Analysing Identity: Cross-Cultural, Societal and Clinical Contexts." London: Routledge.
 
 
Abazari, Yosuf; Chavoshiyan, Hassan (2002), “From Social Class to Style, new approaches in the sociological analysis of social identity, Jornal of Social science letter”, period 10, N 20.
Ebn Aṯīr, ‘Ez ul- Dīn (1965), Al- Kāmīl fī al- Tarīḵ, Beyrut: Dār Ṣādīr.
Ebn ǰowzī, Abū al- Faraǰ ʻAbd ul- Raḥmān b. ʻAlī b. Moḥammad (1992), Al- Montaẓīm fī Tarīḵ al- Omam va al- Molūk, researched by Mohammad Abd al- Qader Ata & etc, Beyrut: Dār al- Kotob ul- Elmīyyah.
Ebn ǰowzī, Abū al- Faraǰ ʻAbd ul- Raḥmān b. ʻAlī b. Moḥammad (n, d), Talbīs-ī Eblīs,  Translated by Alireza Zekavati Qaraguzlu, Tehran: University publication.
Ašʻarī, Abū al- Ḥasan ʻAlī b. Esmaʻeīl (1983), Maqālāt al- Islamīyyīn wa Eḵtīlaf al- Moṣallīn, Translated by Mohsen Zeydi, Tehran: Amīr Kabīr.
Asqari, Parvin; Chelongar, Mohammad Ali; Abbasi, Ali Akbar (2017), Study of Shiite Theologians’ Performance in Confronting with Challenges of Approximation of Religions in Seljuk Era, Jornal of History of Islam and Iran, Al- Zahra University, year 27, period 123.
Barani, Mohammad Reza; Razawi, Sayed Abu al- Fazl; Naderiyan, Hedayat (2017), Effective Factors in the Promotion of Political and Social Status of the Twelver Shiites in Iran during Seljuk Period, Jornal Historical Research of Isfahan University, year 9, N 34.
Bashiriyeh, Hossein (2004), “Political ideology and social identity in Iran”, Jornal of Naghed, The period 1, n2.
Baḡdādī, Esmā‘īl Pāšā (1992), Hedīyyet ul- Ᾱrefīn, Beyrūt: Dār al-Kītāb ul-Eslāmīyyah.
Jenkinz, Richard (2017), Social Identity, Translated by Nazanin Mirzabeigi, Tehran: Ᾱgāh.
Jafariyan,Rasoul (1992), “ ʻAbd al- Jalīl Qazvīnī Rāzī and The idea of religious understanding”, Jornal of Nūr e Elm.
Ḥamavī, Yāqūt (1995), “Moʻǰam ul-Boldān, Translated by Abd al- Mohammad Ayati, Tehran: sorūš.
Ẕahabī, Moḥammad b. Aḥmad (n.d), Taẕkīraht ul-ḥoffaẓ, Beyrut: Dār al- Kītāb ul-Eslāmīyyah.
Rāzī, Montaǰab al-Dīn ʻAli b. Bābawayh (1987), Al- Fehrest, research seyyed Jalal al-din Mohaddess Ormavi, Qum: Public library of Ayatollah Marʻashi Najafi.
Rasekh, Keramat Allah (2012), Comprehensive Culture of sociology and social sciences, Jahrom: Islamic Azad university.
Rāzī, Faḵr ul- Dīn Moḥammad b. Omar (1993), Eʻteqādāt Fīraq ul- Moslemīn wa al- Mošrekīn, Egypr: maktabah Madboolī.
Rāvandī, Moḥammad b. ʻAlī (1985), Rāḥat ul- ṣodūr wa Ᾱyat ul- Sorūr dar Tāriḵ Ᾱl- Salǰūq, Tehran: Amīr Kabīr.
Šūštarī, Q ā ż ī (1998), Maǰālīs ul- Momenīn, Tehran: Eslāmīyyah.
Ṭūsī, Neẓām ul- Molk Ḥasan b. ʻAlī b. Esḥāq (2015), Sīyāsat Nāmeh, Correction by Abbas Eqbal, Tehran: University publication Center.
Tehrani, Ᾱqa Bozorg (1987), Al- Ẕorīʻah Elā Taṣānīf al- Šīʻah, Beyrut: Dār al- Ażwāʼ.
Qazvīnī Rāzī, ʻAbd al- ǰalīl (1979), Naqż known as Baʻż Maṯālīb al- Navāsīb fī Naqż Baʻż Fażāeḥ al- Ravāfeż, Tehran: Anǰoman  Ᾱṯār e Mellī.
Kāteb, ‘Emād ul- Dīn Moḥammad b. Moḥammad (2004), Tārīḵ Dowlat Ᾱl Salǰūq, Beyrut: Dār al- Kotob al- ‘Elmīyyeh.
Gol Mohammadi, Ahmad (2004), Globalization, Culture and Identity, Tehran: Ney.
Lambton, Ann Katharine (2013), Contituity and Change in Medival Persia, Tehran: Ney.
Madelong, Wilfred (2011), Relegious trends in early Islamic Iran, Tehran: Asāṭīr.
Manzur al- Ajdad, Seyed Mohammad Hossein (2020), Imāmīyad in the Seljuk Era, Political, Social and Cultural Life, Qum: Research Center for History and Ahl- Albait’s Tradition Islamic.
Mūsavī Ḵānsārī, M īrz ā Mohammad Bāqer (1990), Rawżāt al- ǰanāt fī Aḥwāl al- ‘Olamā wa Sādāt, Beyrut: al- Dār al-Eslāmīyyah.
Hamadānī, Rašīd al- Dīn (2008), ǰāmīʻul- Tawārīḵ, corrected by Mohammad Roshan, Tehran: Markaz Pažūhešī Miraṯ Maktūb.
Yoseifar, Shahram ; Seyyed Mohammad hossein Mohammadi (2010), Investigating how religious beliefs influence the social life of the city of Ray in the Selǰūk era, Jornal of Jost ārhaye Tarīḵī, Research Institute for Humanities and Cultural Studies, Period 1, N 1.
 
Greenfield, Emily A & Marks, Nadine F, Religious social identity as an Explantory Factor for Associations between more frequent formal relogions participation and psychological well-being. Int J psychol Relig. Author manuscript; available in PMC 2008 Aug 12. Published in final edited form: Int J psychol Relig. 2007; 17: 247-259.
Baker, Coleman Asocial, Indentity Theory and Biblical Interpretation. Biblical Theology Bulletin: Journal of Bible and Culture 2012 42: 129
Tajfel, H; Turner, J. e. (1986), " The social identity theory of intergroup behaviour " in In S. Worchel; W. G. Austin (eds.). Psychology of Intergroup Relations. Chicago, IL: Nelson-Hall. pp. 7–24.
Turner, John and Oakes, Penelope (1986), "The significance of the social identity concept for social psychology with reference to individualism, interactionism and social influence". British Journal of Social Psychology. 25 (3): 237–252.
Weinreich, P and Saunderson, W. (Eds) (2003). "Analysing Identity: Cross-Cultural, Societal and Clinical Contexts." London: Routledge.
تاریخ اسلام و ایران
دوره 33، شماره 57 - شماره پیاپی 147
بهار 1402
اردیبهشت 1402
صفحه 163-185
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار