نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه تاریخ دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تهران

چکیده

 شرح مفصلِ جزئیات رویدادهای مرتبط با قیام امام حسین(ع) و ابعاد مختلف آن از ویژگی‌های تاریخ‌نگاری ابومخنف است. اگرچه برخی پژوهشگران، جایگاه ابومخنف و اثر او در تاریخ‌نگاری اسلامی را مورد بررسی قرار داده‌اند، اما در مقاله‌ی حاضر، با تکیه بر رویکرد نظریه‌ی تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، نحوه‌ی بازتاب کوشش-های گفتمان حاکم برای هژمون ماندن، در گزارش ابومخنف از واقعه‌ی کربلا مورد توجه قرار گرفته‌است. بر اساس بررسی انجام شده، استفاده‌ی گفتمان حاکم از برجسته‌سازی و حاشیه‌رانی، چه در بُعد نرم‌افزاری (نامه‌ها و سخنرانی‌ها) و چه در بُعد سخت‌افزاری (تهدید، ایجاد خفقان و استفاده از نیروی نظامی تا حذف فیزیکی مخالفان با استفاده از مداخلات هژمونیک)، در متن تولیدیِ ابومخنف بازنمایی شده‌است. او همچنین شیوه‌های مشروعیت‌سازی گفتمان حاکم و بهره‌گیری از روش‌های مختلف؛ از دروغ‌گویی، عوام‌فریبی و تطمیع بزرگان تا غیریت‌سازی و تأکید بر اطاعت از حاکمیت و دین‌محوری برای حفظ اقتدار این گفتمان را در اثر خود بازتاب داده‌است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Event of Karbala and representation the ruling discourse in Abu mikhnaf historiography

نویسندگان [English]

  • Hassan Hazrati 1
  • leyla najafian razavi 2

1 Assistant Professor, Department of History, University of Tehran

2 PhD Candidate in History of Islam, University of Tehran

چکیده [English]

Detailed description of events about uprising of Imam Hussein and it,s different dimensions is historiography of Abu mikhnaf. Although, some researchers have studied Abu mikhnaf,s status and his works in Islamic historiagraphy, But in the present paper, with relying on the theory of discourse analysis approach Laclau and Mouffe, Reflects the efforts of ruling discourse, for staying hegemony, in Report of the Battle of Karbala from Abu mikhnaf is taken into consideration.In conducted surverys, using from dominant discourse from foregrounding and backgrounding is represented in text, Either in the software (speeches and letters) or in the hardware (threat, create a suffocating, using of military force to neglect opposition with using the hegemonic interventions).He reflects legitimacy of the practices of the dominant discourse and utilizing various methods from telling lies, demagoguery and allure of the elders to otherness and emphasis on obedience to authority and dean thrust for preserving the authority of this discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Abu Mikhnaf
  • Magtal al Hossein
  • Ruling Discourse
  • Foregrounding
  • Backgrounding
منابع
- آقا بزرگ تهرانی (1387ش). الذریعه الی تصانیف الشیعه. تهران: کتاب‌خانة اسلامیه.
- ابن‌ابی‌الحدید (1959م). شرح نهج البلاغه. بیروت: دار احیاء الکتب العربیه.
- ابن‌شهرآشوب (1433ق). معالم العلماء. تحقیق محمدرضا حسینی جلالی. عراق: مکتبه دارعلوم القرآن.
- ابن‌عدّی، ابواحمد عبدالله جرجانی (1418ق). الکامل فی ضعفاء الرجال. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- ابومخنف، لوط‌بن یحیی (1389ش). مقتل الحسین. ترجمة حجت‌الله جودکی. تهران: فهرست.
- بغدادی، اسماعیل پاشا (1951م). هدایه العارفین. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
- جعفریان، رسول (1382ش). منابع تاریخ اسلام. قم: انصاریان.
- دوری، عبدالعزیز (1960م). بحث فی نشأه علم التاریخ عند العرب. بیروت: مطبعه الکاتولیکیه.
- ذهبی، شمس‌الدین محمد (1413ق). تاریخ الاسلام. بیروت: دارالکتب العربی.
- رجائی، عبدالله (1387ش). «جایگاه ابومخنف ازدی در تاریخ‌نگاری اسلامی» در مقالات و بررسی­ها. دفتر 65.
- زرکلی، خیرالدین (1979م). الاعلام. بیروت: دارالعلم للملایین.
- زرگری‌نژاد، غلامحسین (1383ش). نهضت امام حسین(ع) و قیام کربلا. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعة علوم انسانی.
- سزگین، فؤاد (1412ق). التدوین التاریخی. قم: مکتبه آیت الله المرعشی.
- سلطانی، علی‌اصغر (1384ش). قدرت، گفتمان و زبان. تهران: نشر نی.
- شرف‌الدین، عبدالحسین (بی‌تا). مؤلفوا الشیعه فی صدر الاسلام. بغداد: مکتبه الاندلس.
- صائب عبدالحمید (1424ق). معجم مؤرخی الشیعه. قم: مؤسسه دایره المعارف الفقه الاسلامی.
- صدر، سیدحسن (1331ق). الشیعه و فنون الاسلام. صیدا: مطبعه العرفان.
- طوسی، محمدبن حسن (1381ق). رجال. نجف: انتشارات حیدریه.
- عالم­زاده، هادی (1380ش). «پیشینة تاریخ­نگاری عاشورا». فصلنامة تاریخ اسلام. س2. ش7.
- قمی، شیخ عباس (بی‌تا). الکنی و الالقاب. تهران: منشورات کتاب‌خانة صدر.
- مارش، دیوید و جری استوکر (1387ش). روش و نظریه در علوم سیاسی. ترجمة امیر محمد حاجی یوسفی. تهران: پژوهشکدة مطالعات راهبردی.
- مامقانی، عبدالله (بی‌تا). تنقیح المقال. تهران: جهان.
- معتمدی، محسن (1386ش). «ابومخنف و مقتل الحسین». فصلنامة تخصصی فقه و تاریخ تمدن. س3. ش12.
- نجاشی، احمدبن علی (1407ق). رجال النجاشی. قم: جامعة مدرسین.
- هوارث، دیوید (1377ش). «نظریة گفتمان». ترجمة سیدعلی‌اصغر سلطانی، فصلنامة علوم سیاسی. ش2.
- یورگنسن، ماریان (1389ش). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ترجمة هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
- یوسفی غروی، محمدهادی (1367ش). وقعه الطف لابی مخنف. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
- Howarth, D., A. Noarval & G. Stavrakakis (2000). Discourse theory and political analysis. Manchester University Press.
- Laclau & Mouffe (1985). Hegemony and Socialist Sterategy. Towards A Radical Democratic Politic. London: Verso.
- Laclau (Ed.) (1994). The Marking of Political Identities. London: Verso.