دوره 34 (1403)
دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
تعداد مقالات: 443
بازسازی تاریخی فضای دینی حبشه در سال پنجم بعثت با محوریت سورۀ مریم
دوره 33، شماره 60 ، بهمن 1402، ، صفحه 35-61
چکیده
نخستین هجرت مسلمانان به حبشه به فرمان پیامبر، براساس منابع تاریخی در حدود سال پنجم بعثت صورت گرفت. گزارشهای موجود در منابع تاریخی برای تبیین فضای حبشه در آن زمان و شناخت ساکنان آن و چیستی مذهب و معتقدات ... بیشتر
تأثیر فرمان منع مسکرات شاه تهماسب اول بر مصرف افیون در دورۀ اول حکومت صفوی (907-996 ق)
دوره 27، شماره 33 ، خرداد 1396، ، صفحه 37-64
چکیده
افیون مادهای مخدّر است که در طول تاریخ بهعنوان دارو کاربرد داشته و در صورت مداومت در مصرف، خوگیری به آن برای بشر اجتنابناپذیر است. در ایران پیشاصفوی افیون بیشتر مصارف پزشکی داشت. در قرن نهم هجری قمری ... بیشتر
سیاست صلحطلبی شاهعباس یکم نسبت به دولت عثمانی (با استناد به مکتوبات و معاهدات)
دوره 30، شماره 45 ، اردیبهشت 1399، ، صفحه 37-61
چکیده
در بررسی مناسبات صفویه و عثمانی، معمولاً بر ماهیت ستیزهجویانۀ آن تأکید شده است. با وجود تنشهای مستمر بین دو دولت که از پشتوانه های ایدئولوژیک نیز برخوردار بود، صفویان به دلایل مذهبی، سیاسی ... بیشتر
بازخوانی ابطالپذیرانۀ دو فرضیۀ برجسته در مورد رستم التواریخ
دوره 31، شماره 52 ، بهمن 1400، ، صفحه 37-55
چکیده
هدف از نگارش مقالۀ حاضر آن است که دو فرضیۀ مهم دربارۀ رستم التواریخ را با روش ابطالپذیری مورد وارسی قرار دهیم. رستمالحکما از آن دست مورخانی است که تاکنون قضاوتهای متعارضی دربارۀ او، شخصیت و نوع تاریخنگاریاش ... بیشتر
بازجُستی انتقادی در منابع: مطالعهای موردی در نسب فاطمیان
دوره 33، شماره 57 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 37-58
چکیده
بحث نسب فاطمیان بهدلیل ارتباط مستقیم با مشروعیت دینی و سیاسی سردمداران این دولت، همواره یکی از مسائل اساسی مدنظر مورخان و نسبشناسانِ معاصر با دولت فاطمی و متأخر از آن بوده است. اهمیت این مسئله سبب ... بیشتر
تحلیل تاریخی علل باداشت و تبعید ایرانیان توسط متفقین در دوره اشغال: شهریور 1320 ـ شهریور 1324
دوره 26، شماره 29 ، خرداد 1395، ، صفحه 39-62
چکیده
متفقین (انگلستان و شوروی)، پس از تمهیدات لازم و با دستاویز حضور و فعالیت آلمانیهای مقیم ایران بر ضد متفقین، در 3 شهریور 1320 ایران را اشغال و رضاشاه را وادار به استعفا و تبعید از ایران کردند و در مرحله ... بیشتر
واکاوی «مسئلۀ گرانی نان» در کردستانِ دورۀ قاجار و تبیین عوامل موجدۀ آن (1332 - 1342ه.ق)
دوره 27، شماره 34 ، شهریور 1396، ، صفحه 39-67
چکیده
«نان» به عنوان غذای اصلی و قوت غالبِ مردم ایران در دورۀ قاجار و گرانی آن به ویژه طی سالهای جنگ جهانی اول (1332 - 1336ق/ 1914 - 1918م) مسئلهای فراگیر در تمام نواحی ایران بود. مردمِ کردستان هم در غرب کشور، ... بیشتر
تأسیسات جهانگردی استان اصفهان در دورۀ پهلوی(1357-1320ش)
دوره 31، شماره 51 ، آبان 1400، ، صفحه 39-72
چکیده
تأسیسات اقامتی و پذیرایی، از زیرساختهای مهم صنعت جهانگردی است که دغدغۀ فراهمآوردن آن برای گردشگران خارجی از ابتدای دورۀ پهلوی در بین مسئولان حکومت وجود داشت. بررسی وضعیت تأسیسات اقامتی و پذیرایی ... بیشتر
شناخت، پیشگیری و درمان مرض وبا در ایران عصر صفوی
دوره 32، شماره 54 ، تیر 1401، ، صفحه 39-61
چکیده
بروز بیماری با به چالش کشیدن صحت جسمی و روحی، نهایتاً به نیستی انسان میانجامد. پژوهش حاضر براساس این مسئله شکلگرفته است که شناخت، پیشگیری و درمان بیماری عفونی و مهلک وبا در جامعۀ ایران عصر صفوی ... بیشتر
واکاوی عوامل موثر بر ویرانی ارجان پس از چندین قرن رونق و شکوفایی
دوره 25، شماره 28 ، اسفند 1394، ، صفحه 41-64
چکیده
چکیده ارجان یکی از مهمترین کورههای ایالتی دوره ساسانی در جنوبغربی ایران بود که در دوران اسلامی نیز رشد و گسترش مضاعفی یافت. سلسلههایی چون صفاریان، آلبویه، سلجوقیان و اتابکان براین منطقه حکمرانی ... بیشتر
تحلیل تاریخی عوامل مؤثر بر شکلدهی حیات اجتماعی شهر در عصر تیموریان
دوره 30، شماره 48 ، دی 1399، ، صفحه 43-69
چکیده
تیموریان زندگی شهری را ارج مینهادند و در زمینۀ شکوفا کردن شهرها و رونق دادن به جنبههای گوناگون زندگی شهری کوشا بودند. شهرها کارکرد اجتماعی مهمی داشتند و طبقات و گروههای مختلف اجتماعی در آنها فعال ... بیشتر
پژوهشی در اهمیت عرفانی «لا» با تکیه بر شواهد باستان شناسانه
دوره 32، شماره 56 ، دی 1401، ، صفحه 43-66
چکیده
در ادواری که اندیشه های عارفانه در بطن جامعه رواج بیشتری داشته است، در کنار متون ادبی-عرفانی که به فراوانی به رشته تحریر درآمدهاند، میتوان نشانه های مادی از نگرش های عارفانه را نیز دید. از ... بیشتر
«دبیر سپاه» در دیوانسالاری شاهنشاهی ساسانیان
دوره 34، شماره 61 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 43-80
چکیده
در روزگار ساسانیان، «دیوان سپاه» (در منابع عربی و فارسی: «دیوان الجُند»/ «دیوان الجیش»/ «دیوان المقاتله» یا «دیوان عرضِ سپاه») که با جنگ و رزمآوری و پاسداری از مرزهای کشور ... بیشتر
بازتاب اسرائیلیات در فیلم محمد رسول الله(ص) (قبل از بعثت)
دوره 31، شماره 50 ، تیر 1400، ، صفحه 45-70
چکیده
شخصیت های دینی و تاریخساز به سبب جذابیت و تأثیرگذاری بر مخاطب، سوژه های مناسبی برای ساخت فیلم و ایجاد پیوند میان تاریخ و رسانه میباشند. انتقال داده های تاریخی از طریق سینما و تلویزیون به عنوان ... بیشتر
بحران در کمیسیونهای کمک به مستمندان و تشکیل سازمان اردوهای کار (331-1338ش)
دوره 33، شماره 58 ، مرداد 1402، ، صفحه 45-63
چکیده
در دهۀ 1320ش. با هجوم انبوهی از افراد مستمند از شهرهای کوچک و مناطق روستایی به شهرهای بزرگ، برنامه ها و سیاست های اجتماعی مختلفی به منظور رسیدگی به این افراد در دستور کار قرار گرفت. با این حال، اصلی ... بیشتر
وقف قنات (مطالعه موردی:قناتهای موقوفه سید رکنالدین در یزد)
دوره 22، شماره 14 ، مرداد 1391، ، صفحه 51-68
چکیده
قنات یکی از سازههای آبی تاریخی است که متناسب با اقلیم مناطق خشک و نیمهخشک ایران و به علت کمبود آبهای سطحی از دوران باستان تاکنون مورد استفاده قرار گرفته است.قنات فقط یک تکنولوژی نیست؛ بلکه بستر زاینده ... بیشتر
آداب نامه ها و جایگاه آنها در تاریخ نگاری اجتماعی
دوره 25، شماره 27 ، آذر 1394، ، صفحه 65-102
چکیده
چکیده امروز به روشنی پیداست که دنیای تاریخ نویسان در طول یک قرن گذشته ، دچار دگرگونی و تغییراتی اساسی گردید . از منظر مورخان جدید ، تاریخ تنها گزارش عملکرد شاهان ، قهرمانان ، روحانیون و حوادثی از قبیل ... بیشتر
«مناسبات مسلمانان با خزرها در سده نخست هجری» (با تأکید بر روایات مورخان مسلمان)
دوره 25، شماره 25 ، خرداد 1394، ، صفحه 115-135
چکیده
در جریان بخشی از فتوحات اعراب مسلمان که معطوف به نواحی شمال آذربایجان بود، آنها با کوههای قفقاز که مانع طبیعی مهمی بود، برخورد کرده و با خزرها و سایر اقوامی که تحت سیطره امپراتوری خزر بودند، مواجه ... بیشتر
جایگاه دینی آذربایجان در دوره ساسانی
دوره 21، شماره 10 ، تیر 1390، ، صفحه 41-62
چکیده
آذربایجان یکی از مراکز مهم سیاسی و دینی در طول تاریخ ایران، به خصوص ایران باستان بوده است.به دنبال روی کار آمدن دولت دینی ساسانی، آذربایجان مانند فارس از جایگاه دینی ممتازی برخوردار گردید؛ بهطوری که ... بیشتر
مطالعة انتقادی سیاست خارجی محمدرضاشاه پهلوی در آینه نوشته ها و بیانات او
دوره 28، شماره 39 ، آذر 1397، ، صفحه 43-64
چکیده
گفتمان مجموعه ای از نشانه هاست که بهصورت فراگیر به شکل دهی رفتارهای فردی و اجتماعی جامعه میپردازد. در هر نظم گفتمانی مجموعه ای از قوانین و قراردادها وضع می شود که به ساختاربندی اصول گفتمانی ... بیشتر
منصب کدخدا در جامعهی روستایی دورهی قاجار
دوره 24، شماره 22 ، شهریور 1393، ، صفحه 47-71
چکیده
در طول تاریخ ایران، کدخدا یان بهعنوان رؤسای روستاها ، نقش بسیار مهمی در ساختار اداری و تأمین امنیت روستاها ایفا کردند. این موقعیت و عملکرد در دورهی قاجاریه نیز تداوم و تکامل یافت و بهموجب «قانون ... بیشتر
بررسی علل افول تمدن اسلامی از دیدگاه شکیپ ارسلان
دوره 26، شماره 31 ، آذر 1395، ، صفحه 47-67
چکیده
درباره افول تمدن اسلامی تاکنون مقالات و کتب متعددی به رشته تحریر درآمده است و نویسندگان سعی کرده اند بر اساس مبانی فکری و انگاره های ذهنی خویش علل این افول را بررسی کنند.یکی از برجسته ترین این متفکران ... بیشتر
مناسبات تجاری جمهوریهای ونیز و جنوا با ایران عصر ایلخانی
دوره 25، شماره 26 ، شهریور 1394، ، صفحه 49-69
چکیده
یکی از تحولات عصر مغول در عرصه جغرافیای سیاسی قرار گرفتن آسیای میانه، دشت قپچاق، ایران، قفقاز و آناتولی تحت حاکمیت مغولان بود. از نتایج بلافصل چنین دگرگونی ای در نواحی مذکور، گسترش مناسبات تجاری و بازرگانی ... بیشتر
زنان خاندان سلطنتی در دوره اشکانی
دوره 27، شماره 36 ، اسفند 1396، ، صفحه 49-67
چکیده
با آنکه اشکانیان نزدیک به پانصد سال حکومت کردند اما شواهد ناچیزی در خصوص زنان این دوره در دست است. زنان خاندان سلطنتی نیز، که معمولاً در بالاترین ردههای اجتماعی کشور قرار دارند، از این قاعده مستثنی ... بیشتر
تجهیزات جنگی امام حسین(ع) و یارانش در واقعة عاشورا
دوره 29، شماره 41 ، خرداد 1398، ، صفحه 49-69