دوره 34 (1403)
دوره 33 (1402)
دوره 32 (1401)
دوره 31 (1400)
دوره 30 (1399)
دوره 29 (1398)
دوره 28 (1397)
دوره 27 (1396)
دوره 26 (1395)
دوره 25 (1394)
دوره 24 (1393)
دوره 23 (1392)
دوره 22 (1391)
دوره 21 (1390)
دوره 20 (1389)
دوره 19 (1388)
موضوعات = تاریخ تحولات ایران بعد از اسلام
تعداد مقالات: 200
غفلت از محیط زیست در سایۀ توسعۀ مبتنی بر کشاورزی و تمرکز بر استقلال غذایی در دهه 1360
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1403
چکیده
در دهۀ 1360به عنوان دهه آغازین دولت جمهوری اسلامی نه تنها بنیادهای این دولت تثبیت، بلکه شالوده‌های امور مختلف نیز ترسیم و ریخته شد. ریل‌گذاری‌هایی که در این دهه در زمینه‌های مختلف و از جمله حفاظت محیط ... بیشتر
تاملی برنگرش‌های فکری و مذهبی شیخ محمدمنشادی (1302 ه.ق)
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 اسفند 1403
چکیده
شیخ محمد منشادی از شخصیت‌های کمتر شناخته شده عصر پرفراز و فرود محمدشاه و ناصرالدین‌شاه قاجار است. دوران معاصر او در کنار اندیشه‌های صوفیانه شاهد پیداش فرقه‌ها و جریان‌های شیخی‌گری، بابی‌گری، ازلی‌گری ... بیشتر
قزلباشان ادیب: درآمدی بر فعالیت ادبی و رویکرد فرهنگی امیران عالی‌رتبه قزلباش در عهد شاه تهماسب صفوی
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 فروردین 1404
چکیده
در دهه‌های آغازین تشکیل دولت صفوی که دوره فتح و تکوین حکومت بود، اشرافیت نظامی قزلباش سهم بسیار زیادی در ساختار قدرت داشتند اما بعد از تثبیت این حکومت و درنتیجه تلاش راهبران سیاسی نظام صفوی برای کاستن ... بیشتر
واکاوی چند روایت ناسازگار درباره «تسخیر اصفهان» به دست «مردآویج» و «علی بویه»
مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 فروردین 1404
چکیده
مقاله حاضر به واکاوی روایت‌های ناسازگار درباره تسخیر اصفهان به دست مردآویج زیاری و علی بویه در اوایل سده چهارم هجری می‌پردازد. پرسش اصلی این پژوهش آن است که از مقایسه میان روایت مشهور تسخیر اصفهان به ... بیشتر
از بغداد تا مدینةالسلام: ردّ پای یک جای‌نام باستانی در اسناد میان‌رودان، از هزارۀ دوم پیش از میلاد تا خلافت عباسیان
دوره 34، شماره 62 ، شهریور 1403، ، صفحه 37-60
چکیده
«جای‌نام‌ها» انباشته‌ای فرهنگی از گسترۀ واژگانی یک زبان‌اند که در گذر زمان دچار دیرینگی شده‌اند و آشکار ساختن آنها به معنی بازسازی هویت، فرهنگ، باورها، اسطوره‌ها، آداب و رسوم، ادبیات، ... بیشتر
تحول ذهنیت نخبگان جامعۀ ایران از کار زنان (از انقلاب مشروطه تا 1332ش)
دوره 34، شماره 62 ، شهریور 1403، ، صفحه 97-120
چکیده
با انقلاب مشروطه تلاش برای حضور زنان در جامعه و تغییر جایگاه آنان آغاز شد. در آغاز بر این موضوع تأکید می‌شد که با آموزش می‌توان عقب‌ماندگی زنان و دختران را جبران و آنها را آمادۀ پذیرش نقشهای جدید ... بیشتر
بررسی شکل‌گیری دیوان اهل حق در دورۀ سلطان اسحاق برزنجی و آثار آن
دوره 34، شماره 62 ، شهریور 1403، ، صفحه 121-145
چکیده
با توجه به اینکه منابع آیینی اهل حق رمزواره بیان شده، تاریخ پیدایش آن در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. با رمزگشایی از متون اهل حق درمی‌یابیم که یارسانیان ظهور و بروز آن را به عصر حضرت علی(ع) برگردانده‌اند. ... بیشتر
مطالبات جامعة شهری کرمانشاهان در عرایض عصر قاجار (از مشروطه تا سقوط قاجار؛ 1324-1344ق/1906-1925م)
دوره 34، شماره 62 ، شهریور 1403، ، صفحه 147-175
چکیده
عرایض را می‌توان از مهمترین اسناد تاریخی به شمار آورد که با زندگی سیاسی و اجتماعی جامعه ارتباط وثیقی دارند و نمایانگر دغدغه‌ها و مشکلات جامعه‌ای‌اند که عموماً به دنبال عدم حلّ و فصل مطالباتشان ... بیشتر
برساخت زن مدرن در گفتمان تجددگرای دورۀ قاجار
دوره 34، شماره 61 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 11-41
چکیده
هم‌زمان با رویارویی ایران با مدرنیتۀ غربی و شکل‌گیری تقابلات گفتمانی متأثر از آن، بحث زنان، هویت و شرایط زندگی آنها بهعنوان سوژه‌ای مهم مطرح شد و دامنۀ وسیعی از گفتار، پیرامون آنها در این گفتمان‌ها ... بیشتر
جای‌نام‌های نیمۀ غربی ایران در نگارش‌های تاریخی سده‌های سوم تا نهم قمری (جبال و قهستان و عراق عجم)
دوره 34، شماره 61 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 81-110
چکیده
جای‌نام‌هایی که برای نامیدن گسترۀ وسیعی از نیمۀ غربی ایران به کار می‌رفتند، از سقوط ساسانی تا برآمدن صفویان، در عرصۀ اجتماعی و سیاسی‌اداری تغییرات فراوانی یافتند و در نوشته‌هایی که در این مقطع تألیف ... بیشتر
واکاوی تاریخی تشبثات طریقت ذهبیه در دورۀ صفویه
دوره 34، شماره 61 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 143-164
چکیده
پژوهش حاضر تطور تاریخی شاخۀ بَرزش‌آبادی سلسلۀ کبرویه را در ایران دورۀ صفویه واکاوی می‌کند. این فرقۀ صوفیه در دورۀ صفویه به نام فرقۀ ذهبیه شناخته می‌شود. مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی با اتکا به منابع ... بیشتر
سیاست مذهبی خوارزمشاهیان در قبال مذهب حنفی و پیروان آن
دوره 34، شماره 61 ، اردیبهشت 1403، ، صفحه 165-189
چکیده
خوارزمشاهیان حنفی‌مذهب بودند و در قلمرو آنان، غلبه با احناف بود. خوارزمشاهیان چه سیاستی در قبال مذهب حنفی اتخاذ نمودند؟ برای پاسخ، عصر خوارزمشاهیان به پنج دوره تقسیم و سیاست هر دوره براساس پنج معیار ... بیشتر
مفهوم آزادی در «ثریا» چاپ قاهره
دوره 33، شماره 60 ، بهمن 1402، ، صفحه 63-87
چکیده
دورۀ قاجار برای ایرانیان مصادف با آشنایی و رویارویی با مفاهیم مدرن غربی، مانند آزادی است. جراید ایرانیِ چاپ خارج ایران در دورۀ زمانی پیشامشروطه یکی از مجاری آشنایی ایرانیان با این مفهوم بوده است. «روزنامه ... بیشتر
تصویر توّج در فردوس المرشدیه
دوره 33، شماره 60 ، بهمن 1402، ، صفحه 111-133
چکیده
تذکره‌های صوفیان ضمن ارائة مضامین اصلی خود، یعنی شرح حالات رهبران طریقت، بعضاً حاوی برخی داده‌های اجتماعی، اقتصادی و جغرافیایی نیز می‌باشند که استفاده از آنها را به‌خصوص در موضوعاتی که با مشکل فقر ... بیشتر
بررسی سیر تطور دیدگاه نقشه‌نگاران اروپایی نسبت به ایران در قرون وسطی
دوره 33، شماره 60 ، بهمن 1402، ، صفحه 135-169
چکیده
تصورات جغرافی‌دانان و نقشه نگاران اروپایی نسبت به جهان اطراف خود، عموماً برگرفته از متون کلاسیک یونان و روم باستان و همچنین کتاب های عهدین و مفسران مسیحی بود و این امر موجب می شد تصورات عمدۀ ... بیشتر
خوانشی نو در تحلیل زوایای کارکردی مهدویت در عصر صفویه
دوره 33، شماره 60 ، بهمن 1402، ، صفحه 171-198
چکیده
یکی از مشخصههای عصر صفویه رویکردهای جریان ساز شیعی بود که خود را در قامت مفهوم مهدویت آشکار کرده است. نگارندگان پژوهش حاضر با این مفروض که مهدویت در صفویه ضمن وجوه کارکردی، با ابعاد کژکارکردی و بیکارکردی ... بیشتر
اصلاحات نهادی دولت در اندیشۀ ثقه‌الاسلام تبریزی (با تکیه بر نظریۀ نهادگرایی)
دوره 33، شماره 59 ، آذر 1402، ، صفحه 57-85
چکیده
در عصر قاجار، برخی علما به دلایل فتور ایران اشاره کرده و گاه دربارۀ راهکارهای برون‌رفت از وضع ناگوار اقتصادی تحقیق‌هایی انجام دادند. ثقه‌الاسلام میرزا علی آقا تبریزی(1277-1330ق) یکی از اینان بود. او در ... بیشتر
مذاکرات ارزنه‌الروم و بروز نخستین بحث و جدل‌ها دربارۀ اصالت و اعتبار عهدنامۀ زهاب (1259-1263قمری)
دوره 33، شماره 59 ، آذر 1402، ، صفحه 87-114
چکیده
روابط ایران و عثمانی در طول شش سده بسیار پرافت‌وخیز بود. دو دولت برای پایان‌دادن به جنگ و برقراری صلح عهدنامه‌های مختلف منعقد کردند. در بین معاهدات، دو معاهدۀ زهاب (1049/1639) و ارزنه‌الروم (1263/1847) اهمیت ... بیشتر
پژوهشی دربارۀ «وزارت» خواجه نصیرالدین طوسی
دوره 33، شماره 59 ، آذر 1402، ، صفحه 139-162
چکیده
جایگاه برجستۀ خواجه نصیرالدین طوسی در میان «اسماعیلیه» و نیز تقرب و نفوذ وی نزد «مغول‌ها» در ایران، این دیدگاه را پیش آورده که خواجه در این حکومت‌ها، به مقام «وزارت» منصوب شده است ... بیشتر
واکاوی بازگشت احسان طبری از مارکسیسم: از پنداشت تا واقعیت
دوره 33، شماره 59 ، آذر 1402، ، صفحه 163-185
چکیده
احسان طبری از سرآمدان جنبش کمونیستی در ایران بود. او با دانش وسیعش در اعتباربخشی به حزب تودۀ ایران و آموزش مارکسیسم به جوانان حزبی، در گستراندن قلمرو حزب به‌ویژه در میان روشنفکران و کارگران سهمی بزرگ ... بیشتر
وضعیت شغلی معلمان زن در عصر رضاشاه
دوره 33، شماره 58 ، مرداد 1402، ، صفحه 15-44
چکیده
تحول در نظام آموزشی عصر رضاشاه ذیل گفتمان دولت مدرن ملی و به تبع آن رشد و گسترش آموزش زنان با هدف تربیت زن و مادر جدید ایرانی، به اشتغال چشمگیر زنان در نظام آموزشی به‌ویژه به عنوان معلم منجر شد. دربارۀ ... بیشتر
بحران در کمیسیون‌های کمک به مستمندان و تشکیل سازمان اردوهای کار (331-1338ش)
دوره 33، شماره 58 ، مرداد 1402، ، صفحه 45-63
چکیده
در دهۀ 1320ش. با هجوم انبوهی از افراد مستمند از شهرهای کوچک و مناطق روستایی به شهرهای بزرگ، برنامه ها و سیاست های اجتماعی مختلفی به منظور رسیدگی به این افراد در دستور کار قرار گرفت. با این حال، اصلی ... بیشتر
چالش‌ها و مسائل پیش روی صنعت تولید ابریشم و نوغان‌داران گیلان عهد قاجاری (1300ـ1335ق/ 1882ـ1917م)
دوره 33، شماره 58 ، مرداد 1402، ، صفحه 65-95
چکیده
در عصر قاجاریه، گیلان به عنوان تولیدکنندۀ عمده ابریشم و مرکز اصلی تجارت خارجی ایران از طریق دریای خزر، جایگاه چشم گیری در اقتصاد کشوری و منابع درآمد دولت مرکزی داشت. با وجود این، فراگیری بیماری کرم ابریشم ... بیشتر
سفارت در دورۀ تیموریان؛ تشریفات استقبال و بار یافتن سفرا
دوره 33، شماره 58 ، مرداد 1402، ، صفحه 183-208
چکیده
آداب و تشریفات سیاسی از مباحث بسیار مهم در امر سفارت است. پذیرش سفیر در هر دوره‌ای آداب و رسوم خاصی داشت که از باورها و اعتقادات حاکم بر دربار نشأت می‌گرفت. پژوهش حاضر به روش تاریخی، مبتنی بر رویکرد ... بیشتر
ائتلاف شکننده؛ تحلیلی بر پیروزی کاندیدای حزب توده از حوزۀ انتخابیۀ اصفهان در انتخابات مجلس چهاردهم شورای ملی (۱۳۲۲ش/ ۱۹۴۳م)
دوره 33، شماره 57 ، اردیبهشت 1402، ، صفحه 11-36