میرزایی نوکابدی, عباس. (1398). ارزش‌داوری‌های تاریخیِ ناهمگن درباره اصحاب امام خاص امام سجاد(ع). فصلنامه علمی و پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران», 29(41), 163-187. doi: 10.22051/hii.2019.18322.1529
عباس میرزایی نوکابدی. "ارزش‌داوری‌های تاریخیِ ناهمگن درباره اصحاب امام خاص امام سجاد(ع)". فصلنامه علمی و پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران», 29, 41, 1398, 163-187. doi: 10.22051/hii.2019.18322.1529
میرزایی نوکابدی, عباس. (1398). 'ارزش‌داوری‌های تاریخیِ ناهمگن درباره اصحاب امام خاص امام سجاد(ع)', فصلنامه علمی و پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران», 29(41), pp. 163-187. doi: 10.22051/hii.2019.18322.1529
میرزایی نوکابدی, عباس. ارزش‌داوری‌های تاریخیِ ناهمگن درباره اصحاب امام خاص امام سجاد(ع). فصلنامه علمی و پژوهشی «تاریخ اسلام و ایران», 1398; 29(41): 163-187. doi: 10.22051/hii.2019.18322.1529
ارزش‌داوری‌های تاریخیِ ناهمگن درباره اصحاب امام خاص امام سجاد(ع)
روایت‌ها و گزارش‌های گوناگونی دربارة اصحاب خاصِ امام سجاد(ع) در منابع حدیثی و رجالی امامیان نقل شده است. برخی برپایة این گزارش‌ها جایگاه و مقامات خاصی برای این گروه از اصحاب در تاریخ حدیث امامیه لحاظ کرده‌اند. پرسشِ مطرح این است که به‌واقع چه میزان از این گزارش‌ها با واقعیت‌های تاریخی همراه است و این‌که آیا در صورت راستی‌آزمایی با دیگر گزاره‌های معرفتی می‌توان این ویژگی‌های متمایزکنندة خاص را اثبات کرد؟ براساس گزارش‌های موجود، به نظر می‌رسد می‌توان در تطابقِ تاریخی و درستی این گزارش‌ها تردید کرد چراکه داده‌های تاریخی با محتوای این گزارش‌ها همراهی آشکاری ندارد. از این رو با مطالعة کتابخانه‌ای و استناد به منابع گوناگون سنی و شیعی به بررسی تعاملات این دسته از اصحاب با امام سجاد(ع) و جایگاه حدیثی آنان در مجامع روایی امامیه پرداخته شده و نشان داده شده است که این طیف از اخبار نمی‌تواند به‌تنهایی دلیلی بر وثاقت و جایگاه منحصربه‌فرد آنان در تاریخ اندیشة امامیه قرار گیرد.
The Value of Incongruous Historical Judgments about Imam Sajjād's Special Companions
نویسندگان [English]
Abbas Mirzaei
Assistant professor, Department of Islamic Doctrinal Thought, Shahid Beheshti University.
چکیده [English]
There are various narrations and reports about certain companions of Imam Sajjad (a) in Imamiyyah hadith and biographical evaluations (Rijal sources). On the basis of these narrations, some scholars grant this group of companions a special position and status in the history of Imamiyyah hadith. The question is to what extent are these reports in accordance with historical facts? And can these distinctive characteristics which gives them a distinguished status be proved, if we assess these narrations in comparison to other beliefs and narrations? According to existent reports, the authenticity of these reports could not be accepted, because historical data do not support their content. By examining various Shiite and Sunni sources, this article studies the interactions and relationships of this group of companions with Imam al-Sajjad (a) and also their position in the Imamiyya hadith collections. It is showed that aforementioned narrations could not solely provide a proof for a companion's reliability and unique status in the history of Imamiyya school of thought.
کلیدواژه‌ها [English]
History of Imamiyya Hadith, Companions of Imam al-Sajjad (a), Abwab, Hawwari
مراجع
- ابن ابی شیبة الکوفی(1409ق.). المصنف. تحقیق سعید اللحام. بیروت: دار الفکر. - ابن اثیر(1385). الکامل. بیروت: دارصادر. - -------- (بی‌تا). اسد الغابة. بیروت: دار الکتاب العربی. - ابن ادریس(1410ق.). السرائر. قم: نشر اسلامی. - ابن حبان (1393ق.). الثقات، بیروت: الکتب الثقافیة. - ------ (1411ق.). مشاهیر علماء الامصار. تحقیق علی ابراهیم. المنصورة: دار الوفا. - ابن حجر (1404ق.). تهذیب‌التهذیب. بیروت: دار الفکر. - ------ (1415ق.). تقریب التهذیب، تحقیق عطا. بیروت: دار الکتب. - ------ (بی‌تا). سلسلة الذهب، تحقیق عبد المعطی. بی‌نا. بی‌جا. - ابن حمزة طوسی(1412ق.) الثاقب فی المناقب. تحقیق علوان. قم: انصاریان. - ابن داود حلی(1392ق.). رجال ابن داود. تحقیق بحر العلوم. نجف: مطبعة الحیدریة. - ابن سعد(بی تا). الطبقات الکبرى. بیروت: دار صادر. - ابن شهرآشوب(1376ق.) مناقب آل ابی‌طالب. نجف: المکتبة الحیدریة. - ابن عساکر(1415ق.). تاریخ مدینة دمشق. تحقیق علی شیری. بیروت: دار الفکر. - ابن کثیر(1408ق.). البدایة و النهایة. تحقیق علی شیری. بیروت: دار احیاء. - ابن مردویه(1424ق.). مناقب علی بن ابی‌طالب. تحقیق حرزالدین. قم: دار الحدیث. - ابی الفرج اصفهانی(بی‌تا). الاغانی. بیروت: دار احیاء. - احمد بن حنبل(بی‌تا). مسند احمد. بیروت. دارصادر. - اربلی(1985). کشف الغمة. بیروت. دارالاضواء. - اسکافی(بی‌تا). التمحیص. تحقیق مدرسة الامام المهدی (ع). قم. - اصول الستة عشر من الاصول الاولیة(1423ق.). تحقیق محمودی، قم: دار الحدیث. - برقی(بی‌تا). الرجال. انتشارات دانشگاه تهران. - ------- (1370ق.). المحاسن. تحقیق محدث ارموی. تهران: دار الکتب‌الاسلامیة، - بلاذری(1959م.). انساب‌الاشراف. تحقیق حمیدالله. مصر: دارالمعارف. - بیهقی(1410ق.). شعب‌الایمان. تحقیق زغلول و بنداری. بیروت: دار الکتب. - تستری(1419ق.). قاموس الرجال. قم: النشر الاسلامی. - تفرشی(1418ق.). نقد الرجال. تحقیق آل البیت (ع). قم: مؤسسة آل البیت(ع). - حاکم نیشابوری(بی‌تا). المستدرک. تحقیق مرعشی. بی‌جا. - حسن بن سلیمان حلی(1370ق.). مختصر بصائر الدرجات. نجف: المطبعة الحیدریة. - حسین بن عبد الوهاب(1369). عیون المعجزات. نجف: حیدریه. - حلبی(1400ق.). السیرة الحلبیة. بیروت: دار المعرفة. - حمیری قمی(بی تا). قرب الاسناد. تحقیق اهل‌البیت (ع)، قم: مؤسسة آل البیت (ع). - خزاز قمی(1401ق.). کفایة الاثر. تحقیق کوه کمری، قم: انتشارات بیدار. - خصیبی(1411ق.). الهدایة الکبرى. بیروت: مؤسسة البلاغ. - خطیب بغدادی(1417ق.). تاریخ بغداد. تحقیق عطا. بیروت: دار الکتب. - خویی(1413ق.). معجم رجال الحدیث. قم: بی‌نا. - خیلفه بن خیاط(بی‌تا). تاریخ خلیفة. تحقیق سهیل زکار. بیروت: دار الفکر. - ذهبی(1407ق.). تاریخ الاسلام، تحقیق تدمرى، بیروت: دار الکتاب العربی. - ------ (1413ق.). سیر اعلام النبلاء، تحقیق شعیب الارنؤوط، بیروت: مؤسسة الرسالة. - زراری، ابوغالب(1399ق.). رسالة فی ال اعین. تحقیق موحد ابطحی.بی‌نا. بی‌جا. - سلیمان بن خلف(بی تا). التعدیل والتجریح. تحقیق البزار. مراکش: وزارت اوقاف. - سلیم بن قیس(1422ق.). کتاب سلیم بن قیس. تحقیق انصاری. قم: دلیل ما. - سید بن طاووس،(1399ق.). طرائف. قم: الخیام. - سید ابن طاووس(1414ق.). اقبال الاعمال. تحقیق قیومی. قم: الاعلام الاسلامی. - شاهرودی، نمازی(1412ق.) مستدرکات علم رجال الحدیث. تهران: شفق. - شهید ثانی(1422ق.). رسائل. تحقیق مختاری، قم: مرکز النشر التابع. - صدوق(1385ق.). علل‌الشرائع، تحقیق بحر العلوم. النجف: المکتبة الحیدریة. - ----- (1405ق.). کمال‌الدین. تحقیق غفاری، قم: النشر الاسلامی. - طبرانی(1415ق.). المعجم الاوسط. بیروت: دار الحرمین. - طبرسی(1417). اعلام الورى. قم: آل البیت. - طبری،(1415ق.). المسترشد. تحقیق محمودی. قم: الثقافة الاسلامیة. - ------ (1403ق.). تاریخ الطبری. بیروت: مؤسسة الاعلمی. - طوسی(1364). تهذیب‌الاحکام. تحقیق موسوی الخرسان. تهران: دار الکتب. - ------- (1404ق.). اختیار معرفة الرجال. تحقیق الاسترآبادی/ الرجائی، قم: آل البیت (ع). - ------- (1411ق.). الغیبة. تحقیق طهرانی/ ناصح. قم: المعارف الاسلامیة. - ------- (1414ق.). الامالی. قم: دار الثقافة. - ------- (1415ق.). رجال الطوسی. تحقیق قیومی. قم: النشر الاسلامی. - طیالسی(بی‌تا). مسند ابی داود الطیالسی. بیروت: دار المعرفة. - عاملی(1411ق.). التحریر الطاووسی. تحقیق جواهری. قم: مکتبة مرعشی نجفی. - علامه حلی(1417ق.). خلاصة الاقوال. تحقیق قیومی. قم: نشر الفقاهه. - عیاشی(بی‌تا). تفسیر العیاشی. تحقیق محلاتی. تهران: المکتبة العلمیة. - فتال نیشابوری(بی‌تا). روضة‌الواعظین. تحقیق حسن خرسان. قم: شریف رضی. - فرات بن ابراهیم کوفی(1410ق.). تفسیر فرات الکوفی. تحقیق محمد الکاظم. تهران: مؤسسة الطبع والنشر. - قاضی نعمان(1414ق.). شرح الاخبار. تحقیق حسینی جلالی. النشر الاسلامی. - قزوینی(بی‌تا). سنن ابن ماجة. تحقیق عبدالباقی، بیروت: دار الفکر. - قطب الدین الراوندی(1318). قصص‌الانبیاء. تحقیق عرفانیان، قم: الهادی. - کاتب بغدادی(بی‌تا). تاریخ الائمة. قم: مکتب مرعشی. - کرباسی(1425ق.). اکلیل المنهج. تحقیق اشکوری، قم: دار الحدیث. - کلینی(1363). الکافی، تحقیق غفاری. تهران. دار الکتب الاسلامیة. - کوفی، حسین بن سعید(1399ق.). الزهد. تحقیق عرفانیان، قم. العلمیه. - مبرد(1375ق.). الفاضل. تحقیق میمنی. مصر: دار الکتب. - محمد بن خلف(بی تا)، اخبار القضاة. بیروت: عالم الکتب. - محمد بن سلیمان کوفی(1412ق.). مناقب الامام امیر المؤمنین. تحقیق محمودی. قم: مجمع احیاء الثقافه. - مزی(1406ق.). تهذیب الکمال. تحقیق عواد معروف. بیروت: الرسالة. - مفید(1414ق.). الاختصاص. تحقیق غفاری. بیروت: دار المفید. - مفید الف(1414ق.). الارشاد. تحقیق اهل البیت (ع). بیروت: دار المفید. - مفید ب (1414ق.). الامالی. تحقیق استاد ولی، بیروت. دار المفید. - مفید ج (1414ق.). الکافئة. تحقیق زمانی نژاد، بیروت: دار المفید. - نجاشی(1416ق.). رجال نجاشی. قم: النشر الاسلامی. - نسائی(1406ق.). الضعفاء والمتروکین. بیروت: دار المعرفة. - نعمانی(1422ق.). الغیبة. تحقیق فارس حسون. قم: انوار الهدى. - یعقوبی، (بی‌تا). تاریخ الیعقوبی. قم. فرهنگ اهل بیت(ع).
ابتدای صفحه